Austri - 10.12.1900, Blaðsíða 2

NR. 4 3
A 0 S T R I.
156
. sum bak við fellin, en surn
seig upp í loptið og hvarf.
Rakleitt sem reykur úr pípu,
sem ríkmenni situr og dregur,
hringar sig heiðrikt um kvöld
himins við hlásala tjö.d.
Skein nú hin signaða sól
með sjöfaldri dýrð eptir myrkrið,
rétt í pví fákarnir fram
Fljótshöraðs skeiðuðu’ á brún.
Hugfanginn heldur eg stóð,
og hljóðlega baðst eg svo fyrir:
„Lof sé peim lífið mér gaf:
loks sá eg Fljótshéraðs sveit!
Gef raér nú, goðborna dís, —
nei, gefðu mér Apolló — Bragi,
himneska hressingarskál,
hefja skal lofgjörðarmálF
Nú mundi fengin sér flöt,
og fákarnir teymdir í lautu.
Ræskti sig ritstjórinn knár,
ræddi við gest smn og kvað:
„Heill kom pú hingað á brún
í heiðrikju, fornvin og greppur!
Ávarðir (áuðséð er pað)
eru pér guðir og menn!
Renndu nú augunum atalt
og arnsúginn dragðu með krapti.
Bjóði pér Herfaðir Boðn,
Bragi pér tvídrekki tii!“
Svo mælti ritstjórinn rammi,
ruddi fjam jarðgrónu bjargi;
vart hefðu valdið pví tólf,
veitti pó kappanum hægt.
Bjargið hljóp heint niður gil
og byltist sem skopparakringla
alla leið ofan í byggð,
orguðu dvergmálin hás.
Prúðhuga póstur pá hló,
og pelaglas hóf upp og mælti:
„Lifi, sem Lucheus kvað,
listamenn, stúlkur og vín!
Lifi pið, Lögur og sveit,
og líka pú, Seyðfjarðarheiði;
pó ekki lengur en pjóð
polir að bragðað sé vín!“
MærÍE sat hæversk og hljóð
og hugsaði fleira enn mælti.
Samt tel eg sál pinni, snót,
samróma puð sem eg kveð:
Mjólkurmeðferð,
eptir nýjustu ög beztu aðferð, atti nú
að byrja að kenna á Hvanneyrarskól-
anum p. 1. növember sl.
Á síðustu fjárlögum var „Búnaðar-
fólagi íslands“ veittur 4000 króna
fjárstyrkur að útvega hæfan mann
til Islands til að kenna bezta útlenda
meðferð á mjólk, og heitir mjölkur-
fiæðingur sá, er félagið hefir ráðið,
Grönfeldt, og er sagður ágætlega
vel að sér í sinni mennt.
Hann hefir nú lokið við að semja
kennslubók í allri meðferð mjólkur,
er á að hafa við kennsiuna á Hvann-
eyri, sem piltum búnaðarskólans er
gefinn kostur 'á að taka pátt í ókeypis
ásamt 4 stúlkum er par eiga að fá
tilsögn í 3 mánuði í allri meðferð
mjólliur, allt frá mjöltun og par til
búið er að koma mjólkinni í bezta
smjör og ost, og eiga stúlkurnar að
gefa 25 kr. með sér í fæðispeninga
um mánuðinn, en kennslu fá pær ó.
keypis.
Menn skyldu nú halda, að hér væru
margar um boðið af sunnlenzka kvenn-
fólkinu, ex- um svo nytsama og ábata-
væulega fræðslu er að ræða; — en
seint í októbermánuði segir ísafold
enga stúlku hafa sótt um aðgöngu að
pessu parfa nami! — Eu að gefa út
krónuna um daginn til að læra eitt-
hvert pírumpár í Reykjavík, eru pær
fúsar til!
Yið Austfirðingar og Norðlendingar
fengum nú fyrst nýlega að frétta af
pessari pörfu mjólkurmeðferðarkennslu
á Hvanneyri, er vonaudi verður haldið
áfram að minnsta kosti í hálft annað
ár. Efnilegar stúlkur pessara
landsfjórðunga ættu pví eigi að sitja
sig úr færi að fá seai fyrst aðgang að
pessari kennslu. Teljum vér víst að
sýslufélögin vildu að einhverju leyti
styðja námfúsar stúlkur til pessa
parfa náms, ef peim er sjálfum of
vaxið, að kosta sig á skólum
pessum, eins og líka ferðin pangað
hlýtur að kosta töluvert héðan að aust-
an og úr norðausturhluta Norðurlands,
svo hér standa eigi nærri allir lands-
menn jafnt að vígi. — J»ess vegna
væii pað mjög æskilegt, að mjólkur-
fræðingur Grönfeldt kenndi um nokkurn
tíma af næsta sumt i til skiptis á bún
aðarskólanum á Hólum og Eiðnm og
máske víðar, ef unnt væri, svo að
konum sem körlum í pessum lands-
fjórðungum gæfist færi á pví, að færa
sér hans ágætu tilsögn og leiðbeíningu
sem bezt í nyt.
J>essa tillögu vora biðjum vér
hina háttvirtu framkvæmdarstjórn
„Búnaðarfélags íslands“ að taka til
rækilegrar yfirvegunar og leggja allan
hug á að koma í framkvæmd að sumri
komanda. En skólastjórarnir á Eiðum
og Hólum ættu að talfæra petta nauð-
synjamál sera fyrst við „Búnaðarfélag
lslands“ svo að peir skólastjórarnir
gætu í tæka tíð gefið sýslunefndunum
vísbendingu um gang málsins, og sýslu-
nefndirnar síðan tekið pær ákvarð-
anir, er purfa pættu.
1
Bjarka frá 3. des. p. á. hefir
sýsluskrifari Árni Jóhannsson,
auóvitað eptir skipun, gjört tilraun til
að varpa einhverri réttlætis-glætu yfir
hina nýafstöðnu niðurjöfnun, tilraun,
sem reyndar fremur ber vott um ó-
skammfeilni hans heldur en sannsögli.
Mér kemur auðvitað ekki til hugar
að gefa mig i blaðadeilur við sýslu-
skrifarann, pví hvert mannsbarn á
Seyðisfirði veit, hvaðan nann hefir
sína vizku, og eg skal pví láta mér
nægja að drepa á einstök atriði, sem
svo greinilega sýna pessa heiðarlegu
grein sýsluskrifarans í pví rétta ljósi,
sem rituð er í hinum „gentlemanlika11
stíl |>orsteins Erlingssonar. Sýsluskrif-
arinn fræðir menn á pví, að fyrsta ár
sem eg sat í niðurjöfuuninni hafi verið
1894. í*að er ósvífin lýgi. Hinnll.
október 1895 var eg kosinn til að
sitja í niðurjöfnunarnefndinni í 6 ár,
og hver hálfvitinn getur pá talið sér
til, að minn tími var ekki útrunninn í
ár. Viðvíkjandi formannskosningunni
læt eg mér nægja að geta pess, að
prátt fyrir vankunnáttu mína í íslenzkri
tungu og vanpekkingu á tekjum borg-
ara bæjarins, sem sýsluskrifarinn
kvartar um, pá hefir hann sjálfur í
nóvembermánuði 1899 kosið mig fyrir
formann, og pá stöðu hafði eg enn á
hendi 2. r.óv. p. á., pegar bæjarfóget-
inn kvaddi niðurjöfnunarnefndina til
starfa. |>að var pví einföld skylda
Jóhannesar bæjarfógeta að vita:
>) Að förmaður var til í niðurjöfn-
unarnefndinni.
-) Að honum (bæjarfógetanum) alls
ekkert bar að skipta sór nokkuð
af formannskosningu, og þess-
vegna beldur ekki gat skipað
að bún œtti fram að fara.
Kvartanir sýsluskrifarans yfir mér
eru nú fremur til háðungar hinum nú-
verandi formauni nefndarinnar, sem
jafnvel ektd virðist að vera kunnugt
um tekjustofn sjálfs sín, og sem prá-
rækilega hefir skorazt undan pví að
gefa upplýsingar um Garðarsfélagið og
félaga sína í stjórn pess, prátt fyrir
að hann í fyrra, pegar llka var lagt á
Garðar „út í bláinn“, lofaði pví há-
tíðlega, að í ér skyldi Garðar láta í
té nákvæmar upplýsingar. Engar upp-
lýsingar fást, hvorki frá yfirvaldinu
um útfluttar vörur, eða um fiskifarma,
sem Garðar hefir sent út ótollaða, og
ekki fást heldur nokkrar upplýsingar
um veiði Garðars í Norðursjónum í
vor og haust. Sé nú allt í Garðar,
bæði fiskiveiðarnar, höfuðstóllinn, skip-
in og stjórnin eingöngu byggt á lög-
mæti, dánumennsku, ráðvendni og rétt-
vísi, pá virðist pað kynlegt, að ekkert
som kemur úr peirri átt, polir
dagsbirtuna. Sýsluskrifarinn talar
um að auðkýfingar séu til hér i kaup-
staðnum. Nielsen bókhaldari og eg
léturo pá sömu skoðun i ljós við nið-
urjöfnunina, en formaðurinn neitaði
um upplýsingar, og sýslumaðurinn gat
pví miður ekki gefið nokkra leiðbein-
ingu í pá átt, og er mér mikil eptir-
sjón í pví, pví auðkýfingar eru vanir
að vera bæjarprýði.
Hvað útsvör verzlananna snertir,
skal hér tilfært eitt lítið dæmi. Yelta
V. T. Thostrnps verzlunar árið sem
leið var 90,000 kr. og var sett 275 kr.
útsvar; í ár er veltan 60,000 kr, og
ef niðurjöfnunin hefði fylgt sömu reglu
og í fyrra, hefði útsvarið orðið 183 kr.,
en er nú 300 kr. |>að er pá svo, að
pær 1000 kr. sem útsvörin eru hærri
í ár, bæta við útsvar þessarar verzl-
unar 117 krónum. Hinar verzlanirnar
fá sömu roeðferð. Hver borgar svo
bróðurpartinn af þessum 1000 kr., og
eptir hvaða reglu eru útsvörin lögð á
Garðarsfélagið og hina ríku skipseig-
endur?
Eg skal að öðru leyti eigi eyða
fleiri orðum um petta mál; sá maður
or ekki til hér í bæ, sem ekki veit
hvernig pví máli er varið. Grein sýslu-
skrifarans er tómur sjónleikur, til
endurminningar um „Assessor Svale“,
sem hann skemmti fólki með.
Nú, eg skal ekki kasta hinum fyrsta
steini á Arna Jóhannsson. Enginn
kann tveimur herrum að pjóna. Og
skal með gleði votta pað, að sýslu-
skrifarinn hefir innilega borið hag
Garðarsfélagsins og stjórnarinnar fyrir
brjóstinu við niðurjöfnunina á pann
hútt, að manni gæti dottið í hug, að
Arni Jóhannsson hafi sótt úm og
fengið embættið sem endurskoðandi
G arðarsfélagsins, sem sagt er að hús-
bóndi hans, bæjarfógetinn, liafi afsalað
sér; og pá er vonandi, að Arni
Jóhannsson fái að njóta þeirra
lanna óskertra.
H. I. Ernst.
Greðveikraspítali.
Læknaskólakandídat Chr. Sehierbeck
hafír gefið landlækni nokkurn ádrátt
um, að hann mundi tilleiðanlegur, með
tilstyrk tengdamóður sinnar frú
Hostrups-Schultz að stofna fyrsta vísi
til- geðveikraspítala hér á landi, I
sambandi við hæli fyrir fáeina veiklaða
drykkjumenn. Yonar herra Schierbeck
svo að landsjóóur leggi ókeypis jörð
undir hinn fyrirhugaða geðveikraspítala
og síðar líklega bæti reglulegum geð-
veikraspítala við á landsins kostnað.
Á herra Schierbeck miklar pakkir
skilið fyrir pað, að hafa fyj-stur hugs*
að til að koma pessu liknarmáli í
framkvæmd hér á landi.
Herra Schierbeck kvað helzt hugsa
til að stofnsetja hinn fyrirhugaða
spítala í þingvallasveit eða pá á
öðrum stað, eigi mjög langt frá
Reykjavík.
Áfengissölu
er nú almælt að verzluuarfélagið
0rum & ‘Wtilff ætli sér að hætta, við
nýár, við allar sínar verzlanir hér á
landi. Yerða pá vínföug eigi til sölu
eptirleiðis alla leið frá Akureyri til
Seyðisfjarðar. Yæri óskandi að sem
flestar verzlanir hér austanlands fylgda
sem fyrst þessu lofsverða dæmi.
Eptir er nú aðeins herzlumunurinn
með að útrýma héðan af Austurlandi
vínsölunni, er oss er eigi kunnugt um
að fram fari pá annarstaðar hér austan-
lands en á Seyðisfirði og Eskifirði.
Lagarfljótshrúin.
Sumt af viðunum hefir ’nú þegar
verið flutt upp að brúarstæðinu, og
hinu pyngsta af efninu verður svo ekið
upp Fagradal, er hentugir sleðar koma
nú í p. m. með gufuskipunum frá út-
löndum.
En grjót mun enn óupptekið í brú-
arsporðana o. fl.; og er pað óheppilegt,
að landshöfðingi og vegfræðingur lands-
ins skyldu eigi hafa pá fyrirhyggju,
að semja urn upptöku grjótsins í haust
við pá bændur, er næstir búa brúar-
stæðinu, því hætt er við, að héðan af
verði d ý r a r a að taka grjótið upp
einsog pað nú er allt gaddað niður
og ólosað unr pað. Er vonandi, að
pað verði eigi lengi dregið, að fá
einhverja áreiðanlega menn til þess
sem ’fyrst að taka grjótið upp og aka
pví að brúarstæðinu í tæka tíð. Og
viljum vér í því efni leyfa oss að
benda á pá Jón Bergsson á Egils-
stöðum og Kristján Kristjánsson á
Ekkjufelli, til pess að sjá um. grjótið
til brúarinnar, sinn hvoru megin Lag-
arfljóts.
Fjárskaðarnir.
Með póstum heyrðist nú víða að um
meiri og rainni fjárskaða, sem orðið
haía víðsvegar um land í stórhríðinni
fyrrihluta f. m., og játa pað margir,
að peir fjárskaðar hefðu vfða getað
orðið miklu minni, ef menn hefðu nógu
snemnra gætt að hinu miklu falli lopt-
pyngdarmælisins. Verður pað eigi of
opt brýnt fyrir mönnum, að reyua að
eignast pann kostagrip á heimili sín
og gæta áminningar hans í tíma víð
öll tækifæri.