Austri - 30.04.1896, Qupperneq 2

FR. 12
A U S T R I. 4(1
til að scm minnstur rugliugur kæmist
á ferðir landsgufuskipsins. En eigi
furðár oss á pví, pó umboðsmaður 0.
'W'athne og skipstjórinn á „Agli'1
væru' tregir á að gjöra fasta samninga
við farstjóra um flutning á vörunum
o. s» frv., er hafisinn lá fyrir öllu
Norðurlandi, svo mildl bætta var á
með pað að ,,Egill“ yrði innilokaður
norðanlauds af í'snum; og oss finnst
næstum furða, að fnrstjóra tókst pó
á endanum að koma samningum á ura
að „Egilh' béldi leiðinni afram norðan
og vcstan um land undir pessari is-
hættu fyrir einar 6000 krónur.
Zf(itstjónnn.
Krpf úr Skagafirði.
Árið sem leið, 1805, var vfirloitt
afbragðsár hér í Skagafirði, ba*ði til
lands og sjávar. Yeðráttan var mjög
góð og hagsta’ð, ba*ði að vetrinum og
sumrinu; heyskapur og nýting í mjög
góðn lagi, og haustaíli mikill. Yoraíli
við Drangey brást að vísu íremur
v.mju með fuglinn, veiði hans varð í
rýrara lagi, eu pó töluverð.
Bylurinn mikli, 2—3. oktbr., vur
liið eina verulega minnisstieða í veðr-
áttufarinu; hann olli að vísu miklu
tjóni á skipum og fénaði, en pómiklu
minna en við hefði mátt buast, pví
að margt af fénaði náðist í hús kvöld-
inu áður. }>ó fennti all-viða fe til
dauða, og jafnvel nokkra liesta. Margt
af bátum brotnaði ineira eða minna.
Heilsufar var gott. A árinu dóu
í sýslunni 66, en enginn nafnkenndur.
Aotur hafa fæðzt 146. Lætur nærri,
að pá hafi fjölgað um 2°/0 í sýslunni,
ef enginn liefði flutzt burt úr liemii.
Eáir liafa flutt til Yesturheims; liafa
víst fáir hug á Ameríkuférðum, og á
hið göða árferði eflaust inestan pátt i
pvi.
Verzlun var árið sem leið með
bezta móti, og aldrei munu meiri
peningar hafa komið inní sýsluna en
næstliðið ár. I kaupfélagi Skagfirð-
inga komu mer 30,000 kr. í desbr.
sem afgangs vorn, pegar félagið hafði
borgáð vörur og peningapöntun sína,
sem mun hafa numið rúmurn 50,000 kr.
Svo kotn Mr. Franz rétt á eptir mikla
bylnuin í oktbr. (5?), og keypti skips-
farni fyrir peninga, ð: 6 púsund fjár,
veturgama.lt og eldra, og pótti hann
æríð misvitur í kaupunura, eptir pví
sem á honum lá; fengu sumir sittvís^
rnjög vel borgað. Gaf hann 8—16 kr.
fyrir kindina, mest c. 11 kr. fvrir
veturg. sauði, til jafnaðar gaf hann
fullar 14 kr. fyrir hverja kind er
hann keypti. Xær helmingur fjárins;
er Mr. Franz keypti, var úr Húna-
pingi. Einsog gefur að skilja, hafði
féð tekið að sér við bylinn og afleið-
ingar hans, og var bæði Mr. Franz
og vér óheppnir, að sá undanfari var
á undan kaupumrm.
Kaupfélagsféð kom til Englands,
sama dag og bylurinu var hér. Að-
eins 11 kindur drápust, en mjöghafði
féð lirakazt' á ferðinni. Með sölu
ress eru menn all-vel ánægðir. Fyrir
130 pd. sauð fá inenn hér kr. 13,65.
Og pegar pess cr gætt, að vöruverðið
í bezta lagi, er full ástæða til að
, a ámcgður yfir kaupfélagsskapnum
■ pá, sem að honum hafa pjónað.
Ritað er hingað af hr. Zöllner,
vera kunni, að bannað verði með
, ,ia á Englandi, að fé sé flutt pang-
að framvegis, og pykja pað hin verstu
tíðindi, sem von er. Ef ekki mætti
fl.vtja fé frá íslandi til Englands, hefði
pað ákaflega mikil og ill áhrif á við-
skiptalífið og efnahaginn hér á landi,
og peningavandræðin mundu verða
mikil úr öllu hófi. Na*r allur kaup-
félagsskapur mun verða ómögulegur,
pareð bænduriiir hafa lítirm kaupeyri
nema fé. Yér óskum mikillega, að
slíkt iiinflutningshann verði ekki lög-
leitt á Englandi, enda má ætla, að
horgahúum sé mikill hágur að fjár-
flutningi pangað héðan.
Tíðindin frá síðasta pingi eru lesin
hér og hvar á bæjúuum. Mælast mis-
jafnt fvrii' sumar g.jörðir pingsins.
pingsályktunarleiðin í stjórnarskrár-
málinu líkar öllum, er eg hefi heyrt
minnast á pað mál, niargfallt hetur,
en frumvarpsleiðin, sem hefir mjög
marga galla, einsog hinn mælski og
skarpskyggni , pingmaður Guðlögur
sýslumaður Guðmundsson tók l.jóst
og snjallt fram, svo að mótstöðuinenn
Inms máttu ekkert við. Enda er og
frumvarpið svo gallað og stjórn sú,
er par er ráðgjörð, svo dýr, að furðu
gegnir, að skvnsamir menn eru að
herjast við, að fá pað fram. — Með
sumar af fjárveitingunum eru menu
óánægðir, og eigi að ástæðulausu, t. d.
fjárveitiiiguna til Skúla Tli., og l'orst.
Erlingssonar. Ekki getiir pó neinum
fimdizt annað en lartdsstjórnin hafi
farið ranglega með Sk. Th., og
að hún sé mjög vítaverð f.vrir pær
aðfarir gegn góðum embættismanni,
en landsmenn eru svo saklausir í pví
máli gegn Sk. Th.. að pað er mjög
illa farið og ranglátt, að peir horgi
fé úr sínum vasa, og pegar lueði ping-
menn og landsstjórnin leggjast á eitt
-— eins deildar einsog skoðanirnar í
pessu „Skúlamáli ern -- með að taka
fé úr vasa fátækra landsmanna handa
honum — og halin sjálfur er með —
pá má segja, að skörin sé komin upp
í bekkinn, og að petta sé i frekara
lagi nærgöngult við rétt landsmanna.
Eigi er fjárveitingin til |>orsteins
Erlingssonar síður atlmgaverð í sinni
röð. J>að á eflaust ekki að skoðast
sem fátækrastyrkur, heldur sem skáld-
laun, og eru pað liklega fyrstu skáld-
laun pingsins á Islandi, pví að 600
kr, til sr. Mattli. Jooli. er víst að
skoða sem upphót á brauði lians; að
minnsta kosti eru pær ekki nefndar
skáldlaun. Raunat er .pað svo vís-
dómslegt, að pær eru ekki auðkennd-
ar með neinu nafni. En er pað ekki
skrítið réttlæti, að hin skáldin, eink-
um Steingrímur, eru ekki nefnd á
nafn? Hvað er pað nú sem liggur
eptir pennan J»orstein, að hann er
pegar orðinn óskabarn piugsins? J>að
getur raunar ekki verið mikið, pví að
hann er ungur maður, og sá sem petta
ritar, pekkir ekki annað en pað sem
prentað hefir verið í „Sunnanfara“
og „Eimreiðinni“, og pað sýnist ekki
vera neitt efamál, að i kristnu landi
eigi alls eigi að styrkja pá skáld-
skaparstefnu, sem par kemur fram
yfirleitt (Sbr. t. d. Örlög guðanna).
J>að er vissulega erfitt að skil.ja pessa
fjárveitingu, nema ef pingmenn peir
er hörðust fyrir pessu, vilji með fé
pví er peir á pingi lnifa atkvæði vfir,
hjálpa til að auðga bókmenntir lauds-
ins með óverðskulduðu níði um trú
og kristindóm. J>cir pingmenn eru
vítaverðir í augum peirra sem elska
sina kristnu barnatrú, seiu eyða fé
landsins til slíks. Að vísu koma opt
hjá þ. E. fagrar liugmyndir, svo sem
par sem hann yrkir uni miskunsemi
við menn og dýr (shr. t. d. Yetur).
En slíkt eitt saman vinnnr ekki til
landssjóðsstyrks. En liér er ekki
tími né staður til að minnast ineira,
á pc*.ssa ljóðsmiði, par sem kennir
svo niargra grasa, (illgresisins innan-
um hveitið).
Sýslufundur stóð liér 18—20 p.
m. Hin venjulegu mál: reikningamá],
vegamál, brúamál, Draiigeyjarmí],
fjállskila- (refaveiða) m i I m. m. voru
rædd að vanda. Fátt gjörðist nýmæla
nema pað. að sýslunefndin lofaði 1000
krónuin af sýslusjóði til að styrkja
til samkoinu- og fundarhúss-byggingar
á Sauðárkrók, í félagi mt*ð nokkruin
prívatmömuim, er ætla að leggja fram
í félagi 2000 kr. til hússbyggingar-
innar. Húsið á aðeins að vera notað
fyrir samkomur af öllum tegundum
og til opinberra mannfunda sýsluniiar.
Fyrirtækið er parflegt.
Um sýslufundinn voru sjónleikir
leiknir á Sauðárkrók (17—22. incl.
p. m.), í liúsum iir. kaupmanns Chr.
Popps, sem líkist föður sinum sál. i
allri hjálpsemi við shk fyrirtæki.
Le’knir voru: „Skuggasveinn" og
,.Æfiiitýrið“, svo pað var raunar ekki
nýmeti, en aðsóknin var pó ákaflega
mikil, svo færri fengu að sjá en vildu
enda léku margir mjög vel. Skugga-
s\(*in lék formaður Bjarni Jónsson,
Grasa-Guddu assist. Magnús Hjalta-
son (mjög vel). Skripta-Hans: assist.
Kr. Blöndal (injög vel). Tnngangs-
eyrir var 75 a. og 50 a. fyrir lakari
sæti. Inn kom fyrir leikina c. 500
kr. og voru pegar fvrirfram ánafnaðar
kitkjunni á staðnum 250 kr. af á-
góðanum. þessi kirkja, er miklir
erfiðleikar voru á að fá par byggða,
er uú orðin hin prýðilegasta að öllu
leyti fyrir duglega fraingöngu safnað-
arins, og ejndregið fylgí fleiri rnanna.
}>á kom og sú nýbreytni fyrir
um sýslufundinn, að hið skagfirzka
kvennfélag, sem mymiaðist næstliðið
ár. og sýslumannsfrúin, M. Guðmunds-
dóttir, or formaður fyrir, lét lialda
fyrirlestur að kvöldi hins 18. og 20.
p. m. í liúsum kaupm. Popps. Kvenn-
félagið hafði fengið eina af félögum
síuuin, frú Jóhönnu Jónsdóttur íYið-
vík, til að semja fyrirlesturinn, og í
forföllum heiinar las maður heniiar
hann fyrir tilheyrendunum, sem voru
margir í hæði skiptin. Iimgangseyrir,
sem var 20 a., rennur í kvennfélags-
sjóðitm. Fyrirlesturinn hljóðaði um
„menntun íslenzkra kvenna“, og var
ljóst og vel saruinn. Sýndi höfundur-
itm fram á nauðsyu menntunariimar
fyrir kvennfölkið, svo að pað gæti
notað aukið frelsi o'g beitt liæfileikum
sínum sem hezt í mannfélaginu. Höf.
sýndi fram á, hversu pað væri enn
mikillega sett hjá eða haft útundan
við inenntaskóla pjóðarirmar, og liversu
petta pyrfti að lagast sem fyrst með
nýjum lagaákvæðuin, t. d. með latínu-
skólann. Höf. hafði á móti kvenna-
skólum með pvi fyrirkomulagi sein á
peim er nú, og áleit að nóg væri
að minnsta kosti, að hafa eiim slíkan
kvennaskóla í Reykjavik, sem kenndi
stúlkum að „flingra" (baldira, bródera,
sauma uáttkjóla í fioiri mánuði eptir
præði m. m.), sem ekki mundi verða
pjöðinni til viðreisnar né uppbygging-
ar. Aptur á móti mælti liöf. mjög
rneð bústjórnar- og inatreiðsluskóla,
með liku fyrirkomulagi og fi ú Elín
Eggertsdóttir lmgsaði sér í ritgjörð i
„Isafold" i sumar, og furðaði höf. á,
að pingið skyldi neita um stvrk til
lians, en auka st-vrk til kvemiaskólanna
eins og peir væru ófullkomnir, og
gengju í ,.ópraktiska“ stefnu. Höf.
kumast pakklátlega við, að margir
karlmenn væru farnir að styðja kvenn-
frelsi og kvennréttindi, og vonar að
peim fjölgi æ íneir og meir. Hún
endaði með peini ósk og von, að
komandi kvnslóð yrði menntaðri, betri
og sadli.
A Hólaskóla eru nú 14 piltar.
Sú hreyting Verður par á koinandi
vori, að Hermann skólastjóri Jónas-
son fer paðan, að ósk sinni, og flvtur
að þingeyrum. En nú er aptur nýhú-
ið að veita þar skólastjóra- og kenn-
araembættið. Skólastjóraemhættið er
veitt cand. agr. Jósep J. Björnssyni,
er par var fyrruin, en kennaraem-
hættið real stud. og búfr. Gnðni.
Loptssyni. Stjórnarnefnd skólans,
sem veitir embættin, kom saman að
Hölum til að veita pau 27. p. m.
I nefnd pessari er einn iir hverri
sýslu, sem skólann eiga. Pétur hú-
fræðingur Pétursson frá Gunnsteins-
stöðum, (nú veitingam. á „Hotel
Tindastól11, Sauðárkrók) fvrir Húna-
ping, Olafur umboðsm. Briem Álfgeirs-
völlum, form. nefndariimar, fvrir Skaga-
fjarðarsýslu, Guðm. búfr. Guðmuiíds-
son á þúfnavölliiin fyrir Eyjafj.sýslu,
og Jakob borgari Hálfdánarson fyrir
Suðurpingeyjarsýslu.
í Kaupfél. Skagf. voru næstl.
ár pantaðar 11,000 kr. í peningum.
Við árslok fékk félagíð frá hr. Zöllner
í peningum c. 30,000 kr., og fvrir
fé frá Mr. Frans fékk Skagafj.sýsla
fnllar 70,000 kr. í þeningum. Skyldi
mönnum bregða við ef ekki verðnr
unnt að selja Englendingum fé?
* *
Ritstjóraimm pykir, :tð niörgu
landsfe hafi verið verr varið en til
skaðabóta til Skúla Thoroddscn, par
sem hæstiréttur Jiafði sýknað haim og
hann liðið niikið fjártjón, en pessi var
eirii vegurinn til poss að hæta honum
pað. Og livað þorsteini Erlingssyni
viðvíkur, pá getur enginn réttsýnn
maður neitað honum um ágæta skáld-
skapargáfu, og pó haim liafi hingað
til verið pví miður nokkuð blendinn
í trúnni, pá hefir pað inargt ungt
skáldið hent á undan hónum, sem
læfir pó með árunum og reynslunni
snúið aptur til hinnar sörmu trúar,
er peir virtust um stund að liafa
glatað.
Ritstj.
Gufuskipið „Rjukan", skipstjóri
Handeiand, kom hingað p. 26. p. m.
með vörur til V. T. Thostrups verzl-
unar og fór aptur daginn eptir til
Englands. Með skipinu kom frá Kaup-
mannahöfn kaupm. Sreinn Einarsson
frá Hraunum í Fljótum, er hefir, ásamt
bróður sínurn, Jóni Einarssyni, leigt
verzlunarhús Gránufélagsins á Raufar-
hötn, par sein peir hræður ætla að
byrja að verzla fyrir eigin reikning í
suinar.
þegar „Rjúkan“ fór frá Kaup-
raannaliöfn p.. p. 11. m., var eigi frétt