Austri - 10.06.1897, Blaðsíða 2

m, 16
ADSTBI.
62
ar á alþingi, a3 semja lög er veiti
héruðum vald til að banna alla sölu
áfengra drykkja.
7. Búnaðarmálið. Fundurinn skor-
ar á alþingi:
1, að auka fjárframlög til búnaðar-
félaga,
2, að auka fjárframlög til búnaðar-
skólanna, pó pannig, að pví fé sé
eingöngu varið til verklegra fram-
kvæmda,
3, að veita sérstaka fjárupphæð til að
verðlauna peim mönnum, er sýna
íramúrskarandi framkvæmdir í bún-
aðarbótum.
8. Afnám Maríu- og Péturslamba.
Fundurinn skorar á alpingi að afnema
pau, en blutaðeigandi prestar fái bætt-
an tekjumissi sinn úr landssjóði.
9. Fundurinn sampykkir, að ákveðið
é með lögum, að 80 álna gjald pað
er hvilir á 4 efstu bæjum á Jökuldal
yrir prestspjónustu á Brú, sé afnumið,
en núverandi presti á Hofteigi sé
bættur tekjumissirinn úr landssjóði.
10. Fundurinn skorar á alpingi að
pað hlutist til um að stofnað sé á
Seyðisfirði útibú frá landsbankanum í
Reykjavík.
11. Fundurinn skorar á alpingi, að
semja lög um gjaldfrelsi peirra manna,
sem ekki hafa pjóðkirkjutrú. Sampykkt
með 13 atkv. móti 2.
12. Fundurinn skorar á alpingi, að
breyta lögunum frá 1886 um utanpjóð-
kirkjumenn, pannig, að prestar pjóð-
kirkjunnar skuli skyldir að inna prests-
verk af hendi fyrir fríkirkjumenn, par
til peir hafa fengið prest eða forstöðu-
mann með kgl. staðfestingu. Sömul.
að pjóðkirkjumenn séu lausir við öll
gjöld til prests og kirkju pjóðkirkjunn-
ar, eptir að söfnuðurinn hefir fengið
prest eða forstöðumann með kgl. stað-
festingu. Sampykkt með porra atkv.
móti 1.
13. Fundurinn skorar á alpingi, að
sampykkja á ný eptirfylgjandi laga-
frumvörp frá síðasta pingi.
a, um lagaskóla eða háskóla: með 16
mót 10.
b, um afnám hæstaréttar í íslenzkum
málum: 15 mót 10.
c, um eptirlaun með 27 atkv.
d, um prestskosningar, samp. með
öllum atkv.
e, um kvennréttindi.
f, um frímerkjagerð.
g, um borgaralegt hjónaband.
14. Fundurinn skorar á alpingi, að
setja millipinganefnd til að íbuga fá-
tækralöggjöfina.
15. Fundurinn skora.r á alpingi, að
veita Isak Jónssyni póknun úr lands-
sjóði fyrir byggingu ísbúsa.
Eggert Briem.
Johann L. Sveinbjarnarson.
Ameríknferðir.
—o—
Nú má segja’ að líf sé bér í landi,
logsjóðandi framfaranna andi
ætlar allt að bræða;
ekki nokkur hræða
verður sæl við gnægtirfrbnskra gœða.
Allir nú til Ameriku fara
aumingjarnir —já!— efgætu bara!
Eitt pó er sem vantar:
„iigta gull contantar!‘.
Eru’ Agentar flón og tómir fantar?
Sittu heima, landi; — láttu eigi
leiða neitt pig burt af frónskum vegi.
Birtir brátt af degi,
búst pú við, að segi
Fjallkonan, að fara enginn megi.
Iiávarður.
Sannleikurinn er sagna beztur.
(Bréf frá Ameríku).
Herra ritstjöri!
J>ví betur sem menn kynnast kring-
umstæðunum hér vestan hafs, pví ljós-
ara verður mánni pað, að sá tími er
liðinn, er heppilegt var að flytja sig
iiingað til Horður-Ameríku frá Norð-
urálfunni.
En pó sýnist pað benda á pað, að
jiessi sannleiki er enn ekki orðinn
mönnum full ljós austan bafs, að ennpá
streyma innflyténdur hingað frá Norð-
urálfunni. Og petta er pví skiljan-
legra, sem Ameríkumenn sjálfir skilja
varla enn pá pennan sannleika.
„fegar batnar í ári“, hefir lika ver-
ið hér lengi á bvers manns vörum, pví
bæði innfæddir og innflytjendur hafa
trúað prí og treyst á pað, að í Ame-
ríku gæti misæri ekki átt sér til lengd-
ar stað, og pað svo fast og óbifanlega,
að hin langa óáran og atvinnuleysi
hefir ekki getað velt pessum átrúnaði.
Hin lágu daglaun, atvinnulejsið og
noyðin liggur ekki í landi og lands-
báttum, er eigi verður breytt, heldur
bjá stjórninni og pinginu, sem hefir
gjört stjórnarleg afglöp og gefið
heimskuleg lög.
pannig voru menn árið 1884 alveg
sannfærðir um að atvinnuleysið og
neyðin stafaði afpví, aðping og stjórn
hefði ekki haft vit á að afnema alla
tolla og gjöra verzlunina sem frjáls-
asta, sem hefði aflað móðurlandinu,
Englandi, svo mikilla auðæfa.
J>að var pessi hugarburður, er hóf
Grover Cleveland í fyrra skiptið uppá
forsetastólinn.
En hagur pjóðarinnar batnaði pó
eigi, og pví varð pað nú álit manna,
að frjáls verzlun mundi bara rera til
bölvuuar, og með pví móti komust að
tollverndarlög Mac Kinleys, og Harri-
son uppí forsetasæti Bandaríkjanna
1888.
En pað purfti eigi nema 4 ára
reynslu, til pess að sýna mönnum að
petta gamla meðal dugaði heldur eigi.
Og pá datt mönnum í hug, að peir
hefðu pó víst ekki reynt. frjálsu verzl-
unina til hlítar, og pá kusu menn
aptur 1892 fyrir forseta hinn reynda
Cleveland.
En ekki batuaði í ári fyrir pað, og
svo stóðu menn ráðalausir uppi við
forsetakosninguna 1896.
Sumir héldu að óáran og atvinnu-
leysið stafaði af pví, að menn hefðu
ekki gefið verzluninni nógu frjálsan
tauminn, (og peirrar skoðunar var
Cleveland), og af pví, að eigi væru inn-
leystir pær 300 milliónir dollara í
seðlum, er vofðu yfir gullforða ríkisins.
En pó var miklu meiri hluti pjóð-
arinnar á pví, að eigi mundi petta
ráð duga til pess að bæta úr sjóð-
purðinuni, sem patta síðasta ár nam
100 milliónum dollara, og hinni al-
mennu peningaeklu. Og pá héldu lýð-
veldismennirnir (Demokratar) pví fram,
að mynta skyldi svo mikið silfur er
hægt væri, en pjóðveldismenn (Ropub-
likanar) vildu ekki líta við pví, og
kröfðust að eins gullmyntar, og svo
háa tolla, sem ætíð höfðu verið óska-
börn peirra.
l>eir síðari lofuðu kjósendunum öllu
fögru, og spöruðu ekki mútugjafirnar,
enda sigruðu peir við atkvæðagreiðsl-
una um forsetann með 700,000 at-
kvæðamun.
Nú er gullaldur hinna fögru loforða
pegar liðinn, og útlitið batnar elckert,
prátt fyrir hallærið á Indlamli og
hækkun hveitis í verði.
Reyndar byrjuðu nokkrar verksmiðj-
ur sem snöggvast vinnuna á eptir
kosningunurn, en miklu fleiri hafa orðið
að hætta henni og pað iiafa nú síð-
ustu vikurnar farið miklu fleiri verzl-
unarhús á höfuðið, en á sama tíma í
fyrra, og alls fóru 15,112 verzlanir og
prívatmenn á höfuðið árið sem leið,
sem er aðeins 400 færra en í neyðar-
árinu mikla 1883.
Og pó höfðu pjöðveldismennirnir
svarið sig um pað og sárt við lagt, að
allt skyldi nú batna, ef kjósendurnir
aðeins kysu peirra mann fyrir forseta.
En í pess stað heyrist bankahrunið
úr öllum áttum, og sumra peirra mjög
stórra, einsog peirra í Chicago og
og Mmneapolis, par sem hinn kunni
Norðmaður Rasmus B. Andersen, er
áður var sendiherra Bandaríkjanna i
Kaupmannahöfn, beið stórmikið eigna-
tjón rið.
En sannleikurinn er sá, að hvorki
tollvernd, eða tollfrelsi, hvorki einsam-
alt gull, eða frjáls silfurmyntan f.ir
héðanaf bætt úr óáraninni og bágind-
um Norðurameríku; því að gullöld
landsins er liðin.
J>að sem gjörði Norðurameríku að
Gosenlandi allra innflyténda voru hin
mialu óræktuðu frjófgu landflæmi, og
hinn páverandi góði markaður fyrir
afurðir bænda.
Á meðan innflyténdurnir gátu fengið
sér ódýr og góð jarðnæði og selt af-
urðirnar fyrir gott verð, leið öllum
vel og allir höfðu nóg að starfa, og
pá gátu akki auðkýfingarnir í stór-
borgunum fengið innfljténdur í vinnu
hjá sér fyrir smánar-laun, er varla
hrökkva til að framfleyta hinu léleg-
asta lífi.
En sá timi kom, og er fyrir löngu
kominn, að arðsamar ábýlisjarðir eru
allar seldar, og nú ekki eptir nema
úrkastið, er eigi getur framfleytt bónd-
anum og hyski hans. Og svo kom
pað, er pessu var enn verra, nefnil.
pað, að hinir amerísku bændur fengu
hættulega keppinauta á Indlandi og í
Argentina, er urðu orsök í pví, að
hveiti, sem er aðalafurð bænda í Norð-
urameríku, féll mjög í verði og aðrar
afurðir landbúnaðarins að sama skapi.
Svo að bændur safna nú hér vestra
skuldum, í stað pess að leggja fé upp.
Bændur geta nú ekki goldið vinnu-
mönnum sínum likt pví sama kaup og
áður, og neyðast pví til að leggja meira
á sig, pví synir peirra og dætur streyma
inní bæina, og fylla par markaðinn af
miklum vinnukröptum, svo daglaunin
lækka, og atvinnulausum mönnum og
flækingum fjölgar óðum.
þessi vandræði í stórborgunum raxa
nú árlega stórum við pað, að alltaf
helzt sami ráðlausi fólksstraumurinn
við frá Norðurálfunni, og peir sem
nú koma paðan fara ei sem fyrirrenn-
arar peirra uppí sreit, og kaupa sér
par góðar jarðir, pví pær eru ekki
lengur fáanlegar, heldur sezt allur
pessi fjöldi að í stórborgunum, og
neyðist par til að gjöra sig ánægða
með prælakauphjá ríkismönnunum, er
varla hrekkur til að framfleyta lífinu.
Hin mikla bygging var byggð á efn-
uðum bændalýð, eir sá lýður hlaut að
eyðileggjast, er landið praut. J>að sést
hezt, hve bændur eru nú orðnir fá-
tækir hér vestra, að peim gengur nú
nijög örðugt með að borga hin litlu
hlöð sín á raóðurmáli peirra, er pó
eru álitin nauðsynjar á hverju heimili,
— par sem öll pessi blöð eru sí æp-
andi yfir vanskilum á andvirðinu.
En jafnhliða hinni vaxandi fátækt
manna, hefir féð hrúgast samau hjá
fáeinum mönnum, pessum konungum
og kvölurum alpýðunnar.
Nú er Norðurameríkubúum svo apt-
urfarið, að par sem áður var talað um
mannréttindi og mannvirðingu og par
sem pað pótti smán, að bjóða nokkr-
um manni lægri laun, en að hann gæti
af peim lagt nokkurn skerf upp til
elliáranna, par níðast nú auðkýfing-
arnir á fátæklingnum og vinnuinann-
inum og bjóða peim smánarborgun fyrir
vinnu peirra, og hirða ekkert um, hvern-
ig peim líður, eða hvað bágt peir eiga,
en aðeins um pað, að ralta sjálfir
sarnau sem mestum auðæfum.
Á landsbyggðinni kaupa pessir
margra millióna-eigendur stór land-
flæmi og setja par á fót stóreflis bú,
par sem nnnið er mikið af peirri vinnu,
er áður liefir purft handafl til — með
hinum nýjustu og beztu vélum, er bæði
sparar peim mann.svinnuna og gjörir
búskapinn allan miklu kostnaðurminni
en hjá einyrkjunum, og geta pví pessir
auðmenn vel staðið sig við að selja
afurðir landsins með miklu ódýrara
verði, en bændur geta almennt staðið
sig við.
En í stórborgunum dregst mest af
verzluninni til hinna forríku kaup-
manna í miðbiki borganna, sem kaupa
allt i svo stórum stíl, að peir geta
selt vörurnar miklu ódýrara en smá-
salarnir, sem verða pví að fara á höf-
uðið hver á fætur öðrum, eða gjöra
miklu minni kröfur til lífsins, en hing-
að til hefir tíðkast.
þetta, sem eg hefi hér skýrt frá,
er hreinn cg beinn sannleikur, og pví
hlýt eg að ráða öllum peim fastlega
frá að flytja sig til Ameríku, er ekki
eiga ríka ættingja til að fara til hér
vestra, pví nú sem stendur er það
mesta óráð að fara pangað, par sem
bæði bændur og vinnumenn í stór-
bæjunum hljóta líka að amast við vest-
urförum, er eiginlega verða vopn í
hendi auðkýfinganna til pess að lækka
kaupgjaldið, er var pó áður of lágt
til pess að lifa af pví sæmilegu lífi.
Seyðisfirði, 10. júní 1897.
Tíðarfar er nú hið bezta, sólskins-
hiti á hverjum degi, en svalt á nóttum.
Fiskiafli, er alltaf ágætur. Síld
hefir einnig veiðst lítið eitt bæði í
lagnet og nætur, hér í firðinum.
Elín litla er nú farin að hlaupa út
á fiskimiðin á hverjum sólarhring, og
aflar vel, sérstaklega tvær síðustu ferð-
irnar núna fyrir liátiðina: 4000 í fyrra
skiptið, og yfir 5000 í síðara skiptið,
af vænsta fiski.
„La Manche“, varðskipið frakkneska,
kom hingað 31. f. m., og fór daginn
eptir.
kom hingað 1. p. m., með
um 50 Færeyinga, og fór aptur sama
dag.
„Irene“ fór héðan aptur áleiðis til
Stavanger 2. p. m., með stórkaupm.
Thorstein Bryne og son hans.
„Bremnæs“ kom að norðan 1. p. m.,
með fjölda farpegja, og fór aptur um
nóttina; með skipinu fór liéðan, alfar-
inn með familíu sína, verzlunarstjóri
Bjarni Siggeirsson til Breiðdalsvíkur.
„Yaagen“ og hið nýja gufuskip
Wathnes, „Egeria“, skipstj. Easmussen,
komu hingað að kvöldi hins 2. p. m.,
með pau 3 seglskip, er Wathne hefir
keypt; drógu gufuskip pessi pau hingað
alla leið f'rá Englandi.
Með „Egeria“ kom herra Törines
Wathne; mun hann dvelja hór uppi í
sumar.
„Egill“ kom aptur að sunnan, 5. p.
m., með rúm 300 Sunnlendinga, karla
og konur. Með skipinu voru einnig: