Austri - 21.09.1893, Side 1

AintsMkmfnlð f.Sí'klZl
Spavisjóðnr i
Til kaupeiula Austra.
]>cir sem erm liafa eigi borgað
2. og 3. árg. Anstra, eru vinsam-
lega beðnir að greiða andvirði
blaðsins nú í bauslkauptíðinni.
Ritstjórinn.
1 TLEKi)AK FlíÉTT1II.
-—o—
Tídarfar hefir víðast í Norð-
málfunni verið þurrt og heitt í
sumar, og grasspretta því orðið
víða í rýraí-a lagi, en nýting
ágæt. A Frakklandi skrælnaði
svo jörð upp í hitunum, að
beitiland vantaði í sumum héruð-
um, svo lóga varð gripum svo
Juisundum skipti, með litlu verði.
V'estan á Aorvegi hefir og verið
rnjög þurrt og grasspretta rýr,
svo þar er búizt við mikilli
fækkun á sauðfé í haust.
^ erxlim gengnr lítið greið-
ar en áður, og nú síðustu dagana
féll saltfiskur töluvert í verði á
Englandi, svo það hefir orðið að
ieggja siðustu skipsfarma í land
til geymslu, þar seljendum hefir
þótt verðið allt of lágt, en þeir
vona, að það hækki bráöum apt-
ur, er á baustið líður, og af
léttir þeim stórkostlegu verkföll-
um, er nú hafa gengið seinni
hluta suinars i flestum kolanáma-
héruðum Englands, og sem apt-
«r hafa haft mikil áhrif á verk-
smiðjurnar, er brúka ógrynni af
kolum á degi hverjuin og hafa
ekki getað keypt kol með svo
háu verði, sem nú er á þeim og
hafa því neyðst til þess að hætta
vinnu um tíma, og gengur því
fjöldi verkamanna iðjulaus, um
mánaðamótin vóru þeir orðnir yfir
hálfa millíon að tölu.
Orsökin til þessa milda verk-
falls var sú. að kolaná'-uaeigend-
urnir færðu vinnulaunin niður,
svo vinnumönnum þötti eigi við
verandi. Hefir víða slegið í róst-
ur með verkfellendum og lög-
regluliðinu, svo herlið hefir orðið
að skakka leikinn.
A Spáni hafa í sumar verið
svo miklir hitar, að stórkaup
menn hafa ekki séð sér fært að |
kaujia saltfisk til nokkurrar !
frambúðar, og hafa því nokkur ,
kaupför, er þangað hafa farið
með þá vöru, orðið frá að hverfa
með farminn, þar kaupmenn
hafa ekki þorað að geyma fisk-
inn.
|>að liefir og haft töluverð '
áhrif á verzlunarástandið til liins
lakara, að í Ameríku hefir seinni
bluta sumarsins orðib ákaflegt
bankahrun, svo mörgum hundr-
uðum liefir slcipt, og fjöldi efna- j
manna, er áður voru þar svo j
taldir, orðið öreigar, og mesti j
aragrúi af verksmiðjum orðið að i
liætta vinnu, og ga-nga því verk- j
menn þar vestra iðjulausir svo
m i 11 i ó n u m s k i p t i r,og er ástand-
ið í þessum sælustað íslendinga
hið aumasta, er liugsast getur;
þó mun fiað ^era inun betra
noröur i Canada, en suður í
Bandríkjunum.
Silfuv hefir í sumar fallið
mjög í verði, svo menn álíta
liætt við, að sum hinna krapt-
minni og skuldameiri ríkja muni
verða gjaldþrota, og eru þar til
nefnd í útlendum blöðum, Mexiko,
Grikkland og Portúgal.
A Spáni er svo m:kil peninga-
þröng, að ekkjudrottningin hefir
sýnt það göfuglyndi að færa ótil-
kvödd storum nibur laun sín, og
hennar eptirdæmi fylgdu svo
aðrir meðlitnir konungsættarinn-
ar og margir hálaunaðir embætt-.
ismenn. Mun þetta nær eins-
dæini. í sögunni; og það er kona,
sem verður fyrst til þessa. —
í Norvegi og Sviþjób ætla
hægri menn nú alveg að rifna yfir
því, að stórþingið norska hefir
færtniður lífeyri Oskars konungs.
Ellgland. Eptir þvi sem
lengra leið á tímann og umræb-
urnar um sjálfstjórnarlög írlands
í neðri málstofunni, eptir því
hörðnuðu umræðurnar, þar til
rifrildið varð að stórskömmum,
er enduðu með störkostlegum
aflOglUll meðal fjölda parla-
mentsmeðlima, er gengu milli
30—40 meira eða minna meidd-
ir úr þeim bardaga. í>ykir
Englendingum hin mesta skömm
að þessum gauragangi þjóðfull-
trúanna, enda liefir slikt aldrei
-að borið fyr á Englandi, eða,
svo vér m unum m eðal ger rnan nskra,
þjóða, þó það sé; alltít-t hjá hin-
um rómönsku og slavnesku kyn-
þáttum.
]>að var liinn málsnjalli
Ohamberlain, er varð til þess
að vekja ófriðinn rneð harðorðri
ræðu utn Gladstone og hans fé-
laga, sem hann kallabi sannfær-
ingarlausan atkvæðaskril í hönd-
utn Gladstones, og væri eigi dæmi
til þvíliks þrællyndis síðan á dög-
uin Heródesar. þ>á kölluðu G!ad-
stoningar Chamberlain „Júdas“,
af því hann var áðar i flokki j
Gladstones. |>essa háðung vildi
Chamberlain eigi þola og krafð-
ist þess að þeir tækju „Júdasar“-
nafnið um hann aptur. En liinir j
voru tregir og viljalitlir til þess. |
I þeim gauragangi flæktist einn i
at’ Gladstoningúm yfir á bekkinn
ltjá mótstöðumönnunum og var
hann þá larainn þaöan, en þá
komu hans liðar lionum til lijálp-
ar og svo lenti mikill hluti neðri
málstofunnar í einni áflogaþvögu,
þar sem liver gjörði öðrum allt
það illt, er hann framast mátti.
Snýtti þar margur parlaments-
meðlimur rauðu, og fjöldi hafði
ferigið dávæn glóðaraugu, sumir
láu fiat-ir og var gengið á þeim
og af fjölda voru fötin rifin og
tætt. • St-óð bardaginn þó nokkra
stund, þar til forseta tókst loks-
ins að koma á friði og fá þarm
írlending, er kallað hafði Cham-
berlain „Júdas“, til þess að taka
það aptur.
þ>ab er ætlun manna að
Gladstone muni ekki þegar rjúfa
neðri málstofuna, er loröarnir
hafa fellt sjálfstjórnarlög írlands,
en nota meiri hluta þann, erhon-
urn fylgir til þess ab koma fyrst-
fram ýrnsum mikilvægum réttar-
bótum i frjálslynda átt; og sið-
an rjúfa þingiö; og fái hann þá
lika framgengt á hinu nýkosna
þingi sj álf stj örnarlögun um, þá
muni hann grípa til þeirra úr-
ræða til þess að yfirstiga mót-
þróa efrhmálstofunnar— að gjöra
úr sinum flokki svo marga
„lorda“ og setja þá iniii efri
málstofuna, að liann fái þar einn-
ig meiri hluta atkvæba fyrir stjórn-
arlögum írlands. — En „lord-
unum“ er mein'illa við þessa ný-
bökubu aðalgmenn, og ætla menn.
að þeir muni ekki mæla með
sama ka-ppi gegn málinu, ef neðri
málst-ofan samþykkir frumvarp
Gladstones eptir nýjar kosning-
ar. — En það er ekki talið gott
merlci um sigur irska málsins, að
þær kosningar, sem í'ram hafa
farið i einstökum kjördæmum á
Englandi i seinni tið, hafa geng-
ið mótstöðúmönnum Gladstones
i vil.
Lesendum Austra munkurm-
ugt um. að allharðar deilur risu
fyrir skömmumilli Bandaríkjanna
og Englendinga út af veiðirétt-
inum i Beringssundi, er skilur
Asiu frá Ameriku. Héldu Banda-
rikjamenn þvi fast fram, ab þeir
ættu einir rétt tilkall til veiðar-
innar, hvað hvali og seli snert-
ir. En inglendingar mótmæltu
þessu, og slóst i heitingar með
þeim. |>ó komu þeir sér loksins
saman um að leggja máíið í
gjörð, og er sú gjörð nýlega npp-
sögð í Parísarborg og hefir geng-
ið Englendingum í vil. Er
það álit gjörðartnanna, að
Beringssundið só almenningur,
sem allar þjóðir hafi jafnan
veiðirétt i, allt að einni milu frá
landi,
Alfreð, hertogi af Edinburgh, næst
elzti son Viktoriu Englandsdrottning-
ar, liefir nú tekið við ríkjum í her-
togadæniinn Saxen Koburg Gotha,
eptir föðurbróður sinn Ernst, sem er
nýdáinn. Líkar þjóðverjum petta miðl-
ungi vel, p;ir sem pað er gagnstætt
j peirri kenningu, er gamli Bismarkhelt
fram á sínum stjórnarárum, nfi. að
enginn sá gæti orðið' pjóðhöfðingi á
pýzkalandi. er par væri ei borinn og
barnfæddur, eða að minnsta kosti hefði
alizt upp á þýzkalandi, og pví vildu
þjóðverjar miklu heldur fá Alfred,
elzta son hertogans afEdinburgh, pví
liann er alinn upp meðal peirra.
Seiut i t. m. varð voðalegt slys
á járnbraut einni í Wales. Járn-
brautarlestin var full af ferðafólki og
hafði eitthvað tafizt við, svo lestarstjör-
inn hraðaði mjög ferðinni. þar sem
allmikill sveigur varð á járnbrautinni,
slitnaði lestin í sundur og par var
snarbratti öðru megin járnbrautarinn-
ar, sem sumir vagnarnir veltust ofan
og molbrotnuðu; en menn peir, sem i
peim voru, tættust rnargir í sundur, og
var par hin ógurlegasta aðkoma.
Okurkarl einn i Manchester stefndí
í sumar fátækmn manni, 75 ára göml-
um, fyrir 80 króna skuld. Bétturinn
dæmdi að gamalmennið skyldi greiða
okurkarlinum sknldina. —- en nðeins