Austri - 21.03.1894, Blaðsíða 1

Kemur út 3 á mánnði eða
3fi blöð tii nœsta nýárs, o?
kóstar liör á landi aðeins 3
krf eriendis + kr, frfulddagi
1. jnlí
Uppsögn skriflea bnndin
viA áraniöt, Ogiid noraá
komin sé til ritstjúrans t'yrir
1; októlier, Anglýsingar 10
aura línan eða 60 aura hver
þuml. dálks og hálfu dírara
ó fvrstu síiju
IV. Ak
SEYÐISFIRÐT. 21. MARZ. 1894.
Au, S
Fundarboð.
l3ar <‘ö bindiudisniannafuiid-
nr sá, er viö undirskrifaöir ltöfö-
um kvatt til í umboöi Good-
templarstúknanna á Seyöisfiröi,
°g halda skyldi að Eiðum í
Kiöaþingliá þann 14. þ. m. ■—,
okki gat komizt á sökum ill-
viöra og ófæröar, — þá höf-
um viö ákveðiö aö fresta fund-
ínum þar til 14. april næstkom-
andi á sama staó, og skorum
viö hérmeð fastlega á alla hiua
tilkvöddu fundarmenn að mæta
á fundi þessum nefndan dag.
Seyðisfirði 14. wulvz 1894.
Skapti Jhse.psson. Björn porláksson.
rllollt ér lielnia livað".
]>u hefir Austri sælt, vakið
móls á þvi fyrir skömmu, liver
riauðsvn væri á að koma upp
spítala hér á Austurlandi.
Su hugmynd er eflaust göð
og nauðsvnleg, ekki sizt þegar
lit.ib er til hinna tíbu siglinga
frá útlöndum hér upp til Aust-
fjarða, og voða þess sem af þvi
stendur að með þeim berist liing-
að mannskæðar stórsóttir.
En það hefir líkaaðra þýð-
ingu fyrir oss Austfirðinga aö
ræða slík héraðsmál og koma af
stað framkvæuul á þeim.
Vér erum nýbimir að fá
héraðsstjórn útaf fyrir oss, þar
sem Austuramtið er nú oröið
sérstakt amt.
t>aö er því nauösynlegt aö
Vetlja þá hugsun hjá oss, að
i eyna j öllu að vera sem sjálf-
stæöasfÍT, hafa vorar eigin stofn-
amr utaf fyrjr OS8? standa sem
mest á vornun eigin merg, því
_hollt er heima hvaö“.
þ>aö uröu fyrir skömmu all-
miklar umræöur urn að feekka
búnaðarskólunum, en sú hug-
mynd var þegar kæfð niöur
aptur, þó mörgum hyggnum
þuönnum sýndist margt með
henni^ mæla.
8koðun virtist þá koma
dll steiklegá, fram, að bezt væri
að hver laudsfjöröungur hefði
sínar stofnanir út af fyrir sig. —
Vét Austfirðingar höfum líka
íátiö þa hugsun kórna, Ijöslega
fram i verkinu, hvaö búnaðar- ■
skóla vorn snertir, vér höfum
stvrkt hann með talsverðum fjár- i
framlögum ur sýslusjóði, og lagt i
talsvert meira i sölurnar í því !
tilliti, heldur en gjört hefir ver- !
iö í hinum landsfjóröungunum. j
Vér höfum í þessu tilliti j
sýnt sjálfstæða framkomu í mik-
ilsveröu máli.
En fvrst vér höfum nú sýnt ■
ívo sterkan áhuga á þvi aö '
menntastofnun handa sonutn
vorum væri til innanhéraðs,
mundi það þá ei vera r.’tt að
ver færum einnig ab hugsa um
aö koma upp menntastofnun ;
innanhérabs handa dætrum j’or- j
um ? j
]>aö sýnist ekki vera hægra i
fyrir þær en piltana, að sækja
sköla í aðra landsfjörðunga.
Sá straumur er nú orbinn
allsterkur. sem dregur stúlk- i
urnar til þess að vilja komast
á skóin, og allmargar stúlkur >
hér af Austurlandi sækja skóla
i hinum landsfjórðungunum,eink-
um skólana fyrir norðan.
]>eir eru að vísu margir liér
á landi, sem hafa litla trú á
kvennaskölamenntunimii eins og
hún er nú, til þess aö ala upp
þróttmiklar, sparsamar, og sann-
ínenntabar konnr og mæður.
]>eir eru margir sem segja
(og þab því miður ekki að á-
stæðnlausu, þó til séu heiðarleg-
ar undantekningar), að stúlkur
þær sem 4 kvennaskólana hafa
gengið, þykist ofgöbai'% til ab
vinna almenna vinnu, þegar þær
komi heim aptur, og ab þær
læri meíra á skólunum af tepru-
skap, og finii prjáli heldur en
því sem að verulegu gagni komi
og gjöri þær að dugandi stúlk-
um.
þeir, sem hafa móti skólun-
um, segja einnig að skólarnir
komi inn hjá stúlkunum sjúku
imyndunarafli, gjöri þær eins og
veiklulegar kaupstaöarheima-
sætur, j stað þess að uppala
kjarkmiklar konur með heil-
brigðri lífsskoðun.
En þrátt fyrir þab, þó margt
af þessu hafi við allmikil rök
að styðjast, þá dugir ekki a,ð
hætta viö kvennaskólana fyrir
þaö. - Stefna tbnans og heil-
brigö skynsemi heimta meiri |
menntun fyrir kvennfólkiö.
Allir góöir menn og konur |
sem aö kvennaskólunum standa !
veröa aö gjöra sitt ítrasta til !
aö þeir komizt í það horf sem
þeir eiga aö vera i.
Kv.skölarnir hafa sin bernsku-
ár eins og stúlkurnar. Lengri
aldur og meiri lífsreynsla breytir
stefnu þeirra, ef vel er aö þeim
hlynnt.
Meö þvi aö koma upp
kvennaskóla hér á Austurlandi,
mundum vér Austfiröingar vinna
talsvert gagn. það er ekki svo !
lítill kostnaðui', og umstang fyrir
stulkur héöan að sækja sköla í
annan landsfjórðung.
þó margar stúlknr Iiéðan
favi á skölana, verða það ebli- i
lega þær efnaðri, en hinar sitja '
lieima sem fátækari eru og færri
ráðin hafa, þó þær skorti hvorki '
Iiæfileika né löngun til menntar.
Fátækum stúlkum mundi
talsvert hægra að sækja skóla
hér á Austurlandi.
Svo eru líka margar ástæð-
ur til þess að sumum foreldrum
þyki varhugavert að senda dæt-
ur sinar, ungar og lítt ráðnar i
mikla fjarlægð frá sér. —
En livernig eigum vér Aust-
firbingar ab fara ab koma upp
kvennaskóla? býzt eg við ab
spurt verði, hvar á að taka fé
til þess? Er þetta ekki tómt
hérabadramb, ab vilja hafa liér
einn skólann enn?
„Sigursæll er góður vilji“.
þab sem skynsamlegar ástæbur
mæla með, er optast framkvæm-
anlegt, sé því fylgt með ein-
beitni og áhuga, og svo mundi
verða í þessu máli.
Ef allar sýslur Austuramts-
ins leggðu saman, og tækju lán
ur landsjóði, sem ab likindum
fengist meb 28 ára afborguii, til
þess að koma upp skölahúsi,
mundi það sýslunum ekki of-
vaxið.
Og það ætti lieldur ekki að
vera ofvaxið Austuramtinu ab
standast hinn árlega kostnað af
einum kvennaskóla, fyrst Xorð-
lendingar geta risið undir að
kosta tvo- kvennaskóla.
Vér Áustfirðingar gjöldum
í landsjöðinn, fullkomlega eins
og goldiö er úr hinum Ian<ls-
fjóröungunum í sambandi viö
fólksfjölda, svo vór eigum fulla
heimting a aö styrkt séu fram-
fara fyrirtæki vor, engu síðuren
í hinmn landsfjúröungunum.
þaö er ekki hóraöadranib, aö
minnsta kosti ekki i vondri merk-
ingu, að vilja að hver landshluti
hafi sinar stofnanir, og séu sem
sjálfstæðastii' fyrir sig.
þjóðinni veiður því að eins
framfara auðið, aö hver 'einstakl-
ingur, livert sveitarfélag, hver
landsfjóröungur vinni sem ötul-
ast að sinni eigin framför, því
framför þjóöarinnar x heild sitini,
er bundin við og byggö á fram-
förum liins einstaka í þjóðfélag-
inu.
]>að er þessi liugsunarháttur
sem þarf að eflast og þroskast
hjá oss, þá vevður jijóöin frjáls,
hvað sem liður stjórnarskránni.
Eg vona, xkustri góður, aö þú
takir mál þetta til umræöu, og
vekir athygli Austfirðinga a þvi
og sérstaklega sýslunefndanna og
amtsráðsins.
Hvettu til þess að stofna
kvennaskóla á Austurlandi, sem
sé hagað svo til, og valdir svo
kennarar viö, að stúlkurnar sem
þar læra. veröi sparsamar, fram-
takssamar og sann-menntaðar
konúr.
Yektu athygli stúlknanna
á þvi ab þær þurfi að læra á
skólunurn sem fiest af þv sem
íslenzkar konur þurfi að kunna
og sém ekki er hægt ab læra
heima, að þær verði að vinna
alla almenna vinnu og láta sér
ekki þykja skömm að þvþ þó
þær hafi gengiö á skóla.
Minntu þær á að þær þurfi
að læra heima meö alhug og á-
liuga hin hversdagslegu störf,
sem ekki þarf á skóla tilaðlæra,
en kvoðna ekki upp af skólasótt,
af þvi þær halda aö þær séu
ekki skapaðar til annars en fara
á sköla og verða fi'nar.
Yektu athygli eldri og yngri
á því að skólarnir eiga að vera
til þess, að gjöra þá sem á þá
ganga liæfari til að brjóta sér
sjálfir braut í lifinu.
Kvennaskóiastofnunin er
framtíðarspursnúd fyrir oss Aust-
firöinga, og fær framgang fyr