Austri - 05.02.1897, Blaðsíða 3

NR, 4
AUSTEI,
15
son; par er 1 steinhús sem kaupm.
M. S. á, og býr í, og stór búð og
pakkhús og ein 2 fiskihús og fl. þar
situr sýslumaðurinn Páll Einarssor, í
snotru timburhúsi, par eru ein 4 önn-
ur smá timburhús, sem familíur búa
í. í pessum tveim kaupstöðum, er
nálægt 130 manns alls, og nálægt 10
timburhús, sem búið er í, og 6 torfbæin
og er eltki von að petta fáa fólk geti
miklu hrundið áfram árlega í fram-
faraáttina, pví atvinna er fremur lítil
nema fiskvinna hjá kaupmönnunum og
er pá freraur lágt borgað, enda pó pað
geti verið fullhátt fyrir pá að borga
pau daglaun, par sem fiskiaflinn er
svo lítill, aðeins af nokkrum fiskiskip-
um, sem peir kaupmenn eiga.
Fólk lifir pó ákaflega spart í öllu
og er sívinnandi, yfir pað heila tekið.
Fiskur gengar par inn í fjörðinn,
enda síld og smokkur, en tilfæringar
og kunnáttu vantar til að ná henni:
svo pað verður opt mikið litill báta-
afli. Kálgarðarækt er mjög lítil í
pessum kaupstöðum, en aptur eru dá-
lítil landbú par, enda pótt útheys-
slægjur sén-sára litlar og lélegar, en
tún eru all góð. Jarðir í firðinum
eru mjög litlar, og pæp sem stærri
eru, eru sundurpartaðar, svo fáir geta
víst haft íylli sína af landbúunum,
enda er ekki lögð sii rækt við pau,
sem pyrfti, pví bændurnir og vinnu-
mennirnir fara útá fiskiskipin til að
vinna af sér úttektarskuldirnar, sera
opt vilja verða töluverðar, pegar búin
gefa svo lítið af sér. Konurnar og vinnu-
stúlkurnar og börnin, verða pví að
nirða pann fénað sem er, og hugsa
"m túnin og verður pað pví víða frem-
11 r ófullkomið, enda pekking hjá sum-
u>n ekki næg til að gjöra pað. Einn
siður er hér sumstaðar, sem óvíða mun
annarstaðar á landinu, og er pað að
telja og vigta fólki út matarfóður sitt
mánaðarlega, (pað er feitmeti og pur-
meti), og verður pá kvennfólkið í frí-
tímum sínum að gera sér brauðið, og
alt er pað svo lítið og naum.lega úti-
látið að pað er tæplega við lifandi og
kaup kvennfólks sáralítið, petta kring-
um 12 kr. útúr búð og 6 álnir af
fatavaðmáli, og par sem betra var,
nálægt 18 kr. útúr búð og 6 álnir af
fatavaðmáli, som misjafnt var og er,
pví pað er töluvert á eptir sumum
öðrum stöðum landsins með tóskap.
Yerzlun er fremur lítil, par bændnr
eru, eins og eg hefi lýst fremur fá-
tækir og fáir sem að sækja. En apt-
ur er mikil verzlun, sem Frakkar gjöra,
sem koma inn í stórflotum á höfnina,
og liggja opt fleiri daga. ]Jeir kaupa
mest kjöt, prjónles, vetlinga., sokka og
pejrsur, og svo brennivín, en borga
mest með salti, brauði og línum.
Líka er pað fjöldi annara fiskiskipa
sem par koma.
Sveitir sem liggja að firðinum til
verzluuar, eru Tálknafjörður, llauði.
sandur og Barðaströnd.
Margt fleira mætti héðan segja, en
eg sleppi pví og fer heldur á gufubát
til Tálknafjarðar, sem er 2 tíma ferð
til Suðureyrar, par sem hvalaveiðistöðin
er, pað er yzti bær í firðipum að
vestanverðu. Jjar er stór, _slétt og
falleg eyri, sem nú er vel ræktað tún.
J>eim megin fjarðarins er uudirlendi
lítið og hrjóstugt, en að norðan verðu
er nokkuð meira land, og jarði.r pví
nokkru betri. Fjörðurinn er mjór, en
pó gengur fiskur alveg inn í botn hans.
J>ar er fátælct fólk fremur og bú lítil.
Margt mætti fleira segja af firði
pessum og fjarðarbúum, en eg læt hér
staðar numið.
Heilsufar er hér fremur gott.
Fiskiafli góður pá gefur og beita
fæst.
Tíðarfar optast óstillt og úrkom-
samt, og nokkrir stormar á stúndum.
tir Hrútafirði 3. jan. 1897.
Menn vona fastlega eptir að sam-
göngur verði hér betri komandi ár, en
pær hafa verið að undanförnu og sér-
staklega petta ár.
Borðeyri er lengst inní landi af öll-
uin landsins kauptúnum. J>ar hafa
rekið verzlun, menn úr vesturhluta
Húnavatnssýslu, innri hluta Strandá-
sýslu, miklum hluta Dalasýslu, úr efstu
sveitum Mýrasýslu, og jafnvel nokkrir
úr Barðastrandarsýslu. J>að mætti
pví ætla, að stjórn landsskipsins hefði
töluvert tillit til possa staðar, og reynd-
ist öðruvísi í pví efni en gufuskipa-
félagið danska. En reynslan hefir
sýnt hið gagnstæða, pví pessum tveim-
ur ferðurn, sem „Yesta“ kom til Borð-
evrar, var svo óheppilega fyrirkomið,
að gagnið af peim varð ekki hálft við
pað sem pað hefði getað orðið hefði
skipið komið vestan fyrir land í fyrri
ferðinni, en farið vestur fyrir í hinni
síðari.
Yanalega fá menn hér fyrri part
sumars ýmislega sjóvöru, fisk og hval
o. fl., af Vestfjörðum, sem lílca sýndi
sig síðastliðið sumar, pví á sania tírna
og „Vesta“ kom hér inn í fvrri ferð-
inni, fóru margir lestaferð vestur að
ísafjarðardjúpi eptir fiski og hval, og
komu aptur, eptir 10—14 daga erfiða
ferð, með hestana preyíta og uppgefna.
Nefna má líka kaupafólkið, sem
kom sunnan úr Gullbringusýslu í stór-
hópum, sumt fótgangandi og sumt ríð-
andi á mögrum hrossum, og jafnvel
Iiryssum með folöldum.
Hefði „Yesta“ farið vestur fyrir í
seinni ferðinni, pá hefði verið «sent
með henni frá Borðeyri töluvert af
landvöru til Yestfjarða, og par að
auki mestallur flutningur hins sunn-
lenzka kaupafólks, á hinar syðri hafnir.
Reyndar var nokkuð sent til Reykja-
víkur og aunara staða við Faxaflóa
með „Yestu“ í seinni ferðinni, en mér
er óhætt að fullyrða, að pað hefði
orðið margfallt meira hefði liún farið
skemmri leiðina suður, nfl. vestur fyrir.
J>að er ekki nóg með pað, að við
hér verðum útundan með samgöngur
á sjó. Ekki er betur ástatt með ferðir
landpóstanna. Fullar 5 vikur bíða á
milli pess, sem maður getur fengið
fréttir úr Reykjavík, um hásumarið
og sjálfan pingtímann. J>að getur pó
ekki talizt ókleyfur kostnaður að láta
aukapóst skreppa norður t. d. úr
Borgarnesi eða Stykkishólmi, pegar
strandferðaskipin koma par við.
Bæmdur pröfastur. „Stefnir" segir,
að prófasturinn í Norður-Jfingeyjar-
sýslu, síra Halldór Bjarnarson, sé
í undirréttinum, „fyrir gripdeildir“,
dæmdur í 5 daga íángelsi.
Kíghósíi geugur nú all-mannskæður
í Eyjafirði og Akureyri, og kennir hinn
ágæti lækriir, Guðmundur Hannesson,
skeytingarleysi fólksins um, að veikin
heíir breiðst út og orðið svona mann-
skarð.
„Hefði fyrirmælum hans verið fylgt,
pá hefði veikin að eins borizt að Kjarna,
og nú að líkindum verið að öllu um
garð gengin og — öll börnin vœru
UJandiu.
J>essum orðum h>ns merka læknis,
ætti almenningúr að veita nálcvæma
eptirtekt í öllum næmum sjúkdómum.
Samkomuhús og leikhús hafa Ak-
ureyringar reist all veglegt milli Ak-
ureyrar og Oddeyrar, og var pað vígt
p. 3. f. m. með mikilli viðhöfn og
ræðuhöldum.
18
til oklcar, hélt hann að við værum orðnir vitstola. Við létum líka
cins og tryllingar.
V-
Einhvern dag sagði Ostrzynski mér frá pvi, að nú væri hann
glaður yfir pví, að Kazía hefði hryggbrotíð hann, pví að nú horfðist
svo vænlega á fyrir honum, að eg gæti enga hugmynd gjört mér um
pað.
J>að gladdi mig, eða réttara, mér stóð alveg á sama. Eg vissi,
að honum voru flestir vegir færir.
J>á hann bað Kazíu, höfðu foreldrar hennar verið honum með-
®®lt, og gamli Suslowski virti hann svo mikils, að hann gleymdi
hinni rómversku hátign sinni í nærveru hans, en Kazía hafði aljtaf
emhverja ósjálfráða óbeit á honum! en pó var eg sannfærður um,
að henni voru eigi viðbjóðslegir peir eiginleikar hans, er bæði mér og
öðrum kunningjum hans líkuðu illa í fari hans.
J>að er skrítinn maður, eða réttara: bókmenntamaður!
1 stórbæjum, par sem menntir og fagrar listir tíðkast, hittast
^tíð nokkrir, er menn geta eigi gjört sér grein fyrir, hvað hafi til
sh>s ágætis. Einn af pessháttar mönnum er kunningi minn, ritstjóri
»Drekans“. Hann aflar sér álits með pví að líta smáum augum á
Unga mennta- og listamenn, og lifir á pvi, að lítilsvirða pá, en trana
sJálfum sér fram við öil tækifæri; pó peir séu honum margfalt fremri
Já pykist hann geta sagt peim til, og dæmt um verk peirra, pó hann
^afi par til enga hæfileika, nema kænsku og óskammfeilni sína.
I hvert skipti sem Swiatecki dettur ósvífni hans í hug, óskar
^ann sér, að hann hefði staur við liendina til pesa að lemja hrokann
u^úr honum. En mig furðar eigi á yfirburnum hans, pví pað er opt
SVcb að hinir mestu hætileikamenn eru klaufalegir í framgöngu og
Unmnir og vantar snarræði á mannfundum . . . hinir miklu hæfileik-
Jróast bezt í einverunni, par sem Ostrzynski pykir líklega nota-
u8ast að halla sér upp, par hann hefir par ekkert verkefni fyrir
heiidi.
En við verðum að hugga okkur við, að eptirkomandi tími muni
Sú þriðja. 15
lYach Poterkiewicz gat pess, að hann væri farið að pyrsta.
Sjálfui átti eg engan eyri, en Swiatecki átti ennpá 2 rúbla eptir, og
hinir lögðu líka sinn slcerf til, svo við gátum fengið okkur í staupinu.
Skál mín var drukkin og eg ennpá einusinni borinn á
háhesti, og er eg sagði peim frá pví, að eg væri sáttur aptur við
Suslowski, pá var líka drukkinn skál Kazíu. En pá kom Swía-
tecki til mín og sagði:
„Getur pú eigi séð pað, grasasninn pinn, að Kazía hefir séð
hraðfréttina áður en hún skrifaði pér?“
Æ! J>að hafði mér ekki dottið í hug. Jað var ljóta greiið.
Af gamla Suslowski gat eg búizt við öllu, en ætli Kazía geti
verið pvílíkur hræsnari? Jað var ekki svo ólíklegt, að hún liefði
séð hraðfréttina snemma um morgunin í trj igangnum og skrifað
mér svo, er hún kom heim paðan.
Mér kom til hugar að lilaupa strax til Suslowski til að vita
vissu mína, en sá pó að eg gat elcki farið frá gestum mínum. Og
nú kom líka Ostrzynski, allur saman uppstrokinn að vanda og með
fína glófa. Undirhyggjan skein útúr svip hans, og bann heilsaði
olckur strax í dyrunum drembilega.
„Eg óska líka meistaranum til hamingju“
Hann lagði pvílíka áherzlu á petta „eg“, að pað var auðheyrt
að honum pótti milcið lcoma til hamingjuóskar sinnar. J>að var má-
ske líka rétt hugsað.
„J>að er dálagleg lýgi sem pú setur um mig í „Drekann“.
„Hvað kemur pað mér við“, sagði hann.
„Eg hefi aldrei minnzt á pað, að cg ætlaði að sýna hér málverk
mitt„.
„J>að getur verið; en svo játar pú pví nú“, sagði hann stilli-
lega.
„Möðir hans er heldur ekki á lífí, svo henni gat elcki batnað“,
kallaði Woytek Michalak.
„J>að kemur mér ekki við“, sagði Ostrzynski drembilega og dró
af sér annan glöfann.
„Hraðskeytin eru pö að minsta kosti rétt?“
„J>að er svo sem sjálfsagt“.