Austri - 29.07.1895, Blaðsíða 2

Nr. 21
A U S T R I.
82
rv«ermm- .witamzaB v. jw Tf'wri i wwMéThii ■ ni—MMnmii Mraawta<e>-’'r.~:
stjórnarmálefni, er hevra undir hin
sérstöku mál Isl&nds, verði eptirleiðis
eigi lögð undir atkvapði hins danska
ríldsráðs eða horin upp í pví;
2. að g,jörð verði með nýjum
stjórnarskipunarlögum breyting á á-
byrgð hinnar æðstu stjórnar íslands
sérstöku mála, pannig, að neðri deild
alpingis geti ávallt, er ástæða pykir
til og fyrir sérhverja stjórnarathöfn,
er til pess gefur tilefni, komið fram
ábyrgð beinleiðis á hendur hér bú-
settum innlendum manni, er mæti á
alpingi;
B. að stofnaður verði sérstakur
dómstóll hér á landi, skipaður inn-
lendura mönnura (landsdonmr), er dæmi
í málum peim, er neðri deild alpingis
eða konungur lætur höfða gegn hin-
um æðsta stjórnanda hér á landi.
Nd. Tillaga
til pingsályktunar um skipun nefndar,
til pess að rannsaka aðgjörðir lands-
stjórnarinnar í hinu svorefnda Skúla-
máli. Flutningsmenn: Guðjón Guð-
Jaugsson, Valtýr Guðmundsson, þórð-
ur Gnðmundsson og Pétur Jónsson.
Neðri deild alpingis ályktar að
skipuð sé 6 manna nefnd; til pess að
rannsaka aðgjörðir la.ndssljörnarinnar
og tildrögin, er leiddu til rannsóknar
gegn Skúla Thoroddsen, fyrveranda
sýslumanni í ísafjarðarsýslu og bæj-
arfógeta á Isafirði, suspensíónar hans
og lausn frá embætti.
Nefnd pessi hefir rétt til að
heimta skýrslur munnlegar og bréf-
legar. bæði af embættismönnum og
einstökum mönnum samkvæmt 22. gr.
s tj ó n, a r sk rári nnar.
J. J.
* *
*
Yér erum mjög pakklátir alping-
ismanni Jóni Jónssyni frá Bakkagerði
fvriv hinar fröðlegu pjngfréttir, er
hér eru prentaðar, og fyrir að hann
hefir sýnt oss og kaupendum Austra
pá velvild að nota allar skipaferðir
úr Beykjavík hingað til þess að koma
frfettunum sem fyrst til vor.
Bitstjórinn.
TJTLEiNÐAR FRÉTTlil.
—o---
Damnörk. Danir hafa
gefið skipaskurðinum um Hertoga-
dæmin illt auga og óttast, eigi ástæðu-
laust, að hann mundí draga verzlun
og skipagöngur ftá Kaupmaimahöfn,
par sem eina leiðin inní Austursjóinn
hefir legið norðan um Jótlandsskaga
og frambjá Kaupmanuahöfn, —- og
pvi byggðu Danir hina voldugu
fríliöfu við höfuðborgina með öllurn
peim verkléttum og vélum, er nú-
tíminn er svo auðugur af, í þeirri
von að fríhöf'nin, — par sem flestum
gjöldum er lfett af skipaumferð og
skipalegu -— muudi hæua skipin og
verzlunina að borgiuni.
Fríiiöfnin var opnuð í kyrrpey í
vetur, pví himim konunghollu Kaup-
mannuhafnarbúum pótti eigi við eiga
að gjöra pað með hátíðahaldi, hávaða
og gleðilátum um pað leyti er kon-
ungsættin bar hina dýpstu sorg yíir
fráfalli Alexaiulers Rússakeisára, án
pess að peim pö dyldist, að petta var
mjög óheppilegt fyrir tilgang hafnar-
innar og ösamboðið pessurn tímu, er
allt pvílíktjpavf að augiýsa á einhveru
hátt sem hátíðlegast og eptirtakan-
legast.
J>et,ta sá jþýzkalandskeisari og
pjóðverjar, og pví horfðu þeir eigi í að
fleygja út mörgum millíónum ltróna
til pess að opna skipaskurðinn á sem
allra hátíðlegastan hátt og buðu par
til öllum binum menntuðu pjóðum
heimsins og par á meðal 150 blaða-
mönnum, pó eigi hafi mikið orð af pví
farið hingað til, að keisarinn hefði
nokkrar sérlegar mætur á peim hluta.
mannkynsins. En hann sá ofboð vel,
að peir voru manna bezt fallnir til
pess að víðfrægja fyrirtækið og koma j
orði á pað, svo pað kæmi Jýýzkalandi
að sem beztum notum.
Nú risu og Danir upp og uotuðu
sér tækifærið og buðu öllum pessum '
blaðamannasæg, er saman var kominn
við vígslu skipasknrðarins, til þess að
heimsækja Kaupmaunahöfn og skoða
líka fríliöfnina, og páðn fjöldamarg-
i ir blaðamenn pað með pökkum.
Stóðu danskir blaðamenn fyrir
heimboði pessu. og sendu skip gagn-
gjört eptir gestunum suður til Ivielar-
borgar, er flutti pá til Krosseyrar,
paðan sem peir óku á járnbrautinni
til Hafnar, par sem allur bæjarlýður-
inn tók peim með kostum og kynjum
og hélt peim hverja stórveizluna af
annari í samfleytta 3 daga, og sýndu
þeim öll stórmerki borgarinnar og
einkum fríhöfnina. sem gestunum leizt
mætavel á og lofuðu þeir að bera
henni hinn hezta vitnisburð heima hjá
sér og svo hinni einstöku mannúð
Dana og makalausu gestrisni peirra.
Voru gestirnir í alla staði hinir á-
nægðustu. Er pað ekkert vafamAl,
að Danir hafa hér vel veitt hylli
þessara merkis-blaðamanna, sem á
vorum tímum stjórna svo mjög al-
menningsálitinu og munu meðmæli
peina koma frihöfninni til mikils
} gagns, enda eiga Danir pað skilið,
pví hún er til rniidls hagnaðar fyrir
verzlun og siglingar og heíir kostað
pá ærna peninga, sem ætla má að
sé vel varið.
Kvennasýnmgiu. var opuuð í Kaup-
! mannahöfn pann 23. f. m. með mikilli
viðhöin að viðstöddum konungi og
drottningu og konungsættinni og mörgu
öðru stórmenni, og eru par sýndar
fornar og nýjar hannyrðir, búskapur,
listir o. m. fl., sem „Fram-
sókn“ mun nákvæmar skýra frá.
Stórkostleg svilc hefir pölskur
Gyðingur, að nafni Bappoport, haft í
frammi. Hann hefir í nokkur ár
dvalið í Kaupmannahöfn eptir að hafa
j gjórzt par . kristinn og náð með pví
hylli presta, er veittu honum bæði
hin beztu meðmæli og fjárstyrk.
Rappoport tók nú bráðum að j
verzla með gimsteina, sem hann seldi j
ódýrar en aðrir, og brátt fékk hann ^
tiltrú verzlunarmanna, sem svo i vor y
trúðu honum fyrir allmiklu fé, er
liann átti að kaupa gimsteina fyrir á
Hollandi. En fyrir skömmu komu
bréf frá honum frá Englandi til prests
pess er liafði skírt hann og svo konu
hans, er tjáðu peiin að hann befði
Jfallið í hendur ræningjum“ par, sem
hefðu ræut hann öllum gimsteinuuum,
er hann hafði keypt á Hollaudi og
nú íyriryrði hann sig að koma álls-
laus heini aptur og ætlaði m’i til
fyrirheitna lanolsins, Yesturheims, til
pess að reyna til að græða par pað
sem rænt hafði vorið frá honum, svo
lengi j fagrar
hann gæti siðar borgað hverjum sitt;
og trúðu sumir pessu fyrst. En eigi
leið á löngu par til ríkustu gimsteina-
salarnir í Höfn fengu reikninga uppá
margar þiisundir króna, sem Rappo- '
port hafði narrað út 1 reikning peirra |
í ekta perlum og gimsteiuum í Lund- !
únaborg, og efaðist nú enginn lengur
um að porpariun væri strokinn með
allt pað fé er honum hafði verið trú-
að fyrir og mikið fé annnð, er hann
hafði narrað út í útlöndum uppá j
trúnaðarmenn sína. Lögregluliðið hef- J
ir nú allar klær úti til þess að hand-
sama Rappoport, en árangurslaust
enn sem komið er, og halda menn að
prællinn hafi komizt eittlivað undan
suður á Afríku.
|>að er álit manna, að hann liafl
lengi verið útsölumaður stórs pjófa-
félags i útlöndum, og pví getað selt
gimsteinaua ódýrar en aðrir, sem i
vonlegt var, par sem peir voru allir j
stolnir. Mönnum telst svo til að hann j
hafi svikið út í Kaupmannaliöfn og á
Englandi uppá yfir 200,000 krónur.
Voðalegur húsbruni varð snemma
i f. m. i bæudaþorpinu Dalby á Sjá-
landi; bi’ann mestur hluti bæjarins á ;
lítilli stuudu, svo að eins standa eptir
4 hús aföllum bænum. Sstórbænda-
býii brunnu par upp til kaldra kola
og 15 önnur hús.
Eldurinn kom pannig upp, að
ösku hafði verir fleygt út, er eldur
leyndist í, er vindur bar á purra
heystakka, er strax kviknaði i og svo
pegar i húsunum par í grennd við.
Yindur var austan hvass, en sá bænda- >
garður, er eldurinn kom upp í, var j
austast í þorpinu, er stóð pétt samau,
og læsti eldurinn sig óðfluga eptir
húsunum, svo mjög miklir dauðir
fjármunir brunnu par, en búpeningur
var flestur úti á beit. Maunskaði
varð enginn; en brunaábyrgðarfélögin
verða að borga mikið fé.
Dáinn er í Kaupmanuahöfri ein-
bver hinn bezti leikari og söngvari
Dana, Pétur Schram, 76ára að aldri.
Hann lék og söng við konunglega leik-
húsið þar til hann veiktist í vetur.
J>að er haft eptir houurn, að kouung-
ur vor hafi svarað honum pvi, e>' hann
bað hann um lausn frá leiknnum;
„pér getið víst verið við leikhúsið
eins lengi og eg ber konungstign-
ina, eg er pó einu ári eldri en pér“.
Konungnr vor kom ágætlega hress
heim frá baðvist sinni suðiu* á J>ýzka-
landi, og er ennpá hinn ernasti, pó
hann sé nú rúmra 77 ára gamall-
Norvegur og Svípjóð. Sam-
komulagið genguv enn stirt. Auk j
Sverdrups lét konungur i f. m. pa j
Bonnevie og Engelhart reyna að ■
mynda samkomulagsráðaneyti, en þeir j
uppgáfust við p ð eptir eins dags til-
raun og snéri svo konungur heim apt-
ur, pví haim pvertók fyrir að fela
vinstriniönnum einum ráðgjafastöriin.
f>að hefir mæl/.t illa fyrir í Nor-
vegi, að sá er orðin utanríkismúlaráð-
herra beggja ríkjanna, er Douglas,
greili, hoitir, og er sagður lítt vel-
viljaður Norðinönnum.
Norðmenn veita nú, eins og Svíar
á und-in peim, allmikið aukafé til
landvarnai' og herskipaflotans, til pess
að vera við öllu búuir, og pykjast pó
hafa orðið helzt til of soinir á sér.
Frakkland. Frökkum gengur
hernaðurinn á Madagaskar að óskum
og hafa peir lagt undir sig mikinn
hluta landsins og tekið höfuðborgina.
Rússakeisári sæmdi þjóðveldisfor-
seta Frakka, Jules Faure, rétt fyrir
skipaskurðshátíðina í Kiel, hárri rúss-
neskri orðu, og leggja margir pað
svo út, sem hann hafi viljað sýna
rnönnum, að samband Rússa ogFrakka
væri hið inuilegasta, pó haun væri
tilueyddur að piggja heimboð frænda
síns, þýzkalrndskeisara, og senda her-
flota til vígsluhátíðarinnar.
Rússar og Frakkar sameinuðu
herflota sinn áður en peir komu til
Kielarborgar og héldu peim svo þang-
að sa.mflota uudir forustu frakkneska
admirálsiús til hafnar, pví hanu var
eldri en flotaforingi Rússa. J>að er
og'til pess tekið, hvað dátt hafi ver-
ið með Rússum og Frökkum á allri
hátíðinni, og er J>jóðverjum ekki
meira en svo um pað gefið.
Austurríki. J>ar haffi orðið
kanzlaraskipti, með pví að Wiudiscli-
griitz forseti sagði af ser, en við
þeim starfa tók aptur Kielmannsegg,
greifi. J>að voru breytingar á kosn-
ingarlögunum er ollu kanzlaraskiptun-
um, er þingið vildi ei aðhyllast, og er
pó par mikil pörfáumhótum á kosn-
ingarlögunum, sem nú eru mjög ó-
frjálsleg og halda ranglátlega taum
J>jóðverja gagnvart öðrum pjóðflokk-
um ríkisins. Keisaainn er sagður
meðmæltur breytingunni á lögunum.
og er pví von til að hún komist á
bráðlega.
A Ítalíu una marg'r illa einveldi
Crispi forsætisráðgjafans, og alltaf
eru eiuhverjir að bera á hann sakir
fyrir mútur og fjárdrátt.
Nýlega vildi honurn pað slvs til,
að hannlét flokksmenn sína veljapann
mann til þingforseta er Villa lieitir,
og sem Crispi áleit sfer handgenginn,
en pykir nú hafa brugðizt sér í
meira lagi eptir að hann varð forseti
pingsins, einkum við útnefiiingu ping-
manna til pess að prófa kjörbréfin og
lögmæti síðustu pingkosninga, sem
gengu Crispi svo mjög í vil, en sem
mikill grunur leikur á, að víða hafi
farið ali-ólöglega fram úndir forustu
embættismanna og amuira vildarmanna
„alræðisninnnsins“, er Crispi er nofud-
ur. Eru flokksmenn hans mjög smei.ir
við að margt óhreint og öloglegt muiii
fram koma við prófun kjörbréfanna,
og Orispi hafði sjálfur ovðið hámslaus
af reiði við Yiila pingforseta. er hann
heyvði, hverja hann hafði valið í kjör-
bréfanefndina, og er sagt að hann
ha.fi haft pau orð: „nð nnnurhvor
peirra Yilla yrði nú að víkja úr sessi“.
Bedúinar liafa ráðizt á konsúla
Frakka, Engleudinga og Rússa á
heimleið peirra til sumaraðseturstaða
peirra fyrir utan borgina Djedda í
Arabíu og drepið simia, en sært suma,
er undan komust.
’ Englendingar sondu strax mikinn
herskipaflota. írá Alexandríu austur
til Litlu-Asíu tii pess að krefjast
skaðabóta og íyrirgefningarbæna, og
svo nota peii' um leið tækifærið til
pess a.ð prongva Tyrkjum til að
bæta kjör kristinna manna í Arnieníu,
sem Tyrlcir hafa alltaf svikizt undan
með fögrum loforðum. En nú liefir
Soldán ha.ft stórvisíra skipti og er mi
haldið að Tvrkir verði undan að láta
í báðum málunum og láta að vilja
otórveldanna, er standa yfir Jeim
með ieidd sverðin, sem eitt dugar við
pá.