Austri - 23.12.1892, Blaðsíða 3

Njt
A U S T H I
meðal vinnnrnannalýðsins, sem er
mj ög íjölmennnr þar i landi og rek-
svo langt að iierliðið lieíir orðið
að grijift til vopna til pess að sefa
óeirðirnar. en stjórninni pykir pað
nokktið ótryggt. ef til stórvandræða
k.viíni að reka.
Svartí dauði hcfir nú komið upp
3' Turkestan i As;u í t'org peirri er
Askahad nefnist og drepið par á
einai viku 1300 manna af peim 30,000,
sem búa i horg pessari.
í tilefni af pessari fregn segir
„Biítish Medicinnl Journal-1, nð svarti
dauði hníi aldrei diið út í vestur-
liluta Asiu. en liali alltaf við og við
stungið sér niður í ýmsum héruðum
og orðið pnr enn pá ska'ðari en kól-
era. Hefir farsöttin drepið bæði
suenn og skepmir og hörfað jafn
snögrlega aptnr cins og liún
kom. án pess að lieknuin gæfist kost-
"ar á að rannsaka pessa voðaíegu
dreptótt. Og patinig hetir hún að
pessu sinni itagað sér i Askabad.
Eptir að sóttin bafðí geysað pnr i 7
daga. hn-tti hún og hvnrf á svip-
stnndu, nn pes-s að l itu asiaiatt ferileptír
sijg, em likiti. er rotmiðiiu svo íijótt, að
«kkí v;ir Itwgt ÍI® rannsaka pau.
líisniarek lietir nýlega sngt fyr-
vernndi nkisdagsnismii Blom frá pvl,
er Imnn fjTst tók við forsætí í rnða-
iieyti Villijálnis Próssakonungs á
pessa ieið:
„Konuugnr ljwðaði míg heint til
s n Irá Prarisarborg og gekk eg á
fund hans 19. sept. 1862 og hafði
fcotmng.ar þá pegnr skrifað uudir skjal
pað, er liann sagði af sér kotmiigdówii
í hendur bríðrki (vitra). syni eímtnt
og lá skja 1 petta fyrir fratnan konuug
á bordántt, er eg koin iitti í herbergi
hans, og ætlaði liann a-ð gjöra strax
boð eptir syni siuum og fá lionum i
liendur völdin, ef eg færðíst undan
að takast ráðaneytisforsætið á hendur.
En eg varð við áskoraninni og kvaðst
fús að taka við stjórninni.
„En viljð pér færast petta í fang
gegn viljajmei’ri hluta pings
og pjóðar?" sagði knnungur. „Já“
svaraði eg ,.og lika á:i fjárlaga?11
„Já. yðar ltátígn“. pví næst reif
konutigur i sundur afsagngarskjalíð og
nokkru síðar lifsreglur nppá 16 arltar,
siður.er hann hafði ritað til pess að
leggjn bönd á Junkherrada'mi mitt. og
varuppfrá pvihinn glaðastiogvonbezti.
þaS litur svo út. ssm Jón alpra.
á Sleðbrjót sé að ýta pví að oss
Norðurnnilamönmnn. uð pað liafi pó
verið nolrkur áhugi við kosningar.
pvi að fyrst tekur hann pað irane á
kjörfundinum. og svo er pað sett í
blöðin. líklega til áherzlu. Af pvi
að eg er Norðurmúlamaður. og nokk-
«ð kunnugur imtan sýslu, pá vil eg
lýsa pví yfir, avl i petta shm var
enginw Ahugí á kosníngnnum; eg tel
pað eigí áhuga. pó niargir kjósendur
komi úr Hlíð og Tungu, sem fyrst
eru næstir kjörstað, og svo hrepps-
bræður pinginauuaeíiianna, en pau
vel látin í sveit. Eg talaði við marga
tiælztu inenu flestra hreppanna á und-
an kosningu. og sögðu pcdr að áhug-
imi væri engimi, Orsakirnar voru
pessar: peim likaðí eigi við gömlu
pingmemuua og sáu engin likleg
pinginannaefni inuan sýslu. J>að voru
Jafnvel nokkrir á fundinum, sem eígi
neyttu atkvæðisréttar, eflaust af pví
að peim likaði eigi skoðun pinginamia-
efnanna á. sumum höfuðmálunum, eða
póttust fiuna að pau muiidu lmllast
139
pangað á pingi, er siðnr skyldi, að
peirra vilja, og sumir, sem pó kusu.
virtust mjög efasamir, livort pað væri
rétt aí sér að kjósa.pví að opt heyrð-
ust viðlíka urnmæli og pessi; „Hér er
um enga að velja; egneyðist pví til að
kjósa pessa sem bjóða sig. svo við
verðum eigí alveg pingmaimalausír“.
J>essi kosning Norðnrmnlamanna
verður pví sð skoðast í pingsögu vorri
hel/.t sem vantraustskosning.
Kjósandi.
Yér vorunt ekki sjálfir á kjör-
fundiuum og getuin pví ekki dæmt
um tal og viðræður kjósendanna par.
En pó vér séuiu ekki pingmönnum
vorum i öllum málum saradóma, pá
berum vér pó gott traust til peirra
yfir höíuð. og í pví efni álituttt vér
oss engan veginn standa eimui.
Ritstjórinn.
F y r i r s p u r m.
(Aðseu)t.
í 85. bl. ísaf. fer E (ritdómari) j
mér svo einkennilega torskildum eða
villandi orðum um pverrun hjátrúar-
innar hér á luidi. að og get eigi
bundizt að gjöra fyrirspurn til hans
um ótvíræðan skilníng á pessuitn orð- j
um hans. E (ritdómari segir: „Að J
ltún (hjátrúin) hati og nokkuð pverr- j
a.1 pykir og sennilegt. og kynm vax-
aiidi vantrú að eiga pátt í pví frem-
ur en vaxandi menntun11.
Megi eg sleppa einurðaleysisorð-
unum: „p.ykir og seunilegt og kynni“
og setja í peirra stað. „ætla eg og
víst og- tel eg“ pá er allt skýrt, og
orðin segja pá berlega, að vantrú geti
untiið pttð parfaverk, seiu trúin ork-
ar «igt, afvantrúnní spretta pvi góðir
ávextir, og er pað ný keuning, en
rétt pó á tungu vigðra manna. En
af pessn leiðir aðra spurningu, sem
eigi er siður mikilvert að mönnum
skýrt sé svarað uppá. Nú er pað
vantrú og menntan, er hnekkja hjá -
trúnní. að dómi E sjálfs og reyndar
allra manna með viti. Eptir pessn
er pað pá sjilfsagt trú og menntun-
arleysi. setn halda hjátrúnni uppi og
er pað líka etíaust rétt, horið saman
við pað er á undan er komíð, — Er
petta rétt skílið?
það væri annars vel gjört að
rekja ofurlitið sundur fyrir allmenn-
ingi samhand lijAtrúar eða trúar og
menntnnaleysis á annan veginn og
vantrúar og menntunar á liinn veginn
úr pví trúarefnín ern komin svo mjög
á dagskrá hlaðanna, einkum Kirkju-
hlaðsins.
Að pað sé „rétt kenning á tungu
vigðra nianna, að at vantrú sprettí
góðir ávextir11, liöfum vér ekki heyrt
fyrrt og setlum lteldur ekki að satt sé.
ltitstjóriun.
o r ð u 1) r e 1 ð.
— 0 —
Kvarfla eg fram uui kaldan sand,
kyssir mig sumargolan varma;
bera nú fyrir blysin hvarma
berir tindar og blásið land.
Ellinnar skráð með rauna rúnum
ríkir hér ein, með pungum brúnuniL
hrika-náttúra, iegurð firrt,
af fiestmn mönnum lítilsvirt.
p>ó má hér fegurð sanna sjá,
svo scm til dsemis jökulfjöllin —
Herðuhreið gamla, hvít seiu mjöllia
hún er pað, mest sem hrósa má.
Pieisuleg imn á rústum stendur
96
psá eg svseri heimleíðis með hina pyklcu bók undír hendinni, er sýna
átti mér, hver veikindi mín væru.
Eg atti leið fram hjá matstað minum, og par eð petta var
rétt um matiúálstíma og mér var áríðandi að fá eitthvað styrkjandi
og nærandi, pá fór eg par inn og borðaði með svo góðri matarlyst,
sem með pessutu lcringumstæðum og með mínum voðalega sjúk-
dómí, var ískyggilegt eptir orðum læknisins. Af matskálanum fór
eg svo heim til min og gjörði svo testamentí mitt; og siðan áræddi
eg að larn að iesa bók p;', er eg liafði kevpt og eg sökkti mér svo
ofani lestur hennar. að eg las liana spjaktanna í milli og formál-
ann með i eiimi striklotu. Reyndar voru mér ekki vel ljósar ráð-
leggíngarnar. en varúðarreglurnar voru ljósar og ágætar. J>annig
stendur á 34. síðu:
,.p>egar sóttin elnai' og öll von um læknisltjálp er úti. pá verð-
ur sjúklingurinn að vera hinn varkárasti ineð mat og drykk og lifa
eptir hínum ströngustu reglum . . • Hin minnsta óregla á inelting-
unni getiir pá orðið banvæn. Sjúklingurinn má að eins borða mjög
mjölkemida fæðu og kjötmatur er undir öllum kringumstæðum gjör-
samlega forboðimr1. Og eg sem var rett nýbúinn að horða nauta-
steik á matsl'.álamun! Guð komi til!
Eg liélt áfraiu að lesa: „Sjúklingurinn á opt að taka iim
Revalenta Arabica, tilreidda í ntjólk, en ætíð i smáskönitum, og ekki
ineira en eina teskeið i einu“,
Eg íor srax i rúinið og sendi eptir Revalenta Arabica, í tvo
daga íor eg nákvæmlega eptir fyrirsögn bókarinnar. Eg varð pess
var aðeg varð æ meir lémagna, og pað var vist að sjúkdómurínn fór
liríðvesttaudi.
A priðja degi tók eg aptur bókina og liitu olan á pessi orð:
'•Sjúklingurimi má undir engum kringumstæðum liggja i rúminu,
heldur á liann að fá sér hreyfingu i pægilegum vel umbúnum sjúkra-
vagni. En aptur má hann livorki ganga né aka i vagni. pvi iiin
minnsta hrysting, eða rykkur og öll snögg viðbrögð geta orðíð
banvæn“,
Eg sendi jafnskjótt eptir sjúkravagui. Jþjónn minn har mig
Dæmdiir til dauða.
E p t i r
A. Steinitz.
Eg var dálítið kvefaður og hafðí másko liert um of að mér,
Alatarlystin var ekki góð og svt-fn litiil. og pví réðí eg pað af. að
íeita ráða hjá húslækni minum Dr. Bull.
pjónn læknisins lauk upp fyrir mér. Hann gekk i gömlum föt-
ium af Dr. Bull og liaíli fullkomið lælcnis snið á sér i allri tramgöngti
af liinum langa vana, að umgangast mest lælcna og sjúklinga.
„Er Dr. Búll lieinia?1’ spurði eg.
„Nei, hann er í íerðalagi. En Dr. Herbert er hér i hans
stað. Gjörið píir -svo vel og farið inn, Dr. Herbert er einn inni“.
Eg gekk inn ■og kom strax auga á Dr. Herbert við sama borð
<og miuu gamli vinur Dr. Buil vanur að sitja við. En mér leizt
Itvergi nærri eins vel á pennan mann, er eg nú sá í fyrsta skipti,
x)g Dr. Bull. Eg kunni illa við hið undarlega hvassa augnaráð
lians í gegnuin guilgleraugun.
„Gjörið pér svo v»l og setja yður niður“, sagði hann.
t>etta satna segja nú reyridar allir læknar,. og eins var Dr. Buil
vaiiurað ávarpa mig. En i hans mumii létu orðin. sem hann pekkti
hvað að rnanni gekk og muiidi iækna mann. Siúklingnuni íannst
lionum pegar fara lieldur að skána, Hljómfallíð og hið viugjarn-
lega angnaráð iians hafði pegar áhrif á sjúkiingínn og gaf honum
góða von um bata,
Eg var naumast seztur niður fyrr en Dr. Herbert greip í hend-
ina á mér, lagði fingurínn á liiæðina og tók með ópoli upp úrið,
Siðan sleppti liann kendinni, stundi víð og sagði:
„Yður er ilit og pað liggur fremur illa á yðnr. J>ér hatið enga
matarlyst og sotið illa, pér megrist og oruð punglyndur. Eg sá
pað ur.dir eins á yðiu"‘.
1) Nokkurskonar leyudarlyf.