Austri - 09.02.1900, Blaðsíða 1

Koma út 3l/2blað á mán. oð:
42 arkir rnmnst til nœsia
nýárs; kostaf hér á landi
aöeins 3 kr., erlmdis 4 kr.
Gjahldagr 1. jiilí.
Upps'ðgn shýleg bunéfar tsii
áramót. Ógild nemd kom-
in sé til rtistj. fýrir 1 okti-
bcr. Innl. avgl 10 aura
Unan, eða /0 a. hverþutn.
dálks og hálfn dýrara á 1.
síðu.
X. AE.
SeyðisSrði, 9. feiírúar 1800.
NR. 5
Til stuldugra
kaupenda Anstra.;
|>eir, sem skulda mér fyrir fyrir- j
farandi árgaaga Austra, eru hérmeð j
viusamlegast beðnir að borga mér n ú [
s e m f y r s t andvirði blaðsins í pen- j
ingum, innskript, eða annari vahdaðri |
gjaldgengri vöru. Einkum skora eg j
hérmeð á pá, er skulda mér fyrir j
m a r g a árganga blaðsins, að láta j
nú ekki lengur dragast að borga mér j
pað, pví annars neyðist eg til að inn- j
heimta pað á annan hátt.
Seyðisfirði, 17. janúar 1900.
Skapti Jcsepsscn.
Spítaliiiu
á Seyðisfirði. j
-:°:T
Herra ritstjóri!
1 tilefni af fyrirspurn yðar, herra j
Titstjóri, í blaði yðar, er út kom 18. !
janúar, um astæðurnar til úrsagnar j
minnar úr spítalanefndinni hór á Seyð- ;
■isfirði, skal eg leyfa mér að skýra frá j
pví, er nú skal greina:
Eins og yður mun kunnugt, kom eg
suniarið 1896 fram með pá tillögu, að
her á Seyðisfirði yrðx reistur spítoli,
og pá er eg sama ár, um haustið, fór
til Danmerkur til pess að fá menn par ;
til að styðja málið, fól hin páverandi
nefnd í pvi máli mér, að snúa mér til ■
hinnar nafnkunnu verzlnnar peirra
Wessel & Vett, til pess að fá að vita
með hvaða kjörum peir mundu vilja
láta útbúnaðinn til hins fyrirhugaða j
spítala.
pú er eg kom hingað aptur í marz-
mánuði 1897. skýrði eg spítalanefnd-
inni frá pví, að nefnd verzlun hefði ,
boðizt til pess að selja utbúnaðinn til j
spitalans með stórkaupaverði verzluu- :
aiinnar, og par að auki gefa spítalan- j
um 10°/0 af peirri fjárupphæð, er út-
búnaðnrinn kostaði, og tók nefndin pa .
pessu tilbpði með pökkum, og sömu-
leiðis tilboði herra. landlæknis Schjer- !
hecks um að sjá um innkaupin f'yrir j
nefndarinnar höncl; og enn fremur. j
hafði Otto Watbne sálugi og fleiri ■
lofað að flytja viðinn til spítalans j
borgunarlaust, sem nefndin gat pó j
ekki liagnýtt sér; cn einsog við mátti |
búast, bauð verzlunarfélagið 0. Wath- j
:nes erfingjar í fyrra ókeypis flutniug j
■Á útbúnaðinum til spitalnns,
Svo var spitalinn reistur, og í októ- j
bermánuði 1898 skoraði spítalanefndin j
aptur á mig að snúa mér ennpá til j
peirra Wessei & Yett, og minna pá j
á lof'orð sin og biðja pá að senda sýn- j
ishorn af útbúnaðinum og verðlista. j
þetta korn svo hingað með gufnskipinu j
„Hjálmari“ i janúarmánuði 1899, og j
heyrði eg pá frá engum nefndarmanni j'
noklna útásetningu á sýrxishorn af í
vörimum eða verðíistana. En Krist-
jáni iækni Kristjínssyni og mér var
af ne.fndinui falið að semja pöntuuar-
lista yfir útbúnað spítalans eptir hinum
hingað sendu sýnishornura og verðlista.
Alpingi veitti í sumar sem leið fé
til innkaupa á útbunaði spítalans, og
var pví ákveðið á nefndarfundi, er
haldinn var í október, að spítaliuu
skyldi vera fullbúinn tii pess að taka
ti' starfa 1. janúar 1900. En á peim
nefndarfundi kom og fram tillaga um
pað, að snúa baki að peim Wessel &
Yett og landlækni Schjerbeck, en
hallast aptur að tilboði Englendings
nokkurs, að nafni Mitschell, ersagður
er að vera einn af aðal-hluthöfum
í botnvörpuveiðafélaginu „Garðar".
Mitschell pessi var sagður mjög hlynnt-
ur spítalanum, og hafði lofaö að sjá
um góð og ódýr kaup á útbúnaði
spítalans; auk péss gaf Garðarsfélagið
nokkur rúm og rúmföt til spítalans,
og lofaði fríum flutniugi frá Englandi
og hingað á útbúnaði spítalans.
En pareð eg hefi aldrei séð
pennan herra Mitschell, ekki veit
hvar hann á lieiraa, eða pekki hið
minnsta hæíileika haus tii pessara inn-
kaupa (hann er sagður að vei a penna-
smiður), pá gat pað ekki komið til
nokkurra mála, að eg gæti gefið hon-
um atkvæði mitt, pví síður sem spít-
alanefndin átti áður kost á aðgengi-
legum kjörum í pessu efni. En mér
skilst pað ofur vel, að peir af spítala-
nefndarmönnunum, sem eru stjórnend-
ur botnvörpuveiðafélagsins „Garðar11,
vildu mjög gjarnan fela herra Mit-
schell petta trúnaðarerindi, og tekur
mig pað mjög sárt, að geta ekki treyst
pessum trúnaðarmanni peirra jafn ó-
bifanlega og peir, ekki einu sinni pó
eg heyri pað fullyrt, að herra Mit-
scheli ætli að kaupa spítalaúthúnað-
inn í peirri verzlun í Eundúnaborg,
sem sé yfir 20 sinnum stærri en verzl-
un peirra Wessel & Yett, sem pó hefir
8 millíóu króna stofnfé, oghefir hing-
að til verið alitin áreiðanlegasta og
stærsta verzlun á Norðuilöndum, og
pað orð vona eg að sú verzlun
missi eigi hér eptir, pó hún í vor eigi
gæti selt einum nefndarmanninum
flibba nr. 141//!).
Án sýnishorns af vörum og án verð-
lista gleypti pó spítalanefndin við til-
hoði herra Mitschells, aðeins eg og
verzlunaistjóri f>órarinn Guðmundsson
gáfum peim Wessel & Yett, og land-
lækni Schjerbeck, er átti að sjá um
innkaupm, — atkvæði okkar, en aptur
gáfu peir, bæjarfógeti Jóh. .Jóhannes-
son, Kristján læknir Kristjánsson,
konsútl Hansen og kaupmennirnir St.
Th. Jónsson og Sig. Johansen Eng-
lendinguum atkvæði sitt. Eg og verzl-
unarstjóri fórarinn G uðmundsson gát-
um pxí eigi aunað en afsalað okkur
allri ábyrgð, ef svo kynni að fara, að
pessi mök við Englendinginn gæfust
miður en skyldi.
f>egar „Sn:efell“ kom hingað í nóv-
embermán'iéi f, á. kom enginu útbún-
aður til spítaLns, en pá var pví fast-
lega lofað, að pað skyldi koma með
„Snæfelli“ aptur í desembermáuuði.
f>ann 2. janúar s. 1. skoraði eg á
formann spítalauefndarinnar að kalla
saman fund, pareð ákvörðunin um
byrjun spítalahaldsins eigi var fram-
kvæmd; einsog mig líka langaði til
pess að fá vitneskju um pað, hvoyt
spítalinn væri nú í pví ásigkomulagi,
eptir að hann hafði verið notaður til
íbúðar s. 1. sumar, — að hægt væri
að flytja útbúnaðinn pangað, ef hann
kæmi með „Snæfelli“. sem pá var
væntanlegt á hvorjura degi.
|>að reyndist pá, að enginn af stjórn-
endum „Garðars11 gat lofað nokkru á-
reiðanlegu um pað, hvenær vænta
mætti útbúnaðar spítalans, og aðeins
einn af peim porði að lofa útbúnað-
inum í marzmánuði n. k. Og pareð
fleiri nefudarraenn staðhæfðu pað, að
nú sem stæði væri engin pörf hér á
spítalabaldi, og pareð eg par á ofan
varð pá fyrir ýmsum ónotura, er eg
ekki vil fara fieiri orðum um hér, pá
áleit eg pað réttast að losa nefndina við
mig og segja mig úr henni, með pví að
álit mitt í henni gat engu til leiðar
komið gegn hinum eindregna meiri
hluta hennar; pví eptir að „Garðar“
dróg hér upp fána sinn, hljóta allir
að játa pað með sjálfum sér, að hér
er ekki lengur til nokkurs að mótmæla
pví sem „Garðar“ vill, pvi pað nær
pó fram að ganga.
Eg skal fús játa, að mér féll pað
illa að segja mig úr spítalanefndinni,
pví eg hefi af fremsta megni reynt að
styðja að pví, að spítalinn yrði reist-
ur hér á tíeyðisfirði, en hugga mig við
pað, að starfi minn fyrir petta nauð-
synjamál hafi pó vonandi eigi verið
árangurslaus.
Með pakklæti fyrir að pér, herra
ritstjóri, ljáið pessum línum rúm i
blaði yðar, er eg
með virðingu
yðar
H. I. Ernst.
Um kornrækt.
Eptir Sigurð búfræðing Sigurðsson
frá Draflastöðum.
— :o:—
Haustið 1898 fékk eg norðan frá
Tromsö í Norvegi lítið eitt af bvggi.
Síðastliðið sumar sáði eg H/2 potti af
byggi pessu 1 garðsliorni einu, í 12
□ faðma stóran blett. Bygginu var
sáð 3. júní, en varð full proskað 16.
sept. f>að' liefir pví purft 106 vaxtar-
daga. Uppskerau var 12 pottar af
byggi. Af hinu sama byggi sáði amt-
maður Páll Briera á Akureyi i nokkru
og fókk pað fullproskað. Á hinam
priðja stað, í Reykjahlíð við Mývatn,'
var sáð litlu einu af bygginu. Jþar
varð pað lika fullproskað. 2f pessu
virðist að mega draga pá ályktun, að
síðast liðið Sumar hefði verið hægt að
fá fullproskað bygg um allt Norður-
land, enda var sumarið óvanalega blítt.
Hérmeð er pó eigi sagt að kornyrkja
geti æfinlega heppnozt á íslandi, hún
mun verða sömu erfiðleikum bundin
og t. d. kartöpluræktin. í mörgum
árum eru líkindi til að hún geti heppn-
azt, en í sumnm árum getur hún apt-
ur brugðizt, pegar veðrátta er kvikul
* og næturfrost koma um hásumar.
j I Noregi er kornyrkja stunduð um
| allt land. Mest er ræktað af byggi
l og höfrum. Bygg parfnast skemmstan
1 vaxtartíma af öllum korntegundum.
j „Selskabet for Norges Vel“ hefir
| látið gjöra par í lanai ýmsar tilraunir
I með kornrækt, rófurækt og grasræktr.
j Meðal annars hefir pað látið gjöra
) ýmsar tilraunir með bygg. Eptir
| skýrslum sem ná yfir tímabilið frá
: 1889—-95 hafa tilraunir með bygg verið
I gjörðar á 66 stöðum og 26 tegundir
] verið reyndar. Sú tegund, sem að
i meðaltali purfti skerastan vaxtartíma
; „Eirsidet Telemarks Gjemsö“ hún gaf
! fullproskað bygg á 93,5 dögum. Lengst-
‘ an vaxtartíma purfti Nikkende Prent-
ice Sva. eða 108, 8 daga. ]>ótt korri-
rækt sé almenn í Norvegi, fer hún
parheldur minukandi, pví menn pykjast
hafa meiri ágóða af pví að rækta gras,
: einúum síðan að mjólkurbúum fór að
fjölga par, og par af leiðandi varð
hægra fyrir að koma mjólkinni i verð.
Til útsæðis parf í Norvegi á eina
vallardagsláttu, sem ræktuð er með
■ byggi, 75—100 potta, en uppskeran
er petta frá 900—1200 pottar (af
byggi) að meðaltali.
i
........
i
j
Utan úr heirai.
i
—
| Þar má Elli luta. Dr Kristján
; Aars ritar nýlega í hinu merka uorska
j blaði „Yerdens Gang“, að varla hafi
| verið um annað talað á jólunum í Par-
; ísarborg en pá merkilegu ^uppgötvun,
j er einn af hinum frægustu læknum
Pasteur- skólans, Elie Met-
c h n i k o f f hafi gjört, sem sé hvorki
meira né minna en í pvl innifalin,
að lfggja görulu Elli að relli, er Ása-
I'ói fór pó á hné fyrir.
Beyndar treystist Metchnikoff ekki
til að útrýma algjörlega dauðanum,
en lengja ætiar liann sér til muna
mannsæfina og einkum að yngja mann-
kynið upp, svo allur ellilasleiki hverfi.
Eptir kenningu Metchuikoffs eigum
vér að geta lifað í fullu fjöri og ung-
dómskrapti, par til vér nennum pví
eigi lengur og erum orðnir preyttir á
armæðu og umstangi lífsins, og langar
til að hvílast undir grænni torfu.
Líf vort, segir Metchnikoff, saman
i stendur i bernsku, æsku, miðaldri og
elli af harðsnúnasta bardaga milli
„cellanna“ í mannlegum likama, er