Austri - 29.11.1894, Blaðsíða 2

Nj». 3:-?
A U S T li T.
1 30
potta mikilsvorða m*T verði sem bezt
upplýst fra báðum hliðum, svo al-
pýða manna purfi eigi lengur að vaða
í pví í villu og svimn,
Ú TLENI) AIl FRÉTTIK.
•—o—
Ittisslniid, Andiát Alexanders
Itússalíeistti-a.
Keisarinn lézt pann 1. nóvember
kl. 12 45' í Livndia á Krim; hafði
liann fullt rAð fram í andlátið, sem
hann tók með ir.esbi preki og still-
ingu, hughreystandi drottningu sína,
börn sin og skyldmenni, og beið dauða
sins ókvíðinn sem sannkristinn maður
í von og trii.
Keisarinn helt, að lmnn mundi
fyr andast, og tók sakramenti pann
21. og 29. oktöber, p \ er mjög verns-
aði sjúkdömur hans, og fáir’ hugðu
honum lengra líf.
Keisarinn svaf einn A nóttum og
lofaði engum að vera hjá ser nema
konu sinni. Hann klæddist sjklfur án
hjálpar, eins og hann var vanur, frammí
andlátið, og fékkst alltaf við stjórn*
arstörf, er nokkuð bráði af honum.
Aðfaranött pess 1. nóvemher gat
keisariim eigi sbfið, og gekk pá upp-
íir honum blóð, 'og partar af lungunum,
og sagði haim pá um morguninn við
konu sína, að hann fynndi, að lifs
mundu nú liðnar stundir, og bað hana
að bera sig vel. og kvaðst sjílfur
vera hinn rólegasti. Hann lét svo
alla ættmenn sina koma inntil sin og
skriptaföður sinn, settist í sjúkra-stól
og bað með aiulakt sakramentisbæn-
iua og naut síðan sakramentisins með
fullri ró og ríehu.
Að lokinni morgunguðspjónustu
lét keisari k.clla á hirðprest sinn,
Jóhannes Scergijew, og baðst innilega
fyrir með hounm í hálfan tíma og
naut síðan dauðasakramentisins, og
var prestur síðan iijá keisara framí
sjálft andlátið.
Kl. tólf tók a.'ðin að slá hraðar
og virtist sem kæmi meira líf í augu
keisara, en eptir fjórðung stundar
lokaði hann augunum og hallaði höfð-
inu aptur á bak fól guði öndu sina og
pjóð, og andaðist í faðmi konu sinnar.
Síðan var líkami keisarans „bal- ;
sameraður“, og verður síðan fluttur
til Odessa á keisaraskipinu „Pól-
stjarnan1 11 og fylgir pví allur Svarta-
hafsflotinn pangað. faðan verður hk-
inu ekið fyrst til Moskov og paðan
til St. Pétursborgar, par sem átti að
greftra likið eptir miðjan nóvember i
„Pálskirkjunni“. Til peirrar jarðar-
farar kemur fle#t stórmenni úr Norð
urálfunni, og pangað ætlaði konungur
vor og krónprinzinn að leggja af stað
11 . nóvember s. 1.
Prinziim og prinzessan (Alcx-
andra) af Wales komu kvöldið eptir
andlát keisara til Livadiu.
Unnusta Nikulásar keisara 2. —
er nú hefir verið pegarhylltur yfir allt
liússaveldi, — prinzessan A.lix af
Hesseii, var komin til Krim áður
en keisarinn lézt, og ætla pan að
giptast strax á eptir jarðför keisar-
ans.
Sagt er, að drottning keisarans
Maria Peodorowna (Dagnuir, dóttir
Kristjáns konangs 9.) hafi tekið sér
mjög nærri dauða niarms síns, og hár
hennar mjög gninað um pessar nunidir.
I>að er á orði, að faðir hennar vilji
i láta hana flytja sig til Danmerkur að
sumri komauda, en mjög er óvíst, að
j drottningin vilji skilja við son sinn.
Alexander III. kom til ríkis ept-
j ir hið sorglega fráfall föður síns Alex-
' anders II., pess er Nihilistar myrtu
svo voðalega. Hefir hinn látni keisari |
verið mjög vinsæll af ailri alpýðu |
manna, enda mjög látlaus «g alpýð- i
! legur i a.llri framgöngu. Hann var
! mjög fi'iðsamur í stjórn sinni og má
j Evropa pakka honum að miklu leyti,
að friður hefir lialdizt pennan síðasta
hluta 19. aldarinnar, pví lítið mundi !
hafa purft að ýta undir Frakka, svo
ailt hefði farið i bál og hrand i álfu
vorri, svo mikið sem peir gengu ept-
ir Kússum og keisaranum mcð banda-
lag gegn príríkjasambandinu. A rikis-
stjórnarái'um Álexanders keisara, hefir
j og margt Jagfærzt í stjórnarháttum á
i llússlandi og handiðuir og verzlun
aukizt við heppilega tollsamiiinga við
önntir lönd.
Alexander keisari var liið mestii
, Ijúfmenni og hjartagóður og vildi livi-
j vetna lata gott af sér leiða og bæta
■ í öllii sem honum var anðið kjör
pegna sinna, sem elskuðu hann eins
og „föðuv“ aptur á móti, sem og sést
á pv:, að margir rússneskir almúga-
menn gjörðu sér langar ferðir. til hirð-
j ar Iinns, eptir að hnnn veiktist, til
í pess að lœkna híinn með ýmsum
leynck rlyfuin. Síðast kom gamall •
Kosakki alla leið iiorðan frá Kænu-
garði su'ur til Livadiu til pess að
fá að lesa einhverjar bænir yfir „föð- ;
ur“ sínnm og pjóðariunar, sein hann
trúði að keisara inundi batna af. En
pá var keisarinn orðima svo veikur,
að vesalings karlfuglinnm var ekki
hleypt inu til har.s, og keisari dulinn
pessarar heimsóknar, en gefinn var
karli farareyrir heim til sin, og sneri
haun mjög liryggur heim aptur yfir
pví, að hafa elcki fengið að pylja hæn-
ir sínar yfir keisara.
Fregnin um daúða Alexanders
keisara hefir alstaðar í Norðurálfunni
vakið hluttekningu, bæði meðal ]>jóð-
höfðingja og pjóðunna, en pó hvergi
pvilika sem á Frakklandi, og álita
FraKkar, að peir hafi misst par sinn
hollasta vin.
Nikulás keisari hefir í ávarpi sínu
til pegna siana hátíðlega loíað peim
fjódri og friðsamlegri stjórn.
Daimiörh. Seint í október dó
einn af merkismönnum Dana, Carl
Parmo Ploug, og var hann rúmlega
áttræður. Plottg var ágætt tækifær.
isskáld og föðurlandsvin mikill, og
Iieíir hann ort rnarga danska pjóð- ^
söngva, svo sem „Længe var Nord-
ens herlige Stamme“, „Paaskeklokken
kimed mildt“ o. íl. Á yngri árum
pótti haim frjálslyndur, og var lengi i
ritstjóri af ,.Fœdrdandet“. En nú
lengi hefir hann verið einna fremstur J
í fylkingu liægri inanna og einn af
máttarstólpum ráðaneytis Estrups.
Ploug var gfafinn pann 3. nóv-
ember með mestu viðhöfn, fvlgdi hon-
iim múgur og ínargtnenrti til grafar,
en á kistuna var krönzunum hlaðið
hverjum ofaná annan, pvi peir kom-
nst hvergi nærri fyrir á kistunni.
A'insir elclri og yngri tíarðbúar’
1) tíarð kalla íslenzkir stúdentar
liegentseu í Kaupmannahöfn, par S((ni j
peir og margir tlanskir stúdentar húa
fv.tt cg'fá par að anki tiiluverðan styvk.
hafa skotið saman til hrjóstmynd-
ar af skáldinu Hosirup. og var hún
sett á lestrarstofuna á Garði, p. 2.,
nóvbr. Sjálandsbiskup, Fog. sem
var skólabróðir skáldsins og hafði
verið honum samtíða á Garði — af-
hjúpaði brjóstmyndina og helt fagra
ræðu fyrir niinningu skáldsins. Ploug
hafði verið ætluð sú vegsenul, að
halda pá ræðu, pví hann var aldaviu
Hostrups og háskólabróðir og sam-
tíða honum á Garði, par sem Host-
rup orti hin ágætu leikrit „Eventyr
paa Fodrejseii" og „Gjenboerne" sem
margir Islendingar munu pekkja.
í hinum dönsku blöðum liefir í
haust verið mikið rifist útaf pví, að
greifaekkja, Schimmehnann, var sett
nauðug á spítala fyrir pað að hún
pótti eigi nieð öllum mjalla, en eink-
um voru pað pó fræiidur hennar og
erfingjar(?) er pótti hún sóa eigum
síiium um of til pess að bæta kjör
fátæklinga,
Nn er pó frúnni samt sleppt út-
af vitíirringaspitalanum eptir langt
pref á inoðal lækna og yfiryalda og
blaðamanna, sem fiestir hafa haldið
lieiinar taum; fer hún nú uni og held-
ur fyrirlestra og prédikar gott guðs-
orð fyrir vinnulýðnum. Æt.lar frúin
að selja allir eignir sínar og kaupa
sér síðan skip og sigla milli hinna
helztu sjóborga, einkuiu í Eystrasalti,
til pess að prédika fyrir sjómönnum
og veita peim pað annað lið, er hún
frekast megnar og hefir hún áður
gefið sig við pví, og reynzt nmkomu-
lausuni sjómönnum mesta gæðakona.
Annar af prestum peim, er mestu
hneyxli olli með skömmum sbmm við
jarðarfor hinna drukknuðu fiskara frá
Harboöre í fyrra haust, Moc, hefir
enn komið mjög hnevxlanlega fram og
skammað söfnuð einn af prédikunar-
stólnum fyrir pað að söfnuðurinn hafði
beðið ráðgjafann. að veita eigi kallið
einum af pessum ofstækisfullu kenni-
mönnuni, er heyra til hinni svo kall-
aðri „Indre-AIission".
Boðaði Moe söfnuðinum, að hann
væri á beinrn leið til helvítis, er hann
eigi vildi aðhyllast hann og hans
jirestaflokk.
Að lokinni ræðu hað meðhjálpar-
inn söfnnðinn standa svo li.tið við í
kirkjugarðiuuin eptir messu, og tala
sig betur sainan um pessa boðuðu
vístarveru in'estsins, sem söfnuðurinn
var hvergi nærri ánægður með. En
svo kom Moe prestur parað, og veitti
söfnuðinum enn pungar átölur; en
meðhjálparinn sva.raði presti pá full-
um hálsi i nafni sin og safnaðarins,
og lenti i stórskömmum með peim.
Hefir petta mál vakiö mikið
hneyxli,- og lítt.auldð vinsældir J.nnri-
Missionsprestanna í Danmörku.
ÓfriðurhiH milli Kinverja og
Japáninga heldur enn áfrani, er sið-
ast fréttist, og berja Japansmenu
allt jafnt og pétt á Kínverjum, og
siðustu fregnir segja að peir hafi
unnið Fort Arthur af peim, sem er
víggirt borg og áriðandi vigstöðvar
í'yrir Kinyerja, pví paðan ciga Jap-
ansnienn hægra með að veita áhlaup
inní sjálft Kínaveldi.
Voðalegnr húsabruni
varð pann 24. nóvember s. 1. á A’est-
dalseyri við Seyðisfjörð, par sem öll
verslunarhús Gránufélagsins brunnu
gjörsamiega á fárva tima fresti.
Yeðurvar stinningshvasst um dag-
inn af suðvestri og stóð út Seyðis-
fjörð. Um hádegi sást liéðan af
Fjarðaröldu logi allmikill
úi’ utanverðu svokallaða
Gránufélagsverzlunarinnar.
voru öll íbúðarherbergin,
og ýms geymsluherbergi.
gjosa upp
„Stórhúsi“
par sem í
sölubúðiu
Sýslumaður
Tulinius fór pegar að vörmu spori
útá Yestdalseyri tíl pess að vita, hvort
nokkru væri hægt að bjarga og gjöra
aðrar nauðsynlegar ráðstafanir, en
Stórhúsið var að kalla hrunnið í
j gnuin niður, er sýslumaður lenti á
' Yestdalseyri, og hafði pví brunnið
gjörsiimlega á rúnium hálfum klukku-
i tíma, endá var ofsi eldsins, sem æst-
ist mjög af vindinum, ógurlegur, og
hin hrykalegasta sjón að sjá aðgang
loganna, og hið feykimikla bál af svo
miklu stórhýsi, er niargt eldfimt efni
var í gevmt.
Eldiim úr pessu voðabáli lagði
pegar á hin önnur geymsluhús Gránu-
félags verzlunar, sem auðséð var
strax að ómögulegt nmndi nö bjarga,
pví pau stóðu skammt frá „Stórhiis-
inu“, og stormurinu bar eldinn óðurn
á pau, eiukum pá er Stórhúsið féll
niður, enda uiuspennti eldurinn pau
öll óðar, svo öll verzlunarhi'isin stóðu
á svipstundu i einu afarmiklu báli,
er var hér um bil 100 f'aóiua aft
limmáli. en umhverfis pað var svo
lieitt að eigi varð að komizt, En
mjög nálægt verlunarliúsunum var
heyhlaða og fjós og veitingahúsið
„Glaðheimur", og lagði sýslumaður
allan hug og kapp á að bjarga peim
húsum; setti hann menn til pess að
rýina pau af fémætum munum og
bera segl á pau og ausa pau vatni i
sifellu, og með pvi menn hlýddu fijótt
og vel hiiiuni röggsamlegu fyrirskip-
unum sýslumanns, pá varð bæði hey-
hlöðunni með fjósi og veitingaliúsinu
forðað irá að hrenna, en opt var rétt
koniið að pví, að í veitingahúsinu
kviknaði fyrir fulJt, en var jafnóðum
slökkt aptur. Eitt augnablik geklc
vindurinn lítið til austurs, og pá
iiefði ómögulegt verið að bjarga pess-
um liúsum. En svo lagði aptur log-
ann út á fjórðinn í sömu átt og bar
pá eldinn nokkuð af húsunnm; en
skemmdir urðu miklar á veitingahús-
inu.
Öll verzlunarhúsin 9, voru brunn-
in niður til grunna eptir rúmar 4
klukkustundir. En með pvi að í
geymsluhúsunum var mesta kynstur af
vörum, bæði kornvöru, kolum, salti
og saltfiski, pá logaði stórkostlega í
pví öllu saman og alveg ómögulegt
að slökkva pað svona fyrst um sinn,
enda eigi hægt að pvi að komast fyrir
eldgangi og hita.
Um kvöldið setti sýslumaður
margra manna vörð til pess að gæta
eldsins og hinna áðurnefndu húsa
um nóttina, er ennpá voru í hættu
sökum nálægðar eldsins, og tókst pað
vel.
f>au hús er brunnu, voru: „Stór-
húsið“ (íveruhixs og sölubúð) 4 geymslu-
hús (Pakkhús) 2 kolaskúrar, 1 fiski-
skúr og 1 hjallur; 1 nótabátur og 1
fiskibátur. Alls gizka menn á, að
par lia.fi bruimið í húsum, vörum og
öðrurn inunum fyrir nálægt 150,000
króna. Mun pessi brenna einhver
stærsta síðan land byggðist. Verzl-
íuvhúsin og vörurnar voru vátryggð-