Austri - 23.01.1896, Blaðsíða 2

nefndar. pví pað var svo sem sjálfságt
a.ð sá varð að víkja úr niðurjöfmmar-
nafn'd, er kosinn var í hæjarstjórnina,
Og var pessu mótiiurlt fastlega á
,.biejar;;tjórnarfundi !í: ] essonx.
Tiöks var- jiokki’unx });i'jarbúum
neitað uiu kosningarrétt fyrir pá sök,
að [s’ii’ gylilu eigi nógu liátt útsvar.
r.eni ]ió mim eigi hafa vcrið á röknm
l»yggt.
Sökr.nx ]>ess að engin af pessum
krðínm og mótnuvlum voru tekin T.il
greina af umhoðsmanni ba’jarfógota,
sem einn 'hafði orð fyriv kjörstjorninni
á, iimdinum, álita margir pessa kosn-
ingií ólögmæta, enda. er ekki til
pess ietlandi af ólögfróðum rnanni, að
hana geti leyst úr vandasömum laga-
spnruingum umhugsiinarlitið og saxu-
stundis.
Bimaðarrit.
Títgefendur: HeriKann .Tónasson og
Hfein. Eyjólfsson. iNíunda
ð.r 1895.
(Framh.)
Að stofna. ábyrgðarsjöð í hverri
sveit , sérstaklega fyrir kýr og jafn-
vel fyrir hesta og sauðfi’, pegav ein-
hver óvanaleg óhöpp hera að höndum,
jj(.tnr liver maður si’ð er alveg nauð-
syidegt. þesslnittar sjóður sern gjarn-
an gíeti verið í samhandi við spari-
sjóð, er sveitin ætti, og ha.nn ættu
öll sveitarlelög að eiga, gæti unnið
stórmikið gagn, í fyrsta lagi }>að, að
peir sem yrðufyrir óvanalegum óliöpp-
nm á gi’ipum sínum, sem peir væru
ekki sjálfir sku-hl í, fengju skaða sinn
Tiœttan að minnsta kosti aðliálfu leyti;
i öðru lagi jiað. að sveitarmenn gætu
’fengið hin móti veði pegar peim lægi
anikið á, i priðja lagi, pað gjörði
•einstakliuga sveitarfélagsins sparsam-
ari og umhugsuuarsamari uin efnahag
sinn. kenndi peim að hafa meira. hóf
á óparfakaupum t. d. brennivíns og
tóbakskaupunx o. s. frv., í fjórða lagi
pað, nð sveitarfélagið í heild sinni
yrði mun ríkara og sjálfstæðara en
áðiir, gæti jafnvcl ráðist í gróðavæn-
leg fyrirtæki viðvíkjandi ver/dun,,)arða-
bótum og fl. senx svcitarfélagið livorki
hefði hiift cfni eða durj til að fram-
kvænia áðnr.
pricija ritf/jördin er einnig cptir
Boga Th. Melsteð, um pað hverjir
ráku verzlun milli fslands og aunara
landa á dögum hins íslenzka pjóð-
veldis? Mun ritgjörð pessi gefamörg-
um öðruvísi og efiaust réttan hugniynd
um verzhin forfeðra vorra meðan
pjóðvehlið stóð. en áður hefir verið,
t. d. pað á bls. 77.; „j;>að eru enn
til nægar sanuanir fyrír pví, að verzl-
un íslendinga við ömmr huid var að
mestu gengin úr höndum peírra, áður
en pjóðveldisstjórnin leið undir lok’1
og á bls 80.: „Verzlunin gekk eigi úr
liöndum l.slendinga við pað. að landið
kom undir konung, pví hún var áður
að mestu leyti gengiu peim úr greip-
um“.
B-itgjörðin ber pað með sér að
verzlun íslendinga á pjóðveidistíman-
um hafi aldrei verið algjörlega i hönd-
um landsmanna, og pað jafnvel ekki
á sjálfri landuámsöldinni og styrkir
petta pað, sem höiúudurinn segir á
bls. 65: „Him virðist pegar á land-
námsöld hafa skiptst all-bróðuilega
á milli ísleudinga og Norðmanna."
Eg tel pað áviixuing fyrir búuað-
arritið, ef pað flytur „smámsuman
ágrip af verzlimarsögu lamisins frá
öndverðu til pessa tíma,“ eptir Boga
Th. Melsteð. eíns og atmav útgefandi.
Sæmundur Eyjólfsson, lofar neðanmáls
;i bls. 52.
F/órða ritgjörðin er eptir Benoní
.Tönasson „Um fjávhúsabxggingn og
ti.“ juið er engum vafa hnndið að „fleir-
stæðuhúsin11, 4 oða fleiri fjárhús und-
ir sama pald, seni höfundurinn ritar
um, ættu að verða ahnennari, pví
bygging peirra að veggjum og viðum
or mikið kostnaðarminni, heldur en
að liyoy.ja eit-t og eitt fjárhiis liingað
og pangað. Hirðing sanðfjárins er
Itka stórnm niun auðveldari og
skemmtilegri í pessunx sambyggðu
liúsum og töluvert ódýrari, sami rnað-
ur getur liirt. eða passað íleira fé. og
sjört pað miklu hetur en elia. Allir
hinir efnaðri bændur sem pyrftu að
byggja fjárhú.s, sem standa á strjál-
ingi uin túnið, ættu að sameina jiau
í fleii’stæðuliús, við pað stækkaði tún-
ið, yroi mirtna fyrir ágtvngi afgripum;
og utsýn ytir pað heimnn frá bænum
yrði fegui’ri. Ull heitarhús sem hyggð
væru, til að nota vel beitihuidið,
raætti einnig bygpja með pessu lagi.
J)ó mætíi byggjiv pau umlir einum ás
líkt og höfimduritm beinlir á, hls. 97.
og pað jafnvel liótt húsin ættu að
talca 200 fjár. Húsununx, sem væru
sett 2 mtdir hvorri pakhlið, nrætti
pá skipta smidur í miðju með pver-
grindum, sem yrðu ents og fjögur hús
er tæki hvert 50 fjár. TTmbúnaður
um sundið milli húsanna og
hlöðunnar félli pá burt með fleiru.
Hleðsla á veggjum yrði ekki mikið
meiri, stórtré pyrftu færri en smátrfe
fleiri. Trjáviður yrði pví noklcuð álíka
mikill og í fleirstæðuhúsin. Eg álít
petta byggingarlag Iientugt h peim
stöðuin, par sem tnest er byggt úr
rekatrjám, pví patt hafa opt ákveðna
leugd. Gott liefði vevið að ritgjörð
pessari heíði fylgt uppdráttur af ileir-
stæðuhúsi. Einnig væri æ'skilegt að
fá í næst.a argangi Inintiðavritsins,
uppdrátt af fleirstæðuliúsi með hlöðu
í miðjti, sem skólastjóri Hevmann
Jónassou A Hólum lýsir neðaiiináls
á bls 94—96. „Ilmbúmiðui’ dyra og
jata, byggingarefni o. tl.“ sem höf.
ritav um í seinni hluta ritgjörðar
sinnar, parf allt að vera vel vandað,
eins og höfimdurinn hendir á, til pess
að fjárhúsin sé að öllu le.yti góð og
vel byggð. Eptirtektarverð orð eru
pað, sem höf. ritar í niðurlagi ritgjörð-
ar sinnar. viðvíujtuidi ffenaðargeymsl-
unni: ,,p>vi hættiilaust er pað ekki
fyii’ landbúnaðimi, ef hún og pað
sem henni tilheyrir er í pví óáliti og
niðurníðslu, að flestar aðrar atvirmu-
greiuar séu aðgeugilegri en húu.“
Fimmta ritgjörðin er eptir Ivrist-
inn Guðlögsson „Um föðurmjöl úr
hvalkjöti." Allir bændur ættu að
lesa ritgjörð pessa og atlmga vel orð
höfundarins er hann segir á bls. 119:
,,að með pví utá bæta ujip lélegar og
ódýrav fóðurtegundir, svo fóðrið fái
rnjög haganlega efnasamsetniugn. Eng-
in örsök er til að rengja pað, sem
höfundurinn segir um næringargildi
pessa fóðurmjöls, enda telur skóla-
stjóri H. Jónasson, að 1 pd af pví
hafi sama „notagildi“ sem 10—15 pd.
af lélegu úthevi eða 5 pd af meðal
töðu, (sbr. hls. 116 og 117 neðamnáls)
Eptir pessu ættu 206 pd af pessu
fóðurnxjölí nð spara 2000—3000 pd.
af lélegu iitheyi eða 1000 pd. af
töðu.
t'ó gæði fóðurmjöls pessa reynd-
ust ekki ttlveg svona mikil, ættn menn
nhnennt að hagnýta sér petta ínnlenda
kraptfóður. emkum par sem beitiland
er kostalitið og hev lfett afVjafti.
Sjötta ritffjarðin er eptir Signrð
Signrðsson „TTm verkfæri“. Ætti rit-
gjörð pessi að vekja almennan áluiga
á pví meðal bænda og verkeiganda.
að útvega sér beti’i og hontugri verk-
færi.
S/önnda ritgjörðin ev eptir Yil-
lijálnx Ingjniundai’son „I’m vir.nnhjúa-
liöld" er urn ltana pað sama aðsegja.
p>að sem höfundurinn íitar um reið-
ingana (klifberareiðfærin), fellur rnér
sérlega. vel í geð, ættu tillir sem eitt-
hvað ptr.fa á hestum að flytja, að
ta.ka upp reiðinga pá er höfundurinn
lýsir.
Áilnnda ritgjörð er eptir Stefán
Stefínsson, nefnil. ..Frttmfaraféhtg
A rnarneslirepps og búoa ða rsty iTaxrinn“
Heflr ffe.bg petta sýnt mestan dugnað
og kontið mestuin framfönini í verk
í búnaði og jarðabótum. síðttn lrinn
núverandi fonnaður, höfundur ritgjörð-
ar pessarar. tók við stjórn pess (shr.
skýrslu. hls. 163.) Saga félagsins,
sem höfundurinn ritar, raun vera sagti
margra samskonar félaga hér á hutdi.
við byrjun peirra og frameptir. Vart
óskandi að öll félög bndsins g.ætu
með sömu ánægju litið yfir verk sín
og framkvæmdir eins og petta ffelag
hlýtur að gjiira, serstaklega r.ndanfar-
andi ár; og par sem ekki eru búnaðar-
félög eður framfarafélög aður, æt-tu
verk pess og framkvamtdir að vera
sterk Upphvatuing til að gang.a í sams-
konar félög. Til dæntis víðast livar
hér á Austui’landi eru engin búnuðar-
eða friunfarafélög í sveitumnn. Unx
„búnaðarstyrkinu", sem höfundurinii
ritar um, heíi eg pað að sögja. að eg
er alveg á sama rnáli og Jón alm]>.
í Bakkagerði, að afnema stvrk ti!
búnaðarffelaga. en pvi lteíi eg ekki á
móti, að úbúðarskattinum vreri Iireytt
pannig að stofnaðir væru af Itomtm
sferstakir búnaðarsjóðir, fyrir h.verja
sýslu, (sbr. bls. 165 og 166) sem var-
ið yrði eptir tillögiun sýslunefnda
til búnaðarframiara, eins og höfund-
urinn heldur fram.
I greiu neðanniáls á bls. 167,
eptir Sæm. Eyjólfsson, stendur petta
spuroinál: „Eð.i hvað er gjört til að
rannsaka jarðtegundir, áburð og ýntis-
légt fóður?“ péssari spnrningu er
pví miður fljótsvarnð, að pa.ð ntnu
vera lítið, sem gjört hefir verið Itér
á landi til að rannsaka efni jarðvegs-
ins á pessmt) eða pessum stað á
landinu, lítið gjört til tið rannsaka
efni í áburðiirtegundum vorum eða
fóðurtegundum, en ])ó er pað hér í
landi sem öðruni löndunx par sem
petta er rannsakað, afar-naiiðsvulegt;
og talið er að rannsókn eða efna-
sundurliðun sé nokkurskonar gnnid-
völtur eða hgrningarstcinn á hverjum
allur i'éttvr landbúnaður ltvilir. Miindi
ekki vera ráðlegt fyrir þingið a.ð hugsa
um einhverjar verulegar unibætur í
pessu efni? Annaðhvort koma upp
efnarannsóknastofnun fyrir allt hu.dið,
eða gjöra verulega gangskör að pví
að petta áðurtalda vrði rannsakað
erlendis af fieiri stöðum á landinu.
(NiðurL')
Béttvísin
ít Seyðisfirbi.
Horra ritstjóri!
Af' pvi pér hafið, scm kunmigt er,
jafnan httldið tanm lítilmagmuis gegn
yfirgangi Iiinna voldugu, ]>ú lo.vfl eg
mér að biðja yður, ;tð Ijá pessu sýnis-
horni af núverandi réttvísi Itér I
kaupstaðnuni, rúnx í vðar heiðraða,
blaði, skal hér aðeíns 'stntt yfir sösu
Tarið.
1 liiiust leigði eg Iterhergi hjt,
Sigurði Eiríkssyni í Berlín h Búðar-
eyri, án pess ttð hafa ininnsta grun
;if þvi, að Iiaitn mtm nú í mörg ;ir
hafa, lent í illdeilum við leiguliða sína.
Leigan var iimsamm til 7 miinaða
(með i ppsagnarfresti), hvar a.f 3 voru
liðnir á nýjixri’. Á gamlárskvöltl lok-
ar Sigurður húsinii og íVr að st i'a.
Og með pví að Itaiiii hafði onga.n Ivkil
leð mer ;tð útidyvunum, pá fór eg úfc
um gliiggti, með pví eg víhli eio:i o j;-r„
ast fangi Nigurðn.v }u;ð kvöld. Seinna
um kvöldið vtir eg á gaagi með knnn-
ingjum minum, og var orðinn nokkuð
ketutdur. Vínið Ita.fði gjört mig g.cska-
fulhin, mer va.r gramt i geíi ytir
ýmsn aðfei'ð Signrður við mig, og .víir
pví að iutsinu var lokað fvrir mér. og
svo vitrð infer pað ítlys, nð eg hraut
iim rúð'i i ltúsi Nignrðtir. Eg afhtði
nð setja. itaua i dagiim eptir, eii var
fyrirlioðtð af peim Iijómim.
patm fi. janúar var eg horirm út
úr herberginu. af liinum setta. Inejai-
fógeta liins setta bæjarfógeta, úrsmið
og kaupmauni Stefáni Tli. Jónssvni,
áit alls löglegs fyrirvara, en fógeti
lofaði mér jjó pá, útskript af útburði
pessum daginn eptir.
Daginn eptir fór eg inná skiitstofn
bæjarfógetans. cg krafðist pess að
hanrt Srt’i mér f'yrir f'æði og húsnæði
nteðan ti málinu sttvði. F.innig afhmiti
eg iionum skf'lflega krijl’u um að fá
liiua lofiiðn útskript svo sneinma, að
eg ga.’ti skotið úthiiiðimim til víiiTétt-
arius með pósti 16, p. m., og fylgdi
2 krómi borgnn með. T stað pess ttð
svara nxfer keinur fógoti með undan-
iæi’zlur, og skipar mér síðan út. Síð-
tin var flogið á mig og riíin af mér
fötin, og siðast var mér liólað nteð
járuuin, er eg Imð fögetami nm ttð
lána nuír einhverja mussu tilaðgangíi
í eptir fötum.’
Svo för eg til pjTnustu "niinnar
og matreiðslukonu í „BerlítU, og ætl-
aði ;tð fá mér par ni.it og hafa fata-
skipti. En pegar eg hafði aö mestu
farið úi' iötmnim, pá kemur Sigurðiir
og skipar niér út svona hálf-nöktura,
en eg segist vera hér i amiara. her-
bergjunx i lögíegum erindum, og pví
eigi har.ti út að fiira ert feg eigi, og
loku. eg svo hurðinni. En Si; urður ríf-
ur hana, opna og ræðst á mig með
buxtirnai’ sprettar, og eg er að f'ara
úr skyrtnnni, og sá eg pvi ógjörla til
að bera hörtd f'yrir hiifuð tuév, og hefi
pví raáske hitt Sigurð ópægiíegar en
eg vildi, en áleit mig í beinni nauð-
vörit, eigi sízt cr Sigurður kallaði á
2 karlmeim sér til l'ylgdar og aðstoðav.
Eg kom pó Sigurði út, og liafði
hann pó hitið mig til skaða i 3 íing-
urna, og fór hann svo úi* húsinu með
í'ólk sitt, og lokaði mig inni. En eg
fór út um glugga, og gekk siðan mein-
laus í.næsta hús,.og í'ór að spila á
hannoniku.