Austri - 29.09.1896, Side 2

INTE. 26
A ti S T E í.
1 02
Yæri m'i öslmndi, að „prófasturinn
(i’istan Jökiilsár11 ætti eins hægt með
aö bera vörn fram i sínu máli, sem
herra biskujiimi, <rg gjörði pað sem
fyrst, b«“ði sjálfs sín vegna. og svo fyrir
prestastétt landsins í heiid sinni, sem
befir ósóma af peim orðróm, er geng-
ur um pennnn berrans pjón, án pess
að harm sjálfur hafi breinsað sig af
honum.
Eví pess ber vel að gæta, að grein
herra bishupsins sýknar engan veginn
herra prófastinn austan Jökulsár, liún
sýnir aðeins og sannar, að lierra bisk-
npinn sé hér úr allri sök sem yfirboð-
nri hans.
En sé pessi orðasveimur um em-
bættisfærslu og hegðun prófastsins á
rökum byggður, pá er söfnuðinum inn-
an liandar að kvarta yfir pröfastinum
ti! biskups, einsog liann bendir söfn-
uðinum á í grein sinni. Annars finnst
oss söfnuður prófastsins, en serílagi
pessi Einar Einarsson, hafa mikinn
vansa af málinu.
Er svo útrætt nm petta mál í
Austra.
Eitstjórinn.
ÚTLENBAE FRÉTTIK.
—0--
Noivegur. Ferö „Frams“ í íshafmu.
Eptir að peir Nansen og Jobansen
ioru af skipimi, rak pað með liægð
norður í ísiiafið. En til pess að vera
við öllu búnir, pá bjó skipshöfnin sig
aiiidir að geta farið ejitir ísnum. ís-
inn rak allt sumarið til miðs októbers
norður á böginn og um mánaðamötin
lcomst skipið á 86, breiddargráðn, en
ior svo að reka aptur suður á við, en
frá janúar p. á. og allt fram á snniar
var skipið bérúmbil á sama stað og
komst svo suður á bógiim frá júlí-
mánaðarbyrjun og var 19. júlí komið
•á 83“ 14 mín. norðurbreiddar.
Skijiverjar höfðu ærinn starfa með
að losa skipið úr ísnum og spréngja
hann frá pví, og losnaði pað fyrst 2.
júní, en byrjaði fyrst 19. júlí að kom-
ast út úr ísnum, er var injög péttur
allt suður að 81“ 32 mín. n. br. jeið
var fyrst !2. ágúst. að „Fram“ liitti
f;era rifu í isnum, og 13. ágúst komst
skipið loks út í auðan sjó.
Skipverjar lúka aliir upp einum
munni um pað, hve ágætlega „Pram“
hafi polað ísskrúfið. J>á ísinn skrúf-
aði sem fastast að skipinu, hljóp pað
a.’tið uj)ji úr honum, og lá svo ofaná
ísnnm, pví skij)ið var dregið svo að
sér að neðan, að pað lilaut að smjúga
uppúr ísnum, er liann klemmdi að
hliðum pess.
I)r. Andrée pckkti strax „Fram“,
er skipið kom til stöðva hans á Spits-
bergd-n, og reri pegar út að skipinu
með fagnaðarópi, en sem skijisböfnin
porði eigi að svara, á meðan liún vissi
eigi af pví, hvað pcim, Aansen og
Johansen, liði.
„Eram“ kom fyrst við land í Skjærvey,
nvrzt á Norvegi, og fór Sverdruj) skip-
stjóri einu í land, til pess að leita
fregna um pá Nansen og Johansen,
og sneri óðara út að skipinu mcð pá
miklu gleðifregn, að peir væru komnir
alheilir til Norvegs fyrir aðeius fáum
dögurn.
„Fram“ liitti Nansen og Johansen í
Tromsö, er peir sátu par að veizlu,
og má nærri geta, að par varð mikill
f agnaðarfundur. Að peirri sömu veizlu
kom frú Eva Xansen með dóttur peirra
Xansens sunnan frá Kristjaniu til pess
að fagna manni sínum, og var par hin
mesta gleði og mannfögnnður. Erú
Eva Xansen koin til fundar við mann
sinn á gtifuskipinu „YesteráP1, og pá
er hún sá Xansen, liljöp ltiin um liáls
honum og hrójiaði: „Minn mikli og
frækiti Friðpjófur“. Meiru kom ln'tn
eigi upp fyrir geðshræriitgti.
Sagan at því. þá er Ncinsen hiiti
Jacksons-úfgerðina,.
Xatisen var að vanda að matreiða,
og heyrðist honum pá allt í einu hund-
gá eigi mjög fjærri, og kallaði til Jo-
hansens, sem láogsvafí tjaldi peirra,
og sagði ltonum, livað sér hefði lieyrzt
og bað hann faraútog gæta að, hvað
um væri að vera, en sjálfur liélt liaim
áfram að matreiða hauda peiin félög-
um. Johansen litaðistnú nm i kring-
nm tjaldið og varð einkis var. peir
réðu pví af að eta fyrst morgnnverð
og svo ætlaði Xansen að fara af stað
og skyggnast betur um.
þegar peir höfðu matazt og Xansen
var farinn af stað, lieyrði Johansen
eptur hundgá og fylltist mikillar gleði
J'fir pvi að fá nú loks að sjá menn
eptir 15 mánaða ísför. Hann setti
iht upj) hamhusreyrstöng með skyrtu
á sem veifu, til pess að leiða athygli
komumanna að bústað peirra félaga.
Að 3 tímuin liðnum sá hann mann
koma með langskepta liyssu, og pá
drö Johansen nj>j) hinn norska fána
á stöng við hliðina á bambusreyrn-
um.
i*á aðkomumaður hafði náð bústað
peirra lieilsuðust peir með liinni inestu
gleði, en áttn örðugt með að skilja
hver annan, par Johansen var lítt fær
í ensku. Jjessi Englendingur, er fyrst
fann bústað peirra, var Mr. Child.
Síðar komu fleiri félagar hans er
kunnu pýzku, og gekk pá samtabð
greiðlega. Svo tóku peir félagar farang-
ur peirra Nansens og l>áru haim sjálfir
og vildu eigi lofa Johansen að bera
neitt af hoiuim. Komu peir litlu síð-
ar til aðalstöðva Jachsons-útgerðar-
innar og var pá verið að taka par
ljósmynd af Nansen í öllum görmuu-
um, er hann liafði verið í í 15 mán-
uði samíleytt. Síðan var tekin mynd
af Johansen. J>eir Xansen og Joh-
ansen höfðu nú eins langt skegg og
forfeðurnir og bár ofan á lierðar, en
föt peirra voru orðin svo ötuð í sjiiki
og blóði, að pau gátu nær staðið.
Dvöl sina bjá pcim Jacksonsmönn-
um notaði Xansen til pess að raða
niður hinum vísindalegu upjjgötvunum,
er peir liöfðu gjört á leiðinni.
— Xansen hefir lofað Lundúnablað-
inu „Daily Cronicle“, sögu af norður-
för peirra félaga uppá 4000 línur, og
fær fyrir liana 70;000 kr., en 18,000
kr. fékk bann hjá pvi blaði fyrir fyrstu
hraðfregnina, pá sömu, er stóð orðrétt
í 23. tbl. Austra.
Sighng Nansens suöur með Noregi.
Eptir að Xansen liafði fengið konu
sína og dóttur til sín í Tromsö,
varð of rúmlítið fyrir pau á „Fram“,
og fóru pau yfir í enskt lystiskip, lá-
varðar nokkurs, er liét „Oteria“ og
varð pað samferða „Fram“ suður með
Xorvegi, cn norska stjórnin sendi
gufuskípið ,,H;ilogaland“ norður til
pess að draga „Fram“ svo skipshöfn-
in hefði sera minnst að starfa á leið-
insii. Yar komið við á leiðinni í Tromsö
Eodö, Jpráiidheimi og Bergen, og.Xans-
en og félögum lians alstaðar haldnar
stórveizlur.
En bvergi varpóliktpví annað eins
um dýrðir og í höfnðhorginni, Kristj-
aníu, par sem „Fram“ kom panii 9.
p. m. Hafði Oskar konungur og
kronprinzinn farið gagngjört í peim
erindUm frá Stokkhólmi til Kristjaníu
til pess að fagna Xansen og félögum
hans. En hæjarstjórn og horgarlýður
liafði skreytt veg pann, cr Xansen
átti að fara um frá sjónum og uj>pað
háskólanum og konungshöllinni, for-
kunnar vel með hlómum, fánum og
ýmsri annari jnýði og voru áliorlenda-
j>allar liingað og pangað meðfram veg-
inum og liver gluggi fnllur af fólki.
Á einum stað á veginum var sigur-
bogi mikill reistur og stóðu liingað og
pangað í sigurbogaiium hinar friðustu
meyjar böfuðborgarinnar, og var pað
hin fegursta sjón.
þaun 9. sept. fóru strax um morg-
uninn um 20 gufuskip til pess að
mæta „Fram“ útí mynninu á Ivristjan-
iufirðinum. En á mótsvið borgina
Dröbak komu enn móti „Fram“ 70
gufuskip, iill skreytt fánum frá pilfar-
inu og úpjií efsta siglutoj)]) og alsett
fagnandi fólki, er ekki sparaði fagn-
aðarópin við ísbafsfarana. 8kij>ti all-
ur pessi mikli floti sér í 2 fylkingar,
er sigldu svo inn til böfuðborgarinnar
með „Fra.m“ i fararbvoddi, par sem
herskipin heiðruðu Xansen og félaga
lians með mikilli skothríð, en á gufu-
skipunum kvað við ullt í kringum
„Fram“ stórkostlegur hljóðfærasláttur.
Ung lierforingjaefni reru Xansen og
félaga bans frá „Fram“, í gegnum ein-
lregar lystiskiparaðir i land, og er norð-
urfararnir stigu áland, kvað við ákaft
fagnaðaróp, og er pví linnti var suug-
iiin sálmur og pvínæst pjóðsöngur norð-
manna ej>tir Björnstjerne Björnson:
,,Ja, vi elsker dette Landet". ]>ar
bauð bæjarstjórn Kristjaníu Xansen
og félaga lians velkomna, og Nansen
svaraði með að mæla fyrir ininni höf-
uðborgarinnar.
Á leiðinni til komuigshallarinnar
stóð bátiðaskarinn við, við háskólann,
par sem kennarar og stúdéntar bnðu
pá félaga velkomna, og par krýndu
stúdentar Xansen og félaga hans lár-
viðarsveigum. Siðan var haldið áfrain
til hallarinnar, par som Oskar kon-
ungur og krónprinziim tóku á móti
norðurförunum með liinni mest.u blíðu,
og par liélt konungur peim, og nokkr-
um fieiri, dýrðlega veizlu. Að peirri
veizlu endaðri liélt Oskar konungur,
sem cr talinn einliver málsnjallastur
maður á Norðurlöndum, eptirfarandi
ræðu:
.. þessi dagur er sannarlegur merlc-
isdagur. Nansen befir nieð för sinni
gjörzt sigursæll frömnður beimsmenn-
ingarinnar, og allar pjöðir lieilsa hon-
uin með viðurkenningu og aðdáun og
landar bans með gleði og fögmiði, og
pað pví fremur, sem petta stórvirki
er unnið af Norðmönnum eingöngu.
Í>egar „Fram“ lagði af stað, fylgdi
honum von, ótti og eii vor, en skarp-
skyggni, fyrirhyggja og óbilandi hug-
rekki liofir uppfyllt von vora. Colin
Archers, (yfirsmiðurinn) „Fram“ með
Sverdrup við stýrið og Nansen í lypt-
ingu, og með peim fiokkur liinna vösk-
ustu manna, sigruðu alla erfiðleika.
„Fram“ náði lengra norður en nokk-
urt annað skip liefir komizt, og binn
hugdjarfi foringi hélt enn áfram að
lieimskautinu við annan mann, í gegn-
um bættu, sem lmgann næstum pví
hryllir við, og er slíkt aðdáunarvert.
Mildirik, almáttug forsjón hélt sinni
verndarhendi yiir löndum vorum, svo
peir báru gæfu til að ná heim ajitur.
En pað var meira eu lieppnin tóm, pví
heppnin er optast samfara hyggindum
og hugrekki. Yið skulnm hugsa um
hve merkilega réttur allur útreikning-
ur Nansens var. Margfallt fagnaðar-
óp bergmálaði frá Norvegs fjöllum,
er kapparnir komu heim aptur. Ferð
„Fram“ með ströiulum fram, sem nú
er á enda í dag, varð pvilik sigurför,
að sliks eru engin dremi. Skipið kem-
ur með alla niennina heila á liófi,
óskemmt að öllu, og með nægan af-
gangs forða, og ber allt petta vott um
l'ina sjaldgæfu fyrirliyggju, er ráðið
hefir norðurförinni. Og nú standið
pið hér í konungshöll Norvegs og kon-
ungur Norðmanna finnur pað vera sér
lielga skyldu og eimiig siim forgangs-
rétt, að tala máli liinnar norsku pjóð-
ar á pessari stundu
Eg fiyt yður pví innilegustu bjart-
ans pakkir, allrar pjóðarinnar fyrir
pá miklu gleði er pið hafið gjört norsk-
um hjörtum, og fyrir pá sæmd og
frægð seiu pið hafið áuuuið íoðurlandi
ykkar. J>etta pakklæti mun ekki
deyja út með faguaðarópunum, |>að
mun lifa okkur, sem liér erum staddir,
og pað muii lifa á meðal ept-
irkomenda vorra á meðan Dofraíjall
stendur.
MeÖ þrisvar smnum þreföidu Jtúrra
heilsum vér Friöþjófi Nansen og
mönnum hansJ.
Að pessari veizlu sœmdi konungur
Nansen stórkrossi St. Olafsoiðunnar,
skipstjóra Sverdrup Commandörkross-
inum og pá Johansen, Blessing og
Scott Hansen riddarakrossi sömu orðu,
og allir norðurfararnir hafa í’engið lieið-
urspening úr gulli. bæði frá Oslcari
konungi og Kristjaníu.
í>ann 10. sept. liélt hátiðahaldið
áfram. þann dag kl. 11 f. m. gengu
nálægt 20,000 skólabörn i bátíðagöngu
frambjá háskólanum, par sem pau
færðu Nansen og félögum lians, öll
ósköpiu af blómsveigum. — ]>aim dag
lióldu Kristjaníubúar norðurförunnm
stórveizlu. I pakkar-ræðu sinni par
tók Nansen pað einkum fram, live á-
gæta fvlgd félagar bans liefðu veitt
lionum í norðtirferðinni, sem eigi mundi
bafa hejipnazt honurn til líka eins vel,
hefði liann eigi haft pvilika ágætis-
menn og aldrei liefði lmnn porað að
skiljast við „Fram“ befði liann eigi
átt völ á öðrum eins ágætismanni til
að stýra skipinu, sem Sverdrup.
Til pess að fagna Nansen og félög-
hans, böfðu mörg vísindafélög i Norð-
urálfunui sent fræga niemi á fund
Nansens, og á meðan á hátíðahaldiuu
stóð, pá voru braðskeytin alltaf að
berast honum utan úr heimi með inni-
légri hluttekningu og lieillaóskum.
J>essa hátiðisdaga voru allir Norð-
menn frá sér numdir af gleði og stór-
læti yfir frægð peirri, er Nansen og
félagar lians hefðu afiað Norvegi með
íshafsferð sinni, enda er árangurinn at’
henni allmerkilegur f.yrir vísindin, pc
Nansen kæmist eigi að sjálfmn Póln
um, pví í pessari ferð bufa menn lært
að pekkja straumaua í Norðurishallnn,
og fengið pá villu leiðrétta, að islaust
haf mundi par vera, pví vísindamenn
%