Austri - 09.02.1900, Blaðsíða 2

NR. 5
A TT S T R I.
16
eyðileggja á vi'xl hvorar aðrar. Og
ellin og hrumleiki á rót sína að rekja
til pess, að rán-cellurnar verða líf-
cellunum yfirsterkari og eyðileggja
lífærin, heilarin o. s. frv.
Metchnikoff lagði nú pá spurningu
fyrir sjálfan sig: Geta vísindin ekki
styrkt svo líf-cellurnar, í sinni heilsu-
samlegu baráttu gegn rán cellunum,
að pað komizt á jafnvægi milli pess-
ara fjanda?
Metchnikoff fullyrðir nú, að nákvæm-
ustu vísindalegu rannsóknir hans svari
pessu spursmáli með eindregnu já.
Hefir Metchnikoff beztu vonir um að
pað „serum“ muni finnast, er varðveiti
hvert líffæri, ekki pó móti utanaðkom-
andi gerlum og basillum, heldur á
móti hinum i n n r i skæðu óvinum
lífsins, hinum rángjörnu morðingj-
um, hlóð cellunum. Hefir Metchnikoff
pegar fundið pað „sernm,“ er
varðveitir og styrkir hinar heilsu-
samlegu rauðu blóðagnir. Og nú
rétt fyrir jólin fann hann pað „serum",
er styrkir nýrun.
Er pví pað sem pegar er fengið
við pessar rannsóknir heldur notasæl
jólagjöf til mannkynsins. Og enn hefir
Metchnikoff góða von um að finna
fleiri „serum“ í pessa átt.
Búar. Norðmaður noklcur í ridd-
araliði Englendmga hefir ritað „Ham-
ars Stifts Tid.“ á pessa leið:
í Prætoria (höfuðborg Búa)eru um
2000 enskir herteknir, par af 40 yfir-
liðar. tpgar pessir fangar komu til
borgarinnar, pá tóku íbúarnir ofan
fyrir peim og stóðu berhöfðaðir með-
an peir fóru fram hjá. Eöngunum er
flestum komið fyrir á einstökum heim-
ilum og umgangast Búar pá fremur
sem vini sína eu óvini. Búa kona
nokkur sagði: „Yið höfum gefið fóstur-
jörðunni eiginmenn vora og syni, og
pó peir falli allir, pá munum vér
innræta smábörnum vorum samalund-
erni og feður peirra og bræður gengu
í dauðann með4*'.
Á vígvöllunum hafa legið fallnir
12, 14 og 16 ára gamlir drengir.
Ekkja nokkur átti einn son, og var
hann einbirni, er var yndi og eptir-
læti hennar, og var einhver af efni-
legustu yngri lagamönnum lýðveldisins.
Hann fór í stríðið, og pegar móður
hans var sagt frá pví, að hann væri
fallinn, svaraði húr,: „Eg hefi fórnað
föðurlandinu honum til pess að hann
verði pað og frelsi pess, hefði eg átt
fleiri syni, hefði eg gefið fösturjörð-
unni pá alla!“
fað verður Englendingum örðugt að
berjast við pá menn, er eiga pví-
líkar mæður.
Josep Chamherlain, nýlenduráðherra
Englendinga, er mest er um ófriðinu við
Búa að kenna, er fæddur 1837, og er
hann sonur stórkaupmanns nokkurs,
er verzlaði með skófatnað. Joseph
Chamberlain stofnaði ungur stóra verk-
smiðju i Birmingham og gjörðist brát.t
einn af helztu og atkvæðamestu borg-
arbúum og gjörðist síðar par svo ráð-
rikur, að pað var orðtæki: ,.að Joseph
Chamberlain væri Birmingham og
Birmingham Joseph Chamberlain.“
Allur porri borgaranna trúði á hann,
prátt fyrir ráðríki hans og drottnun-
argirnd og völdu hanu fyrir pingmann
sinn 1876.
1 Parlamentinu bjuggust menn við
að Chamborkin fyllti fiokk æsinga-
manna, og voru aðeins í efaum, hvort
hann mundi fyr reyna að velta altariuu
eða hásætinu.
En er hann kom á ping, lét hann
fyrst lítið á sér bera. en gaf öllu ná-
kvæmar gætur og pegar hann loks tók
til máls, sýudi pað sig, að hann var
einna mælskastur allra pingmanna og
mjög óhlífinn í orðum við mótstöðu-
menn sína, og á pví marga óvini.
Chamberlain varð verzlunarráðherra
í ráðaneyti Gladstones 1880, en sveik
flokkinn, er Gladstone vildi rýmkaum
kjör íra, og fylgdi bráðum íhaldsflokkn-
um á pingi og utan pings, án pess
hinar fyrri frjálslyndu skoðanir hans
hafi ofpyngt samvizku lians, og ætlar
sér nú víst að gjörast foringi Tory-
flokksins, er Salisbury fellur frá eða
segir af sér.
Er pá varla á verra von, pví met-
orðagirnd og drottnunargirni Cham-
berlains munu vera óseðjandi.
Upppot varð svo milrið í kaupmanna-
höllinni miklu í New York á annan í
jólum, að varla eru dæmi til annars
eins gauragangs par í landi, bó opt
gangi par mikið á.
Kaupmenn höfðu lengi „spekúlerað“
með annara manna fé, ea svo hækkaði
leigan af peningum, flestir gengu eptir
skuldum sínum, og fjöidiim allur varð
í vandræðum með að borga pær, og
pá kom hrunið.
Eyrst urðu nokkrir stórkaupm. gjald-
prota og drógu marga smærri með sér,
svo urðu flestir hræddiroj; seldu alls-
konar hlutabréf fyrir gjafverð, og síðan
ærðust menn og fiörguðu ógrynni hluta-
og skuldabréfa fyrir gjafverð. Má
marka æði manna í kaupmannahöll-
inni á pví, að á tæpum 2 tímum voru
par seld 1,650,000 hlutabréf, og pau
mörg stór. Kaupmenn voru orðnir
viti sínu fjær, æddu um sem vitstola
menn í rifnum fötum, flugust á, bölv-
uðu og rögnuðu, æptu og orguðu.
Menn töpuðu par fó, svo mörgum mill.
dollara skipti, á svipstundu; stórríkir
menn, sem höfðu haldið dýrðlegustu
veiziur í skrauthöllum sínum á jóla-
daginn, urðu nú á svipstundu öreigar.
En sárast er, að parna missti fjöldi
betri manna sinn síðasta pening, sem
peir höfðu trúað pessum fjárglæfra-
mönnum fyrir í von um háa vexti.
þetta upppot sefaðist eigi fyr en
peir púsund millíóna eigendurnir,
John H. Kockefeller og
Pierpont Morgan kornu til
kaupmannahallarinnar og buðu sínum
mönnum að kaupa af mönnum allkonar
hlutabréf fyrir rnargar millíónir dollara.
p>á fóru menn loks að hugsa aptur út
í pað, að pau kynnu pó að veranokk-
urs virði.
En pað hlýtur að líða langur tími
par til pau sár gróa, er petta voða-
lega npppot 3ærði roenn svo mörgum
púsundum skiptir.
Norvegskonung-asögur Snorra Sturlu-
sonar hefir nú dr. Gustav Storm snúið
á norska tungu og látið gefa út; er
útgáfan skreytt 300 myndum eptir
helztu málara Norðm mna. Bókin er
Öll 682 síður í fjögrablaða bröti.
Yandaðri útgkfan kostar 28—35 kr.,
eptir pví hvað skrautlegt bandið er,
en alpýðuútgáfan kostar 16,50—20 kr.,
og mun pað lítið verð á svo vandaðri
bók, sem ætti líka að verða keypthér
á ísl vndi, en sízt mætti hana pó vanta
á helztu bókasöfn landsins.
Húsbruni varð nýlega ákaflega mik-
ill á horninu á Akersgötu í Kristja-
níu, par sem meðal annars afgreiðslu-
stofa og pappírsbyrgðir blaðsius „Daes
Avisen“, og klæðahöll o. fl. brann til
kaldra kola.
18 slokkvivélar voru brúkaðar tii
pess að reyna að slökkva petta voða-
lega bál, en gátu ekki annað aðgjört
en hindrað útbreiðslu eldsins tilnæstu
húsa.
600 málpræðir er sagt að hafi brunn-
ið parna, en pá má fljóttbæta aptur,
Ejártjónið er metið um 1 x/2 millíón
króna.
Hraðskeytin fr i Suðnr-Afríku kosta
ensku blöðin 4 kr. 5 a. orð hvert.
Blöðin geta reyndar fengið orðið
fyrir kr. 1,35, en pá koma hraðskeytin
líka rniklu seinna.
Danskir smjörsalar sendu herliði
Englendinga suður .í Afríku 50,000
smjördalla; enda kaupa Englendingar
mest smjör af Dönum.
Rússar ætla nú úr nýárinu að gjöra
alvöru úr pví að banna annara pjóða
skipum strandflutninga við Kússland,
er peir taka í svo víðri pýðingu, að
oss minnir, að par með sé og annara
ríkja skipum bannaðir flutningar frá
Svartahafi til Kússlands.
Czekkar heimta nú manntal tekið
í ár í öllu Austurríki fyrir vestan
Leithfljótið, og skuli svo láta pjóð-
flokkana ráða úrslitum um, hvaða
tungumál sé par löggilt í hverju landi
fyrir sig.
Palizzolo heitir einn af pingmönn-
um Palermoborgar í Kóm, og er hann
ræningjaforingi heima hjá sér og ein-
hver voldugasti maðurinn i Palermo-
borg, enda á hann vísa aðstoð allra
ræningja i.orgarinnar og umliggjandi
sveita; heimsækja ræningjarnir ping-
manninn og gefa honum stórgjafir, og
fara ekki í neina launkofa með pað.
Voðalegt slys. Sú hörmung vildi
til á landamærum Erakklands og
Belgíu rétt fyrir jólin, að 35 börn
drukknuðu ofan um ís á ánni Lys, par
sem pau höfðu verið að leika sér.
Snillingahæli vill einn ameríkskur
prófessor stofna par vestra. Honum
reiknast svo til, að pað fari minnst
einn snillingur (Geni) „í hundana“ á
degi hverjum í Ameríku einni. Pró-
fessorinn vill nú safna pessum skip-
brotsmönnum lifsin3 saman á einn stað,
pó pannig, að hinum sérstöku andstæöu
snillingum lendi par eigi saman, t. d.
heimspekingum og skáldum o. s. frv.,
heldur sé hver flokkur snillinganna
par sér, og gefist tækifæri á að stunda
list sína eða vísindi.
Prófessorinn ætlar sér að finna
snillingana með segulmagni(H)
Oss er skrifað af ísafirði 2. janúar:
Nóttana milli 15. og 16. desbr.
brarm til kaldra kola hús Bárðar
búfræðings Guðmundssonar á Hesteyrí
i Jökulíjörðum, og varð par að eins
fólkinu, 4 fullorðnum og 2 börnum,
bjargað hálfnöktum. Sýslumaöur H.
Hafstein fór pangað óðar er hann
fékk fréttir um petta, til að taka
próf um eldsuppkomuna, par sem i
bæði hús og lausafé var vátrvgit. Yið
próíið bar öllum húsbúendum sainan
og ekkert virtijt grunsamt, en sýslu-
maður tók samt húseiganda með sér
hiugað, og eptír fáein próf á ný tókst
honum að fá fuíla játningu Báröar
fyrir því, að hann af ásetíu ráði
hefdi Uveykl í húsinu vegna peninga-
vandræða. Húsið var vátryggt fyrrr
1600 kr. og hafði B. skömmu fyrir
eldsvoðann reynt að fá ábyrgðina
hækkaða upp í 2000 kr. eu iékk
neitun, en sem ekki barst honum fyr
en eptir brennuna. Lausafé Bárðar
var vátryggt fyrir 1400 kr. og ráðs-
konu hans fyrir 400 kr., og er talið
víst að eigur peirra til satn.ans, pá
er bruninn fór fram, hafi eigi getaö
numið priðjungi peirrar upphæðar, eða
j ef til vill eigi meir en tímmtungi.
| Ekki vill B. kannast við að neina
í liafi verið í vitorði með sér.
itofabæ í Leiðvallahr. Yeatr. Skfss. 16. f. m,
Heill og sæll Austri minn!
pó eg setjíst við að skriía pér
fáeinar línur, ímynda eg mér að pú
tukir .ekki undir með gamla tíahtmoni:
„Svo sem kalt vatn er pyrstn sáiu,.
sé góður boðskapur af íjariægu landrri
jþaö má virðast keuna djöríungar, að
eg fer að hripa pér líuur pessar, par
sem pú ekki einu sinni veitst aö eg
er ti), pó af pví, að starfsbróður piuum
„Bjarka“ er öðru hvoru skrifað úr
héraði pessu, pykir mér vel til fallið,
að fylgja par í humátt á eptir í pví
trausti að pú virðxr á hægra veg, pó
miði pessi ekki verði klæddur vísiiida-
legum búmngi.
J>að eru pá vanalegu fyrstu frétt-
iruar um tíðarfarið, og fylgi eg hér
peirri reglu. Eptir að hinn gjaffeldi
vetur 1899 gekk úr garði, var tíðm
jafnaðarlegast mild og góð. Eénaðar
fellir varð ekki. Yorið fremur rign-
ingasamt og perridauít, pó náðist
almennt sáð og eldiviður hór um slóðir.
Aptur skemmdust pau í útsýslunum,
Árnes- og Rangárvallasýslurn. Sum-
arið var mjög perridauít og rigningar
stórfeldar, en hlýindi fram undir höfuð-
dag. uTr pví urðu rigningarnar stór-
feldari og livassviðri tíðari. Heyföng
pví nál. í meðallagi, pví jörð var vei
sprottin, einkum purlendi til ijalla, —
Skaptártunga og Síða, enda neyjaðist
par með bezta móti. Aptur á móti
notuðust hey hér miður, pví hér eru
fióar, fen og foræði, parf pví skarpan
perri til að purka hey svo pau verði
í góðri verkun, en pau seyddust hér
af bitanum. fúnuðu og brunnu til stór
skaða. Haustið og pað sem af vetrin-
um er, nefir verið hretviðrasamt, en
snjökomur litlar. Erost ineð vægasta
móti kringum jólin, pá hæst eða rnest
15° B. Næstliðna vetrarvertíð aflaðist
lítið. Stafaði pað meðfram af gæftaleysi
og fiskiti egð, enda er hér aldrei beita
pví síld vantar. Kauphöndlanin heldur
eríið. Jarðepli spruttu æmilega eink-
um róiur. Islenzkí melurinn rntð meira
móti; en hretviðrin drógu mikið úr
aflafeng peim sem mörgum í byggðar-
lagi pessu er mesti búbætir i. Skurð-
arfó reyndist meö rýrara móti. Verð
á sláturfé í Vík mjög lágt. Framtíð-
arhorlur eru pví ekki glæsilegar í
héraði pessu. Heilsufar allgott, nema
hvað kvef er aptur og aptur að heim-
sækja fólk, virðist pad á seinni árum
hafa verið tíðara enn áður fyrrum.
Ekki hefir mikið kveðið að bráðapest
í haust svo mér sé kunnugt, pó kemur
sá gestur hér optast við ár hvert.
Aptur á móti hefir skitupost almenut
gjört vart við sig á löinbum, en fátt
af peim drepist. Tvö skip strönduðu
hér í fyrra vetur fyrir Meðaiandsfjörum
enskur trollari, „Kichard Sympson“
frá Hull. Skipið var ekki seit i von
um að ná pví út í sumar, sem eptir
langa og nrikla fyrirhöfn reyndist
áraugurslaust. I oíviðrunum í haust
hlutaðist pað í tvennt, svo pað er nú
líklega úr sögunni. Hitt skipið sem
hér steytti, var iranska spítaluskipið
„St. Paul,“ stærðar skip. Var pað