Austri - 10.10.1896, Blaðsíða 1

Kemur ut 3 á mknuöi eöa
36 bl'óö til nœsta nýárs, og
kostar liér á landi aðeins
3 lcr., erlendis 4 lcr.
Gjalddagí 1. jútt.
TJppsör/n shijleg bvndin við
áramöt. Ógild nema kom-
in sé til ritstj. fyrir I ■ olció-
ber. Augiýsingar 10 aura
línan, eða 60 a.hverþitml.
dállcs og hálfu dýrara á 1,
síðu.
VI. ÁR
AMTSBÓKASAFMÐ & Seyðisfhði
er opið á laugard. kl. 4—5 e. m..
SPARISJÓÐUR Sejðisfj. borgar
4°/0 vexti af innlögum.
sem skulda mér andvirði
blaðsins, eru vinsamlega beðnir að
borga það nú í haust, annaðhvort í
peningum eða innskript við þær
verzlanir er eg hefi reikning við.
Jafnframt vil eg biðja þá, er skrifa
andvirði blaðsins inn í reikninga
mína fyrir aðra, að láta þess viðget-
ið, fyrir hvern það er.
Seyðisfirði 10. október 1896.
Skapti Jósepsson.
ÚTLBKDÁR FRÉTTIR.
—o--
Tyrkir. Hin siðustu manndráp i
Miklagarði voru miklu hroðalegri, en
fyrstu hraðfréttir þaðan gáfu til kynna,
og svo breiddust manndrápin víðar út
um landið. Er nú talið áreiðaidegt,
a,ð Tyrkir mnni hafa í þessum siðustu
bryðjuverkum sinum drepið um ‘7000
Armena, og veitti lögreglulið soldáns
skrílnum duglega að þessum hroðalegu
morðum á varnarlausum konum og
börnum hinna kristnu Armeninga, og
herliðið lét þessi ösköp afskiptalaus,
þar til sendiherrar stórveldanna ógn-
uðu soldáni til að hepta um síðir mann-
drápin, er líktust mjög liinum alræmdu
morðum á Bartolomæusnóttinni í Paris-
arborg 1572, því lögiegluliðið tók
Evrópumönnum, er Tyrkir þora eigi
að ráðast á, — vara fyrir því að vera
á ferð á gotunum það kvöld, er morð-
in hófust, eða hafa ljós i húsum sinum
eptir tiltekinn tíma, og er auðséð á
þessu, að hryðjuverkin liafa verið ráð-
gjörð og ákveðin áður af Tyrkjum.
pessi hroðalega morðsaga gekk fram
af fiestum í Norðurálfunni, og gamli
Gladstone skrifaði einum vii.i sínum,
að nú vonaði hann, að stórveldin gjörðu
sér eigi þá smán, að láta þennan
„morðingja“ sitja lengur að völdum í
í Miklagarði; og lialda nú Englend-
ingar samkomur um land allt, til að
skora á stjórnina að skerast nú fyrir
alvöru í leikinn.
pað er nú bráðum liðin hálf fimmta
öld síðan Tyrkir festu fætur í Norður-
álfunni og unnu Miklagajð og lögðu
undir sig hin fögru og ágætu lönd á
suðausturhorni álfu vorrar, og eigi er
nema rúm 200 ár síðan nærri bi, að
þeir liefðu náð Yínarborg. En i Buda-
pest sátu þeir lengi sem einvaldar,
þar til hinum fræga herforingja Aust-
SEYÐISFIRBl, 10. OKTÓBER 1896.
NR. 27
í
urríkismanna, prinz Eugen af Savoyu
tókst að reka þá þaðan.
Nfi í meira en 400 ár hafa einar
10 milliónir Tyrkja kúgað ineira eu
helmingi fleiri Grikki, Bolgara, Rú-
mena og Slava og staðið sem fastast
gegn allri menningu i l.innm ágætu og
fögru löndum, frá Adriahafi austur að
Svartahafi og norðan frá Döná allt
suður að Grikklandshafi. þetta hefði
þó verið nokkuð öðru máli að gegna,
hefðu Tyrkir verið bímir eiuhverjum
framúrskarandi hæfileikum til sálar
eða likama, þvi þá mátti þó skilja í
þvi, að þeim liefir telcizt um svo lang-
an aldur að kúga undir sig og niðast
•i svo miklu fjölmennari þjóðflokkum.
*En því fer svo fjærri að Tyrkir hafi
nokkra yfirburði fram yfir þessar þjóðir.
er þeir hafa kúgað, því þeir eru hæði
ósiðaðir og lítt menntaðir, þeir liata
einmitt alla menntun, og amast við
öllum framförum og öllu þvi er kemur
í hága við trú þeirro og hleypidöma,
svo að þeir lengi fram eptir aftóku að
nota fréttaþræði og gufuaflið, og ný-
lega hefir soldán harðbannað að leggja
málþræði nokkurstaðar í Tyrkjaveldi.
Rómverjar og Grikkir gáfu þó þeim
þjöðum, er þeir lögðu undir sig, mennt-
un og margvislegar framfarir, i upp-
bót fyrir frelsi það, er þeir sviptu
þær, svo að þessara hernnmdu landa
þjóðir lærðu margt og inikið af sigur-
vegurunum og runnu víðast saman við
þá með timanum.
En hvoða gæði hafa Tvrkir fært
þeim þjóðum. er þeir liafa logt undir
sig? Hvoða gagn liefir Norðuráffon
liaft af þeim, hvaða uppgötvanir hafa
þeir gjört, hvaða framfarir á Norðnr-
ólían þeim að þakka, er liafa hrifsað
undir sig beztu og fegurstu lönd lienn-
ar, og rekið þcðan alla þá menningu,
er tiúarofstæki þeirra gat ekkiþolað!
Ekkert, alls ekkert spor til framfara
í álfu vorri, er Hund*Tyrkjanum
að þakka, enga nytsaina uppgötvan
hefir hann gjört, og Evrópa á lionum
ekkert gott né nytsamlegt upj) að
unna.
pað gegnir því mikilli furðu, að hinar
menntuðu og máttugu Evrópuþjóðir
skuli hafa liðið þessa forsmán í lönd-
um sínum, rændum frá þeim, nú bráð-
um í 450 ár.
Reyndar hafa Rússar, allt frá tím-
um Péturs mikla, barið við og við á
Tvrkjum, en það liefir verið sprottið
af eigingirni, af því að þeir vildu
sjálfir ná í lönd þeirru. En þó það
væri hátíð að fá Rússa í stað Tyrkja
sem yfirráðanda hinna fögru landa, þá
munu þeir þó emi skemmst á veg
komnir Evrópuþjóðanna, i mer.ntun o'g
framforum, og mundu nokkuð ráðríkir
við Sæviðarsund, ef þeir settust þar
að í ból Tyrkjans.
prisvar siimum á þessari öld, hefir
legið næri’i því, að Tyvkir yrðu rekn-
ir útúr Evrópu.
í fyrsta siniii, þá er þeir Napóleon
mikli og Alexander I. Rússakeisari
voru að skeggræða um fyrirkomulag
Norðurálfunnar eptir íriðinn í Tilsit
1807. pá stakk Alexander keisari
uppá því, að þeir skyldu skipta „kot-
inu“ milli sín; og átti Napóleon að fá
vesturhluta Tyrkjaveldis, en hann
sjálfur hinn austari helming. Tók
Napóleon þessu vel i fvrstu, en spurði
svo Alexanðer um það, livar takmörk-
in ættu að vera. Dró þá Alexander
beina línu yfir Tyrkjaveldi, og sagði
að það sem væri fyrir vestun hana
skyldu Frakkar eignast, en austari
helminginn Rússar. „Og þá fær Rúss-
land líka Miklagarð“, sagði Napóleon.
„Já, líka Miklagarð“, svaraði Alex-
ander. ]ni för Napöleon eigi lengra
útí þá sálma og sveigði talið að öðru,
því haun iinni eigi Rússum Miklagarðs,
er hann ætlaði sér sjálfum og Fröklc-
um.
I annað skipti lá nærri því, að
Tyrkir yrðu íeknir útúr Evrópu, þá
er Nikulás I. Rússakeisari bar það
undir Englendiuga, litlu eptir miðja
öldina, hvort þeiin þætti nú ekki til-
tækilegt að skipta með sér og Rússum
reitum „hins sjúka manns í Miklagarði",
ef liaim kvnni að verða bráðkvaddur
áf sameiginlegum lækningatilraunum
Rússa og Engleudinga, sem að mætti
bera, hvenær sem þeim þóknaðist.
En Englendingar réðu þá mestu
í Miklagarðí og létu sér það nægja,
og vildu því eigi verða Rússum sam-
taka í að reka Tyrki burtu og skipta
upp löndum þeirra. Og þegar Nikulás
keisari réðst einnsamall í að berja á
Tyrkjum, þá gjörðu Englendingar sam-
band við Prakka til þess að stöðva
sigurför Rússa, og unnu á þeim í
Krimstriðinu, svo að Rússar lágu lengi
í þeim sárum, er þeir fengu þar, og
tóku litinn þatt í málum álfu vorrar
um nokkuru tíma. Tyrkir lofuðu nú
Englendingum og Frökkum böt og
betrun og að fara þaðan af vel með
kristna menn í löndum sínuin, en svik-
ust að vanda um allt saman.
1 þriðja skipti létu Evrópuincnn
tækifærið til þess að hola Tyrki útíir
álfu vorri ganga úr greipum sér, þá
er Rússar börðu síðast á Tyrkjum
1878. ]n\ hiðu Rússar of lengi með
her sinn allan viú Plevna fyrir norðan
Balkanfjöll, í stað þess að skilja þar
eptir aðeins nægilega hersveit til þess
að sitja þar um Osman pasja, en halda
viðstöðulaust með allan meginherinn
suður að Miklagarði, sem þá hefði enga
vörn getað veitt, áður en Englending-
ar voru búnir að koma ár sinrii svo
vel fyrir horð með að banna Rússmn
að vinna borgina. En Bismarck og
Englendingar, sem réðu mestu á þjóð-
fundinum í Berlín, voru þá of skamm-
sýnii' og liéldu hlífskildi yfir Tyrkj-
nm og ólu þar með öfriðartundrið á
Balkanskaga, sem liefir stuðlað mest
að því, að öll störveldin hafa á þess-
um friðartíma aukið stórum landher
sinn og flota og kostað þar árlega til
mittwrðmn Jcróna, svo öll lönd álfunn-
ar stynja nú þungan undir þessari
feyknamiklu herkostnaðarhyrði, svo að
sum þeirra eru nú nær gjaldþroti; en
öll alþýða manna lifir við sult og
seyru, og víða bryddir á megnri ó-
ánægju meðal þjóða álfu vorrar, sem
er vatu á millu anarkista, nihilista og
annara óaldarseggja.
Sú þjóð, er tækist að reka þetta að-
skotadýr, þessa bölvun Evrópu, Tyrkj-
ann, útúr álfunni, gjörðist velgjörða-
maður alls hins menntaða heims, því
á meðan Tyrkinn heldur áfram níðings-
verkum sínum við kristnar þjóðir,
er veldi hans lúta, þá þora stórveld-
in eigi að leggja niður vopnin, og
geta eigi varið því ógrvnni fjár, sem
til herkostnaðarins gengnr árlega, til
menningar, framfara og allskonar hag-
sælda fyrir þjóðir álfu vorrar, erætla
að uppgefast undir hinu ógurlega
h erko s t na ð a r fargi.
En það lítur nú út fyrir, að held-
ur muni draga til samkomulags með
Englendingum og Rússum, því hin sið-
ustu grimmdarverk Tyrkja í Mikla-
garði ganga svo fram af öllum, að
auðsýnt er, að ekkert dugar annað en
burtrekstur Tyrkja úr Norðurálíúnni,
því menntunarleysi, lijátrú, og sjálf
trúarbrögð þeirra munu jafnan banna
þeim að sjá að sér og bæta ráð sitt,
og öll löforð þcirra í þá átt reynast
tóm svik og prettir eins hér eptir,
sem að undanförnu.
Anarkisfar. Með fjrtrflutningaskip-
inu „Qveen“ þ. 1. þ. m. bárust oss
ensk blöð og nákvæmari fréttir af
anarkista-samsæri því, er getið er um
í síðasta tölubl. Austra.
Fyrir nokkru síðan fékk liigreglulið-
ið í Lundúnum vitneskju um það frá
Ameríku, að nýtt samsæri væri mynd-
að þar vestra af írskum anarkistum og
rússneskum nihilistum, er ætluðu sér
að fremja allskonar hryðjuverk á Eng-
landi í haust, fvrst og fremst að drepa
Rússakeisara er hann kæmi til Bahno-
ral, og allt það störmenni er þar yrði
samankomið, og einnig hina háöldruð*
drottningu. Aðalstöð lögregluliðsins í
Lundúuum nefnist Scotland Yard, og
eru njósnarmenn þaðan alkunnir að
kænsku og snarræði. Tóku þeir nú
saman ráð sín eptir fréttum þeim, er
þeir fengu vestan um haf um ráða-
gjörð þessara þokkapilta. Höfuðmenn-
irnir voru fjórir, og fóru þeir allir
hver i oínu lagi af stað að vestan og
hver í sína áttina, en Scotland Yards
njósnarmennirnir veittu þeim alstaðar
eptii'föi' og tóku þá fyrst fasta, er allt
þeirra ráð var uppvíst orðið og þeir
voru kröaðir af eins og mýs í gilcl.ru.
Hefir lögregluliðið sjaldan veitt eins
vel og nú. Aðfaranótt þess 13. f. m