Austri - 09.03.1897, Page 2

NR, 7
A US T R I.
26
líýja leikMsið á Akureyri
var vígt 3. jan. þ. á. í viðurvist mikils
fjölmennis. Bæjarfógeti Kl. Jónsson
flutti vígzluræðuna, snjalla og áheyri-
lega; minntist hann meðal annars á
starfa peirra félaga, er reist hafa hús
petta, pakkaði peim fyrir framkvæmdir
peirra og hvatti pau loks til dugnaðar,
samheldni og samvinnu. J>á var sungið
kvæði eptir síra Matth. Jochumsson,
ort til pessa tækifæris. Að pví búnu
var leikinn lítill forleikur eptir sama
höfund. Kom par frarn Thninn í
gamals manns gerfi, klæddur síðum
kufli og girtur svarðreipi með mikið
spjót í hendi, og allur var hann hinn
ferlegasti. Hér er kafli úr samstæð-
um peim, er hann mælti fram:
—„Við mig að keppa cr ekki yðar færi
þó allir stæli mig og hjá mér læri.
Sjá, eg er eldri en allt það sjónarsx)il,
sem alheimssálin búið hefir til;
og það var eg', sem fyr en ár var alda
hóf ísafold úr djúpi hafsins kalda.
Eg fjöllin lilóð og feldi grund við mar,
en fór mér hægt og sagði: „Stattu þar!“
Svo stóð það þar og stendur tímans byl,
því stöðugt breytist hvert eitt sjónarspil.
í sannleik, börn, er lifið sjónaræikur,
þó leiki margur blindur, dumbur, veikur,
og listin sjálf sé afar-helg og há.
Hin fyrsta þrautin þeim er leika vilja
er það, mín ótal sjónarspil að skilja —
0, nemið þau, þar liggur lífið á!
Já, leikið, leikið, því að það er hcimska
að þykjast vaxinn yfir barnsins þörf;
án leiks er æfin áþján tóm og gleymska
við eigingj örn og' sálarvana störf.
þó leikið sé, má starfa, starfa meira
og stríðið verður fullt með líf og sál,
þú eygir stefnur, gleðst við fleira og fleira
og forðast deyfð og slcn og vanatál.
A sviðið fram með yðar brek og bresti
og barnaskap og sorgir, dyggð og lesti
og hæðið, grátið heimsku yöar sjálfs,
því fyrst er þér í sannri skuggsjá skoðið,
hvað skilur mann og apa, lepp og goðið,
er mögulegt að verða vís og frjá'ls.
Og svipir koma vorra mestu manna
í morgunroða hugsjárlciksins sanna
úr gröfum fram með eigin svip og sál.
pví hór er list, sem lifgað dauðann getur
og liljugrösum hjarnið skrjtt um vetur,
og freðin hjörtun yngt við andans bál.
pó ótal reglur manni kenna megi
er meir en hált á lífsins vegi
ef maður ekki þekkir sjálfan sig —.
En engin list það betur kann að birta
og bresti manns og sálarafglöp hirta,
en sjónarspilsins máttug töfraroennt.
Hún snýr því við, sem áður sástu öfugt,
svo aðgreint sérðu ljótt og rangt og göfugt
og allt með lífi það sem þér var kennt.
Eram, fram, og leikið, lífið er svo kalt,
ef list og ást og táp er ei þess salt.
pín liversdagsgleði hugarburður heitir,
ef hugsjón engin betri nautn þér veitir.
0. Islandsböm! pess óskar tíminn fyrst,
með afli’ og dug þú nemir þessa list.
Svo lifið heil! — Eg hvergi lengi tcf
og helzt til langan sermón gjört eg hef.
En betur skal eg stundir yður stytta,
er stanza’ eg næst, og megi eg yður liitta.
En ef þið ekki iðkið þessa list
með anda og sál, þá kem eg fram í poka
og set mig þarna í svarta skotið yzt
með súrum augum líkt og vetrarþoka“.
Páll kennari Jónsson lék karl penna
og tókst pað prýðis vel. En fallegast
pótti, er söngnum á eptir leiknum var
lokið, er „Nýársósk Ejalikonunnar*"
var mælt fram af frú Onnu Stephen-
sen; pótti öllum pað snilldarlega gjört,
og var æpt hástöfum „da capo“ (apt-
ur). Hún var skrautbúin, með græna
skikkju á herðum, klædd hvítum kirtli,
*) Úr smáleiknum „Hinn sanni þjóðvilji",
'otir Matth. Jocumsson.
lögðum silfurböndum, með gullspöng
um enni og fána íslands í hendi.
Milli leikjanna söng Magnús Ein-
arsson organisti og söngflokkur hans
valin lög, og pess á milli var leikið á
lúðra. Síðast var sungið „Ó, guð vors
lands“, og fór pað prýðisvel.
Síðar um livöldið var haldiun danz-
leikur í húsinu. J>á hélt síra Matth.
Jochumsson snjalla ræðu og pakkaði
fyrir húsið í nafni vorra ungu lista,
svo og fyrir hönd hverrar stéttar fyrir
sig, sem listanna njóta, og að lokum
sneri hann ræðu sirmi í minni kvenna.
fetta nýja og að mörgu leyti álit-
lega leikhús er að mestu leyti byggt
eptir teikningu gjörðri af timburmeist-
ara J. Cbr. Stephánssyni dannabrogs-
manni á Akureyri; en fyrir bygging-
unni stóðu kaupmennirnir J. V. Hav-
steen og Friðrik Kristjánsson. J>að
er 30 álna langt og 12 álna breitt
með nær 200 áhorfendasætum og 10 -j-
12 álna stóru upphækkuðu leiksviði og
útbyggingum par til beggja hliða. Stór
og góður kjallari er undir priðja hluta,
hússins, og uppi yfif áhorfendaplássinu
er hvelfdur salur, 12 álna langur og
ll'/2 álna breiður, og annað all-stórt
og gott herbergi. Fullgjört mun húsið
kosta nokkuð á sjöunda púsund krónur.
IIús petta má telja árangur af starfa
og viðleitni Sjónleikafélags pess á Ak-
ureyri, sem stofnað var fyrir 20 árum.
Helztu stofnendur pess, sem hér eru
enn, eru peir herrar J. Y. Havsteen
og H. Schiöth. Hefir fólag petta
fengizt mikið við að leikn, en haft við
marga örðugleika að berjast, ekki s>zt
vegna pess að hentugt húspláss hefir
vantað. En jafnan liafa hér verið
ýmsir góðir leikarar, sem sumpart mun
mega pakka tilsögn peirri, er menn
nutu hjá Jakob Chr. Jensen (j* 1878),
sem heita ihátti listamaður í peirri
íprótt. En pó mundi enn hafa dregizt
byggiug pessa húss, hefði ekki komizt
á heppilegt samkomulag pessa fólags
við önnur smáfélög bæjarins, sem eru
Good-Templarsfélagið „Fjallkonan &
ísafold“, bindindisfólagið „Björgin“ og
söngfélagið „Gígja“, sem öll lögðu
saman sjóði sína til byggingarinnar.
Nota hin 3 síðastnefndu félög húsið
uppi, einkum salinn til fundarhalda
sinna og skemmtana.
Ahorfandi.
Innlendar fréttir.
Erá Akureyri. .
Kæri „Austri“! j'ess hefir gleymzt
að láta sjalft höfuðborgarblaðið okkar
hann „8tefni“ geta pess, að privat-
maður hér lét halda gleöileiki fyrir
pennan bæ í fyrra vetur. J>að er herra
Lúðvig Sigurjónsson, eigandi hótelsins
„Anna“. Yar leikinn ,.Narfi“ og
„Den pantsatte Bondedreng“ (á ísl.)
eptir Holberg, svo og dálítill leikur
„Saklaus og slægur“, eptir Pál Jóns-
son, sem pótti dáindis snotur. Kvenn-
félagi bæjarins gáfu leikendurnir 30
kr. af ágóða sínum, og nál. 50 kr.
manni, sem veiktist úr peirra flokki.
Bréfkafli úr Skagafirði 14. jan. 1897.
Næstliðið sumar var hér mjög vot-
viðrasamt og grasvöxtur kortlega í
meðallagi, varð pví heyskapur almennt
í rýrara lagi og heyin slæm og illa
verkuð og skemmdust viða að mun í
tóptum fyrir pær miklu úrkomur síð-
ari part sumarins, flest hús láku meira
og minna, og jörðin varð eins og heili.
Haustið var einnig með verri haust-
um með illviðrum og óstillingum svo
ekki varð hægt að gjöra nokkuð af
vanalegum haustverkum, svo sem bera
á tún og flytja heim eldivið, og horfir
víða til vandræða með eldiviðarleysi.
Yeturinn síðan með jólaföstuinngangi
hefir mátt heita ágætur allt til pessa
tíma en nokkuð stormasamur, optast á
sunnan og suðvestan, og nú er alauð
jörð uppí mið fjöll. Fisldafli á Skaga-
firði oæstl. ár var í betra lagi, héðan
úr Hofshreppi gengu í vor og haust
18 bátar til fiskjar og 3 af peim í
allt sumar og öfluðu peir allir á skip
yfir árið 373,056, af fiski, upp og ofan,
mörgu heldur vænu.
Fuglaflinn við Drangey næstl. vor
var mjög rýr og hefir hann brugðizt
par mjög hraparlega 2 næstl. vor,
hverju sem pað er að kenna, pví í ís-
lausum árum hefir sú veiði valla brugð-
izt áður, pó er meining manna að í
hitteð fyrra vor hafi byssuskot við eyj-
una framanaf vorinu styggt og fælt
fuglinn, en næstl. vor halda inenn að
fuglinn hafi verið veikur af einhverju,
pví hann rak dauður i kringum allan
Skagafjörð í vor að kalla mátti í
brönnum, en péssar orsakir er ótrúlegt
að hamli fuglveiðinni framvegis pví nú
eru lagðar pyngstu sektir við pví ef
skotið er nálægt eyjunni alltað hálfrar
mílu fjarlægð, svo haldið er að enginn
vogi sér að skjóta par framar, og ó-
trúlegt er að fuglinn deyi úr veiki ár
eptír ár.
í haust var í ráði að byggja íshús
hér við Bæjarkletta, en pað var ekki
hægt fyrir illviðrum, og frostum sem
komu pegar mestu illviðrunum linti,
en að vori komandi verður strax og
jörð piðnar að byggja torfhúsið og svo
hitt sjálfsagt samhliða, pvíviðurinn er
fenginn og hingað kominn og önnur
áhöld og efni sem vanta kann, koma
í vor. ís hefir verið hugsað til að
taka upp í vetur og geyma í sjóbúð
og máske skúr og flytja hann síðan í
íshúsið pegar pað kemst upp, ef hann
tverður pá ekki orðinn að vatni. f>að
er í mörgu tilliti b’etra að eiga sum-
arið fyrir sér í hönd við svoleiðis bygg-
ingu heldur en veturinn.
Úr Lóni 16. febr. 1897.
fað helzta, sem héðan er að frétta,
er pað, að kaupmaður Otto Tulinius
ætlar að flytja verzlun sína að mestu
leyti héðan af Papós suður á Horna-
fjörð að sumri komandi, og fer Guð-
mundur Sigurðsson utanbúðarmaður
suður með Tulinius, og hafa Lónsmenn
keypt hús Guðmundar fyrir 1200 kr.
og ætla að setja par á fót barnaskóla
með kandídat Yilhelm Knudsen sem
barnakennara, og svo á hann víst að
útbýta einhverjum vörum, sem Tulin-
ius mun skilja par eptir handa Lóns-
mönnum, í húsi sem hann lætur standa
par eptir, og svo er á orði, að Tulin-
ius haldi út fiskiskipi frá Papós, og
láti verka fiskinn par, og á víst V.
Knudsen líka að sjá um pað.
Til skólans hafa peir síra Jón pró-
fastur og kaupmaður Tulinius lofað
að gefa sínar 20 kr. hvor á ári í 10
ár og verzlunarstjóri Bggert Bene-
diktsson 50 kr. eínu sinni fyrir öll, og
ýmsir fleiri hér gáfu 5 kr. árl. um
tíu ára tímabil til skólans, og svo er
ráðgjört að haldu hér „Lotteri“ til
pess að styðja skólastofnun pessa.
Heyrt hefi eg að verzlunarstjóri
Eggert Benediktsson hafi keypt Laug-
ardælí við Ölfusá fyrir 13,000 kr, og
fari sjálfur að búa par í vor.
|>að slys vildi hér til 29. f. m., að
Jón hreppstjóri Jónsson í Byggðar-
holti fótbrotnaði; en hann er nú á göð-
mu batavegi.
Satt er bezt.
fað hefir eigi dugað, pó Austri lok-
aði sínum dyrum fyrir deilugreirmm
Einars Einarssonar, organista við Sval-
barðskirkju, — gegn herra biskupinum
og síra Halldóri Bjarnarsyni, pví hann
hefir heldur viljað vinna pað til að
kaupa sérstaka prentun á svari sínu
til biskupsins, sem er pannig úr garði
gjört, að vér urðum peirri stundu
fegnastir, er vér höfðum rýmt pví máli
útúr Austra; pví vottorð pau, er svar-
inu fylgja, sýna pað ljóslega, að málið
mun fullt eins mikið runnið af óvild-
arhug til síra Halldórs, sem helgri(!)
vandlætingu fyrir siðgæði í pjóðkirkj-
unni.
Og pó að pað sé mjög óheppilegt,
úí' pví svo er komið, að meiri hluti
safnaðarins amast við sóknarprestin-
um, að hann sé lengur prestur Núps-
sveitunga — pá mun varasamt fyrir
biskup að dæma manninn sekan, að
órannsökuðu máli. En nú hefir víst
biskup lagt pað pegar til við lands-
höfðingja, að presti yrði pegar vikið
frá embætti, er héraðsdómurinn kom
til Beykjavíkur, pó pað sé enn alveg
óvíst, að sá dómur standist prófun
fyrir æðra dómstóli.
En hversu illa sem Einari Einars-
syni og Núpsveitungum er við sóknar-
prest sinn, pá mega peir eigi láta pá
óvild koma sér til að bera alveg ó-
sannar sakir á biskup landsins, pó
hann hlaupi eigi upp til handa og fóta
og afsetji síra Halldór án dóms og
laga eptir sögusögn óvildarmanna hans.
Og enn óréttlátara er pað, að brixla
biskupi fyrir pað um partisku og af-
skiptaleysi. J>ví sá sem satt vifl segja,
verður að játa pað, að herra Hall-
grimur Sveinsson hefir tekið hinum
fyrri biskupum eininitt fram með ept-
irlitssemi með prestum landsins, og
framferði peirra, og losað prestastétt-
ina við nokkrar lökustu útgáfurnar,
komið á prestabindindinu, sem engan
veginn er biskupi um að kenna að
lialdið or miður en skyldi, lengt og
bætt kennsluna við prestaskólann, átt
víst góðan pátt í stofnun Kirkjublað-
anna, og haldið yfirreiðar og nákvæm-
ar visitasíur á hverju ári, og í hví-
vetna í kirkju- og safnaðamálum vor-
um komið svo fram, sem góðum manni
og skylduræknum erabættismanni bezt
sæmdi.
þrátt fyrir glósur Einars Einars-
sonar til vor, snúum vér aldrei aptur
með pað, „að bislaqrinn sé sjáfurprest-
um landsins Jögur Jyrirmynd í sið-
prýði11, og erum sannfærðir um, að
Sagan mun sanna pað, að petta álit
vort á herra biskupinum, — er vér höf-
um pekkt frá pví við vorum báðir í
latínuskólanum og síðan á háskólan-
um — só rótt, og, að Núpsveitungum
muni reynast pað, að pað er töluvert
auðveldara að bera sakir á menn, en
sanna pær.
Bitstjórinn.