Austri - 17.09.1900, Blaðsíða 2

NR. 32
A l) S T R I.
116
Einar prófastur Jónsson íékk 129 atkv.,
Jóh. Jöhanness. sýslum. — 115 —
síra Einar fórðarson — 109 —
Jðn Jónsson læknir — 97
Eru pað pví peir próf. Einar Jönsson
og Jóhannes Jóhannesson syslumaður
og bæjarfógeti sem hafa nu náð kosn*
ingu hér í Norður-Múlasýslu.
Baldvin Jóhannesson tók aptur
framboð sitt á fundinum.
Kosningarnar hafa að liálfu leyti
farið á annan veg en Austri vildi og
hélt fram; en af tvennu illu, frá sjón-
armiði heimastjórnarmauua, mun pó
hafa verið skárra að Jóhannes náði
kosningu en klerkurinn í Hoftegi.
Jóni Jónssyni héraðslækni og pró-
fasti Einari Jónssyni fylgdu Vopn-
firðingar, um 70, sem einn maður, að
undanskildum 4—5 mönnum; fékk síra
Einar prófastur meira en helming at-
kvæða sínna úr Vopnafirði, en pví
miður voru aðeins um 30 af með*
haldsmönnum Einars próiasts í Hér-
aði og Fjörðum svo drenglyndir að
kjösa Jón lækni, pó pað virðist hefði
verið eðiilegt og rétt, pareð hans
góðu pingmannshæfileikar voru mönn-
um kunnir, og skoðanir haus á stjórn-
málum voru mjög líkar skoðunum pró-
fastsins, sem tók pað irain í ræðu
sinni á Eossvöllum, að hann vildi helzt
að stjórnarskrármálinu yrði eigi hreyít
á næsta pingi, en mönnum er kunnugt
af Austra, að pað var einmitt ákvörð-
un Vopnafjarðarfundarins 26. f. m..
J*ess skal hér getið, að kjörstjórnin
(sýslumaður, sr. Einarí Hoftegi og Jón
á Sleðbrjót) neitaði 13 mönnum, er
stóðu á aukaskrá úr \ opnafirði, um
atkvæðisgreiðslu, pareð aukaskráin
væn of seint framlögð; var pessu mót-
mælt fyrir hönd pessara kjósenda af
Grími verzlunarstjóra Laxdal. En
pessir 13 menn mundu allir hafa kos-
ið Jón lækni. Nokkrir voru pað líka
sem greiddu eigi atkv. pareð peir viidu
aðeins gefa Jóni lækni atkvæði sitt.
Jóhannesi sýslumanni og síraEinari
í Hoftegi fylgdu allir Seyðfirðingar,
Borgfirðingar og Jöktildælir að uudan-
teknuín nokkrnm mönnum úr Seyðis-
firði, endo munu Valtýingar hafalátið
greipar sópa á pessum stöðum.
A undan kosningunum töluðu ping-
mannaefnin eptir stafrofsröð. Eyrst
talaði Einai prófastur á Kirkjubæ.
Einsog áður er getið, tók hann pað
fram, að hann vildi helzt að stjórnar-
skrármálinu yrði eigi hreyft á
næsta pingi,en ef Jttangárpólitíkinni yrði
hreyft, mundi hann framfylgja henni.
Öðrum áhugamálum vorum var hanu
fylgjandi, mesta áherzlu vildi hann
leggja á menntamálin.
Síra Elnar í H>dtegi fylgdi fast
fram Valtýskunni. Kvaðst annars
fylgjaudi öðrum áhugamálum vorum.
Jóhannes sýslumaður batt sig ein-
skorðað við Kangárpólitíkina, og lýsti
pvi yfir, að hann mundi greiða atkv.
rnóti Valtýskunní í hennar uppbaflegu
mynd ef hún væri án ákvæða Kangár-
fundarins. Öðrum áhugamálum vorurn,
svo sem bankamáli og ritsímamáli, var
liann mjög fyigjandi.
Jón læknir Jónssou lýsti óbeit
sinni á Valtýskunni, pareð hún ruiðaði
að pví, að flytja voddið út úr landinu,
setn hann færði mörg gild rök fyrir að
stjórnin hefði frá pví fyrsta reynt
að gjöra, og væri pví engin líkindi til
að vér fengjum nokkru sinni aptur
va^dið inn í landið ef vér gæfum nú .
eptir af peim litlu réttindura er vér |
nú hefðum einsog Valtýskan fer fram j
á. Kvaðst hann fylgjandi ákvörðun 1
Vopnafjarðarfundarins urn að stjórn- •
arskrármálinu yrði eigi hreyft á næsta \
píngi.
Ræðumaður vildi rýmka um kosn-
ingarréttinn, og gekk par lengra en
nokkur hinna pingmannaefnanna, pví
hann vildi að kjörstaðir yrðu settir í
hverjum hreppi, og að konur hefðu
einng kosningarrétt ef pær borguðu
hið lögákveðna gjald og væru eigi
öðrum liáðar.
Öðrurn áhugamálum vorum var hann
og fylgjandi. Mesta áherzlu lagði
hann á heilbrigðismálið og tók pað
fram, að með vaxandi skipaferðum til
landsins frá útlöndam yrði hættan
stöðugt meiri á pví að hingað bærust
drepsóttir á land, og pyrfti pví að
setja nákvæmar varúðarreglur par um.
Einnig lagði pingmannsofnið mikla á-
herzlu á að pörf væri á pví, að sporna
við berklavelkinni, sem nú væri svo
mikið að útbreiðast bæði í mönnum og
skepnum.
Atviuuumálin vildi hann styðja af
fremsta megni, vildi aðeins að rann-
sakað yrði betur hvaða aðferðir yrðu
ábatasamastar og farsælastar fyrir
landið, hvort landbóndinn ætti að
leggja meiri stund á nautgriparækt eða
fjárrækt, oghvernið sjávarbóndinn ætti
að stunda útveg sinn svo arðsamast
yrði fyrir hann.
Bankamálinu var ræðumaður og
fylgjandi, pó pví aðeins að bankinn
yrði eigi stærri en svo, að hann sam-
svaraði vorum pörfum.
Yar petta erindi Jóns læknis hið
snjallasta og áheyrilegasta, og var
auðheyrt að framflytjandi var bæði
gáfaður og hygginn, er framsetti hugs-
anir sínar ljóst og skýrt ún pess að
rayna að skýlast á bak við uokkurt
tildur, enda var hinn bezti rómur
gjörður að máli hans.
J>ví næst töluðn frambjóðendur
pingmannaefnanna.
Eyrst töluðu peir Björn klerkur
porláksson og forsteinn ritstjóri og
trollarastjóri Erlingsson og mæltu
með mikilli frekju fram með Valtýsk-
unni og hennar pingmannaefnum, peim
Jóhannesi sýslumanni og Einari klerki
í Hoftegi, og mun óhætt að sðgja, að
Jóhannes hafi verið kosinn „práttfyrir
meðmæli" pessara bræðra í Kristó.
Síðan töluðu frambjóðendur Jóns
læknis og Einars prófasts í Kirkjubæ,
peir verzlunarstjórarnir Ólatur Davíðs-
son og Grímur Laxdal, og mæltist
báðum vel. Snerust Yaltýingar nrjög að
peim er peir tóku til máh og reyndu
að taka fram í fyrir peim Sérstaklega
var auðséð að Yaltýingar póttust sjá
par sinn bættulegasta mótstöðumann,
or Ólafur verzlunarstjóri steig upp á
steininn og byrjaði að tala, tóku pá
Valtýingar hver í kapp við annan
fram í fyrir hnnunr, en hann lét sig
eigi trufla og galt hverjum sitt, Minn-
umst vér varla að hafa heyrt eins rök-
studda og einarðlega en pó stillilega
framflutta ræðu. Munu margir kjós-
endur við pessa ræðu Ólafs íiafa sann-
færst um, hversu mikill harmur pað
er fyrir kjördæmið að geta eigi
sent hann sem fulltrúa sinn á
ping nú í petta sinn; og hið sama má
segja um læknirinn.
Jpannig hafa pá kosningarnar fallið, :
og pótt Austri og lians flokksmenn séu j
eigi fyllilega ánægðir með úrslitin, pá
hugga peir sig við”pað, að hafa beitt
sínum ýtrustu kröptum til pess að
styðja pann mann við kosningarnar,
er með oddi og egg mundi hafa
barizt á pingi á móti peirri stjórnar-
skrárstefnu, sem að áliti heimastjórnar-
manna mundi verða til harms og óheilla
fyrir alda og óborna ef sarnp. yrði.
Og eitt lærir maður við pessar
kosningar, og pað er að pekkja pá
sem hafa bæði vilja, prek og dreng-
lyndi til pess að fylgja sannfæringu
sinni hver sem í hlut á, jafnvel pótt
peir standi frammi fyrir peim, sem
peir eru andstæðir.
fessum mönnum vill Austri pakka
fyrir drenglvndi peirra og föðurlands-
ást. en sérstaklega pakkar hann Vopn-
firðingum, er sem einn maður fylktust
hér um hið gamla frclsismerki Jóns
Sigurðssonar, hann pakkar peim í
nafni „Fjallkonunnar fögru“, er gleðst
yíir pví, að öll börnin hennar viljapó
ekki „brjóta og týna“. Og Austri
fullvissar alla pá, sem enn fylgja hinu
gamla herópi foringjans: „aldrei að
víkja“, uin pað, að um síðir mun hið
sauna og rétta vinna sigur, og pá mun
renna upp björt og fögur tíð fyrir
vort kæra föðurland.
En gefist eigi upp. Jví meiri sem
baráttan er pví meiri verður sigurinn.
í Suður-Múlasýslu fóru kosningarn-
ar fram að fingmúla sama dag og að
Fossvöllum og féllu atkv. pannig:
A. V. Tulinius sýslum. fékk 97 atkv,
Guttormur Vigfússon — 88 —
Ati Brynjúlfsson — 73 —
síra Magnús Bl. Jónsson — 73 —
Sveinn Ólafsson — 7 —
Hlutu pví kosningu peir Tulinius
og Guttorrour. Austra var ókunnugt
um að sýslumaður byði sig fram, en
unir nú hið bezta við kosningu hans,
pareð hann mun hafa lýst pví yfir
jafnt og Guttormur, (sem Austri
pakkar Sunnmýlingum fyrir að hafa
kosið,) — að hann vildi eigi sleppa
nokkru af peim réttindum sero stjórn-
arskráin veitir oss.
Úr öð rum sýslum höfum vér heyrt
að pessir hafi n'ið kosningu:
í ísafjarðarsýslu: Hannes Hafstein
sýslum.og bæjarf., og Skúli Thoroddsen.
I Skagafjarðarsýslu: Ólafur Briem
og Stefán Stefánsson kennari.
í Eyjafjarðarsýslu: Klemens Jóns-
son sýslum. og bæjarfógeti, og Stefán
bóndi StefAnsson í Eagraskógi.
í Vestur-Skaptafellssýslu: Guðlögur
Guðmundsson sýslum.
í Borgarfjaiðarsýslu: Björn Bjarnar-
son búfr.,í stað þórhalls Bjarnarsonar
lektors.
Útleudar frettir.
-0 —
Danmörk. í fyrra haust gátum vér
hér í Austra um ferðalag „ Váikyrj-
unnaru, einhvers fríðasta herskips
Dana, til Asíu undir forustu Valde-
mars prinz, yngsta sonar Kristjáns
konungs vors. Gjörði Danir sér
miklar og góðar vonir um að sú ferð
yrði til pess að auka verzlun peirra
og samgöngur við Austur-Asíu, einkum
Siam, og svo Kína og Japa.n, og pað
pví fremnr sem Valdemar prinz er.
álitinn maður mjög vel gefinn og
hygginn, og svo lipur í allri 'fram-
göngu, að hann máheita hvers manns
hugljúfi er nokkur kynni hefir afhon-
um, og auk pess taíinn ágætur sjó-
maður.
Nú er pessari langferð „Valkyrj-
unnar“ lokið, og hefir hún gengið
Dönum að óskum. Engin óheppni
hefir viljað til á allri pessari löngu
leið, enginn veiki teljandi á skipinu,
og hinir ákjósanlegustu verzlunarsamn-
ingar komizt á við Austur-Asm, eink-
um við Siam. enda er konungur lands-
ins, Culalongkorn, Dönum mjög vin-
veittur og kær gestavin konungs vors.
Eru pessi lieppilegu málalok mest
pökkuð ráðdeild og viturleik Valde-
mars prinz, enda fögnuðu Kaupmanna-
hafnarbúar prinzinum og skipi hans
sem kæmi hann úr frægri sigurför. ’
Kona Valdemars, M a r í a prinzessa
af Orleans, sem hin danska pjóð hefir
tekið ástfóstri við sökum hjartagæzku
hennar, örlætis og hjálpsemi, — mætti
sem snöggvast manni sínum í hafnar-
borginni Havre á Erakklandi til pess
að bjóða hann velkominn, og hafði par
að færa honum æðsta heiðursmerki
Heiðursfylkingarinnar frakknesku. Svo
fór prinzessan landveg heim frá Havre,
og „Valkyrjan" kom svo til Hafnar
22. júli, og sigldi fjöldi gufuskipa með
prúðbúnu fólki norður í Eyrarsund og
ötölulegur bátagrúi, en öll tollbúðin,
hölnin og „Langalína“ (gangvegur fram
með höfninui) var troðfullt af fólki.
Maria prinzessa hafði farið með
alla 4 drengi peirra hjóna og einka-
dóttur til Helsingjaeyrar. og íór par
út á „ Valkyrjuna".
]?egar eptir að „Valkyrjan,“ hafði
j lagzt fyrir atkeri á höfninni fór
j Kristján konungur og ættmenn hans
| út á skipið til að fagna syni sinum,
! sem hann gjörði pá að Stor-Comman-
j dör dannebrogsorðunnar, og hafa pá
| nafnbót aðeins Rússakeisari, Grikkja
| konungur og Erederik kronprinz, og
! ber Valdemar prinz nú sama kross-
inn, sem Lovísa drottning móðir
| hans.
j þá er „Valkyrjan“ lagði í lægi á
! höfninni kváðu við fjöldi fallbyssuskota
frá sjóvígunum og herskipunum, og
eins er konungur fór út á skipið, en
mannfjöldinn á skipunum og bátunum
og í landi ætlaði aldrei að pagna með
fagnaðaróp sín. Og er sagt að aldrei
hafi par verið pvílík gleði á ferðum
og aldrei eins mikill mannfjöldi saman
kominn og við petta tækifæri.
Seinna bauð bærinn hverju manns-
barni af Valkyrjunni til dýrðlegrar
veizlu, og voru par haldnar margar
fgætar ræður, og par hélt Kristján
konungur pá lengstu ræðu, er hann
hefir haldið, og sagðizt vel, pakkaði
hann sem aðrir einkum prinz Valdemar
fyrir pað, hvað ferðin hefði gengið
vel, en prinzinn skipti í ræðu sínni
öllu pessu pakklæti bróðurlega með
undirmönnum sinum á „Valkyrjunni“.
Eptir veizlu pessa var gengið um
kyöldið útáhinnnaínkunna skemmtistað
Kaupmannahafnarbúa, T i r o 1 i, par
sem heimkomumönnum vur fagnað hið
beztá, og slegið par upp stórveizlu
fyrir konum og börnum sjómannanna.
Hefir víst eigi um langan tíma
verið haldin sú liátíð í Höfn, er jafnan
pátt hafi tekið í háir sem
lágir, enda er pað almenningsálit, að
pessi Austurför „Valkyrjunnar“ muni
verða. til stórmikilla hagsmuna fyrir
Danmörk.
Nýlega voru nokkrir helztu kaup-
menn og bankastjóiar gjörðir út til
Ameríku til pess að greiða par og
veginn fyrir hinni döasku verzlun, sem
á hinum síðustu árum hefir tekið svo
síórfelldum framförum á eystra og
vestara hveli jarðar.
Uppskeran leit ágætlega nú út í
Danmörku, en nýtingin var sem af er
ekki eins góð.
fruraur og eldingar hafa verið með
mesta móti í Danmörku í sumar og
brennt par mörg bændabýli og drepið
talsvert af fólki.
Serbar. Alexander Serbíukonungur
hefir á móti vilja foreldra sinna,
Milans og Nataliu. og ráðaueytisins_,
gengið að eiga ekkju nokkra að nafni
Carlotte Draga Maschin, mjög fríða
konu, en töluvert eldri en konungur.
Á brullaupsdeginum voitti konungur
borgara- og bændalýðnum svo vel, að
Serbav sættu sig vel við giptinguna
og fögnuðu peim nýgiptu hjónunum
mjög vel