Austri - 18.12.1894, Blaðsíða 2

A U S T R T.
138
Ui
tuti héruðum. Já, jafnvel Jjótt al-
gjö-rt innflutniugs- og tilbúningsbann
kannist á, hefðu bindiudisfélögin pó
nóg að gjöra, að minnsta kosti fyrst
um sinn, með því að hjálpa lögreglu-
stjórum til að líta eptir lugabrotum
og koma. þeim upp.
Enn voru pau mótraæli látin ó-
hrakin, að innflutningsbann vœri ekki
enn tímabært. Eins og slíkt bann sfe
ekki tímabært, pegar og par sem pað
er samþykkt með jafnmiklnm meiri
hluta, sem frumvarpið heimtar, 2 gegn
1. Annars var framkonm pingmanns
Borgfirðiaga, sem haí'ði pessi mótmæli
gegn frumvarpimi auk annara jafn
Jítilvægra mótmæla, næsta undarleg.
Hann mun hafn, e])tir pví sein hann
sagði. hjargað miilinu til 2. umræðu
og til nefndarkosningar. En svo við 2.
umræðu talar liann gegn frumvarpinu,
en getur pó ekki tilfært neitt verulegt
gegu ])ví. Báðar ástæður hans eru
jafri rangar eða óiogiskav. J>essi
framkoma, hans er pví furðnnlegri, sem
jiann er bæði bindindismaður, vits-
munamaður og lærdómsmaður. Verð-
ur pvi að sc-gja. að svo bregðast kross-
tré sern önnur tré.
Yfir liöfuð ma pað segja um
ræður androœlenda bindindismrilsins á
pingi síðastliðið sumar, að þær lýsa
pví. að inenn tala nf miklum óknnn-
ugleika lun málið og fálma eptir á-
stæðum. Af því verður pað skiljan-
legt, að menn í vígmóði koma mcð
eins spánýjar kenningar, cins og sú
kenning er. að framtíð landsins sé
komin undir pví, að engar skorður
sén af lagamia hálfu reistar gegn víu-
uautn og ofdrykkju, og ennfrcmnr sú
kenning, að óregla, úlfúð og ósam-
lvndi a einu heimili geti stafað af
pví, að húsbóndinn hafi skuldbundið
sig til að hafa ekki vín um hönd,
Eins og minni óreglu og ósamlyndi
leiði af pví að allir á heimilinu
drykkju.
Bindindismálið komst ekki langt
á leið á pingi í potta sinn. J>ó vannst
pað við umræðurnar, að sjá mátti, að
mótstöðumenn málsins gátu ekkert
fundið pvi til fbráttu. J>að má ganga
að pví vísu, að m'ilið verði tekið upp
aptur á næsta pingi og komist pá
lengra áleiðis. Er ekki ólíklegt, að
peir sem nú fimbulfömbuðu most gegn
pví, verði hægri í sókninni, eins og
hitt, að aUir lfinir menntaðri menn
þingsins og þeir, sem eiga samkvæmt
stöðu simfi að styðja aö góðri reglu
og siðferðislegiim framförum, sjái svo
sóina sinn og skyldu, að peir verði
nieð bindindismálinu í jafn frjálslegu
formi, sem pað kom fram í á jæssu
]iingi, og að peir ónýti ekki málið
fyrir pað, pótt peir sj'ii sumir hverj-
ir, að pað sé i sinni núlegu mynd
ótímabært eða ofsnemma framkomið
fyrir þeirra sérstaka kjördæmi. Erum-
varpið, sem umræðurnar urðu útaf á
þinginu, er ættað úr Múlasýslum.
þar, að minnsta kosti á sumum svæð-
um, væri pað ekki ótímabært né of-
snemrna uppborið. En pótt'pað væri
n ú á öllum öðrum stöðum landsins
ótímabært, pá væri ]>ö rangt af ping-
inu að fella pað, því að Jiegar á pess-
um eina stað mundi mikið gagu af
pví leiða, ef slíkum laga'Avæðnm yrði
beitt, sem þa.ð tekur fram. Og siðan
mundu önnuv héruð koma á eptir.
Til þess að menn geti áttað síg
betur á máli pessu, vevður )fið marg-
iK'fnda frúmvah]) preut ið "hér á eptir.
Frumvarp
til luga um samþykktir til að banna
innflutning alls áfengis, sölu þess og
tilbúning. Flutningsmenn: Einar Jóns-
son, Sigurður Gunnarsson, Jens Páls-
son, Eiríkur Gislason.
1. gr. Sýslunefndum veitistvald,
til að gjöra samþykktir um baun gegn
innflutningi alls áfengis, sölu þess og
tilbúningi, á þann liátt, er hér skal
greina.
2. gr. |>egar sýslunefnd þykir
við eiga, að gjöra slíka samþykkt
fyrir sýsluna alJa eða fyrir nokkurn
hlnta hennar, skal hún kveðja til al-
meniis fundar í því héraði, er sam-
þykktin á að ná yfir. Atkvæðisrétt
hafa á þeim fundi allirkarlar ogkon-
nr, er atkvæðisrétt hafa í sveitarmál-
um. Sýskinefndin ákveður fundarstað
og fundardag með nægum fyrirvara
og tilnefnir fundarstjóra úr sinum
flokki.
3. gr. Nú er kaupstaður í því
héraði, er samþykktin á að ná yfir;
ganga þá 3 menn, er bœjarstjórnin
kýs úr sínum flokki, inní sýslunefnd-
ina. Boðar oddviti sýslunefndarinnar
'þá á fund, þá er slfka samþvkkt skal
ra’ða og eiga peir þá atkvæði n>r. allt
pað, er samþykktina snertir, eins og
sýslunefndarmenn.
Kaupstaðarbúar, þeir er atkvæð-
isrétt hafa í bæjarmálum, eíga jafn-
nn atkvæðisrétt á fuudi þeim, er um
ev rætt 1 2. gr., sern aðrir hlutaðeig-
emlnr.
4. gi'. Sýslunefndin ber undir á-
lit og ackvæðí fundar þess, er um er
í'ætt i 2. grv frumvarp til samþykkt-
ar þeirrar, er hún vill koma á. Ef
fundarmenn saraþykkja frumvarpið
breytingarlaust með 2/8 atkvæða, skal
oddviti sýslunefndar senda amtmanni
frumvarpið til staðfestingar. Nú eru
breytingartillögur samþykktar á fund-
inum og skulu þær þá bornar undir
sýslunefndina. Samþykki hún tillög-
urnar, brevtir hím frnmvarpinu sam-
kvæmt því og sendir það síðan amt-
nianni til staðfestingar. Samþykki
hún ekki b.'oytingartillögurnar, skal
málið aptur borið undir almennan
fund svo sem segir í 2. gr. Gargi þá
eigi saraan, eða sé frnmvarpið sjálft
fellt, má eigi taka það mál upp apt-
ur fyr en að ári liðnn.
5. gr. I samþykktum þeim, er
hér ra'ðir um, má ákveða sektir fyrir
brot ú samþykktunum frá 50—5000
kr., svo og það, að lfinir bönnuðu
drykkir íéu gjörðir upptækir og eyði-
lagðir.
(>. gr. Eigi má í samþykkt banna
lyfsölnm :ið flytja. inn og selja vín og
áfengi, en banna má þeim, að láta
það úti við nokkurn tnami, nema eptir
læknisráði, til þess að nota það til
lækninga.
7. gr. Amtmaður staðfestir sam-
þvkktir pær er hér ræðir um, skipar
fyrir um birting peirra og ákveður
hvenær þær skuli öðlast gildi, og eru
þær upp frá því skuldbindandi fyrir
alla pá er búa i héraðinu og fyrir pá
utanhéraðsmenn, er kynmi að panta
áfengi annarsstaðar frá, er flytja yrði
gegnum Isið umrædda hérað. Samþykkt
þcirri, er amtmaður hefir staðfest,
má ekki breyta á annan hátt en
með þcirri aðferð er hún var stofnuð
með. Ef amtmaður neitar samþykkt
staðfostingar, sknl hann skýra Tilutað-
eigandi sýslunefnd frá ástæðum sinum
fyrir synjuuinni.
8. gr. Með brot gegn samþykkt-
um þessum skal fara sem opinber
lögieglumál.
Di*. Elilers.
J>að var mjög þakkarvert af
stjórninni — ráðherranum — heil-
brigðisráðinu í Höfn, eða var það dr.
Ehlers sjálfur? — sem hvatti hann til
að ferðast um lier A landi og kynna
sér þjóðarböl vort, holdsveikina. Dr.
Ehlers er ungur maður, hvatlegur og
framgjarn, enda ritar hann í þeim
anda. Hann er hafður fyrir allhörð-
um dómuni um skort á, þrifnað, smekk
og aðbúnað lifer á landi; einkum hvað
óhreint lopt snertir í bæjum (eins og
jafnan heyrist), svo og miður góða
meðferð á mat, ílátum, fatnaði; o. s.
frv. Á boðsbréfi því, sem hann sendi
prestum landsins í sumar, er að sjá sem
æði-niikill ágreiningur eigi stað enn
sem fyr milli læknastéttarinnar um
eðli, tegundir og græðsluméðferð holds-
veikinnar, og það svo, að slíkt má
furðu gegna og vekja sorg og ótta
allra hluttekningarsamra manna. Auð-
vitað er, að dr. Eblers gjörir góða
ferð, ef för Jians flýtir fyrir stofnun
góðs spítala fyrir þesskonar sjúklinga,
enda tala tölur hans á holdsveikum
hærra en nokkur getur talað um
mauðsyn á slíkri stofnun fyrir þetta
land, sem þessi voða-sjúkdómur virð-
ist vera að leggja aptur i einelti.
Hitt mun snmum þykja bæði nokkuð
djarft og— á þessu stigi málsins —
miður nærgætnislegt, þar sem læknir
þessi virðist opinberlega kenna að
veiki þessi sé næm (smittandi), en að
hún hinsvegar muni ekki ganga að
erfðam. Að visu fullyrði'- hann ekki
þessa kenning, en fyrir sama mun
lcoma, þvi þessu mun almenningur
skjótt trúa. Eða hvað skal segja?
Yarla allstaðar. J>ar sem eg ólst
upp voru holdsveikir menn ekki svo
strjálir, og þó lielzt i vissum ættum.
Um næmleik veikinnar heyrði eg
aldrei talað, en lfitt var almennt sagt,
að hún fylgdi stóku ættum. Ekki
man eg heldur eða heyrði talað um,
að aðrir á fieimilinu en skyldir sýkt-
ust. Reyndar skal eg varastað álykta
nokkuð út af þessu, en annað dæmi
vil eg tilfæra. |>að er kunnugt, að
dr. Danielsen íBjörgvin, cinhver hinn
ágætasti holdsveikislæknir, sem sögur
fara af — það er kunnugt að hann,
sem fékkst alla æfi við þessa veiki,
staðhæfir mjög iítið um næmleik 'ncnn-
ar og arfgengi, þótt hann hvoriígu
neiti. Að hún sé á vissu stigi næm er
eflaust víst, og pví þá ekki hitt líka,
að sótt pessi geti gengið að erfðnm
ef svo á til að vilja? En á meðan
þekking sjúkdómsins er ekki lengra
komin, og einkum á ineðan engin
íöng eru til að hjálpa þessum kross-
berum á spítala og losa náunga þeirra
við urasjón þeirra, mætti það sýnast
mjög svo varasamt að ógna almenn-
ingi með sóttnæmi veikinnar. Eða
því eru þá ekki enn gildari reglur
gefnar um leið og þetta sóttnæmi er
kunngjört, hverníg menn eigi þá að
fara ineð þessa sjúklinga, og eirikum,
hvernig þeir sein heilbrigðir eru, en
stunda eiga hina sjúku, eigi að verj-
ast sóttnæminu? Óhætt liefði og
verið að taka fram, að full reynsla
hér á landi er fyrir því, að veiki
þessi er fjarri því að smitta alla eða
ætíð þá sem þjóna hinum veikn, auk
iieldur aðra. Sein betur fer hefir
margur holdsveikur maður farið svo af
heiminum, að hann fáa eða engan hefir
skaðað eða smittað svo heyrzt hafi, og
og trúi meun ekki þessu, mun hægt
að leita dæma. Ðr. Ehlers eða aðrir
læknar, sem um þetta mál skrifa,
ættu vel að athuga, um hverskonar
land eða þjóð þeir skrifa, þar sem
þessi vogestur á í hlut. Hér eitt
dæmi. |>egar von var í suniar var á
þessum útlenda doktor, flyktust til
Akureyrar allir þeir menn, sem höfðu
eða meintust liafa snert af þessarí
veiki. En nú höfðu bæjarmenn frétt
hið áðurnefnda álit Elfiers; voru því
allir húsráðendur hræddir að opna
hinu sjúka fólki hús sín, iim veru á
bæjarspitalanum var synjað -— af
hverri ástæðn er mér ekki Ij'cst —
og endirinn varð, að aumingjarnir
hrókluðust hús frá húsi, þangað til
góðgjarnir menn, helzt í smáhúsunum,
gættu kærleiksskyldunnar og luku upp
fyrir þeim, sro þeir lægju ekki úti,
J>að væri því óskaráð, að menn fvrst
öfluðu sér betri sannana um næmleik
sjúkdómsins, svo og betri þekkingar
á eðli lians og ýmsum stigum og teg-
undura, og í annan stað, kæmi spíG
alanum fyrst á stofn, áður en menn
hertu á kenningunrfi um sóttnæmi holds-
voikinnar.
Prestur.
INNLENDAB FBETTIE.
—o— «
Ísfirzka deilan. Oss er skrifað
af áreiðanlegum manni á Isafirði, að
þeir alþm. Slridi Tkoroddsen og cand.
tlieol. Grhnur Jdnsson séu nú síttir,
og hafi Grímur Orðið að láta 60 kr.
út-i til sveitar, taka öll meiðyrðin um
Skúla aptur og borga málskostnað.
Slysíor. Snemma í vetur drukkn-
aði beitarhúsamaður frá Holtastöðum
í Langadal í Blöndu á leið á beitar-
hús þaðan, sem standa á landspildu
nokkurri vestan Blöndu, er liggur
uridir Holtastaði.
íslnishyggingin er nú langt á
leið komin í Beykjavík fyrir ötula
forgöKgu bankastjóra Tr. Gunnars-
sonar. Hefir landsbankinn iagt 5,000
kr, í fyrirtækið, en álíka náðst saman
með híutabréfum. — Yfer Austfirðing-
ar verðum eigi þvílíks opinbers styrks
aðnjótandi til þess að koma lifer upp
íshúsum, — en bjrggjum þau samt.
Kaflýsing og rafliitnn Eeykja-
víknr. Herra Frímann B. Ander-
son, sern kom upp til Beykjávikur
með Laura, í haust hefir haldið fyrir-
lestra i vetur, um að raflýsa cg raf-
lfita megi hæglega höfuðstaðinn með
vatnsaflinu úr fossunum í Elliðaánum,
sem herra Scemundur Eyjölfsson hefir
mælt aflið í, og er það sagt yfirfljót-
anlegt til þessa mikla fyrirtækis, sem
mjög eru deildar skoðanir um þar í
höfuðstnðnum; og berst Halldór yfir-
kennari Friðriksson með hnjám og
hnúfum móti þvi að bæjarbúar sinni
nokkuð þessari nýbreytni, er Ander-
son hefir stungið uppá og boðizt til
að leiðbeina þeim með framkvæmdir á.
Fyriricstuv urn Ameríku 'bélt
lir. Prímánn B. Andersoii þar i bæn-