Austri - 31.01.1901, Blaðsíða 2

NR. 4
A U S T R I.
12
þekkíngu í sérstakri h a g f r æ ð i
(Statistikens specielle I) e 1);
en fnndu skjótt að peir l)öfðu „engin
tök á að afla sfer“ slíkrar bók-
legrar pekkingar, sem von var, pví
bók sú er hvergi til á bygðu bóli.
Hvað var nú til ráða? Heillaráð eitt
lá hendi nærri, sem auðsætt má pykja,
með pví að klerkar voru annarr
hluti nefndarinnar en leikmenn hinn.
ISTix er pað lýðum ljóst, að klerkum
er tamt, ef eigi öllu tamara, að „ganga
í trú en ekki í skoðun". fetta ráð
var tekið, og nefndarálitið samið. En
handviss er eg um, að spyrir pú
lögfræðíng pann er sat í nefndinni,
hve „fult skyn“ vitni purfi að bera á
málefnin til pess að vitnishurðr pess
sé gildr — en pú mátt eigi spyrja
bann sem nefndarmann, heldr í essinu
sínu, pað er í dómarasætinu — að pá
muni hann svara: „í’að er nú að vísu
fremr ótiltekið. en víst er um pað, að
eigi dettr mér í hjartans hug að taka
til greina vottorð pess manns, hversu
trúarsterkr sem hann vera kann á
pekkíng sína, er eigi ber fyllra skyn
á málefni pað, er hann um skal vitna
en nefnd efri deildar bar á banka-
málið“.
Y. Hana, nú losnaði ólukku ónota-
kökkrinn frá brjóstinu á mfer, og hafðu
blessaðr gert. Eg trúi nú eigi framar
a stóra bankann né á bankavit efri
deildar.
Aldainót
heitir mjög fallegur leikur, sem séra
Matth. J ochumsson samdi rétt fyrir
aldamótin. Leikur pessi var sýndur
í leikhúsinu á Akureyri í fyrsta skipti
á gamlaárskveld og síðan 4 sinnum.
Kemur par „Gamla öidin“, sem gömul
kona, hvitklædd, með silfurski aut á
liöfði, há og tiguleg, fram á leiksviðið
til að kveðja íólkio í hinnsta sinn, en
„Kýja öldin“ birtist par blómum prýdd,
ung og fögur. Enn fremur eru sýndar
á leiksviðinu í gerfi ungra kvenna>
„Trúin“, „Yonin“ og „Elskan“, og 3
smámeyjar, sem herta „Óró“, „Erí-
lund“ og „Eramför“. Samtal persón'
anna er að nokkru leyti í óbundnu ináli’
en mein hlutinn í ljóðum og leikurinn er
prýddur iögrum kórsöngvum. Undir
lok leiksins kveður „Gamla öldin“ til
fulls og deyr; kveða pá við 12 klukku-
slög, er tilkynna aldamótin, en úti
dynur prumandi íallbyssuskot. Leikur-
inn enaar með sólósöng á sviðinu og
kór bak við tjöldin. Búningar persón-
anna eru gullfagrir og smekklegir, og
leiksviðið var prýtt sio sem föng voru
á, enda er pað samhljóða dómur allra>
sem leikinn hafa séð, að jafnfagurt
hafi aldrei verið sýnt hér áður á
leiksviði. Leikendurnir leysa hlutverk
sitt ágætlega af hendi. Einkum pykir
mikið kveða að framkomu „Gömlu
aldarinnar“ og pá ekki síður „Nýju
aldarinnar“, enda er hlutverk peirra
mest og stóifeldast. „Göinlu öldina leik-
ur frú Halldóia Yigfúsdóttir, en „JSiýju
öidina“ íröken Eiín Matthiasdóttir.
Leikurinn er stuttur og heíir pví á
hverju kveldi verið bætt við hann ein-
hverju til skemmtunar. Eyrstu tvö
kvöldin kom lrú Anna ytephensen
fraiu á leiksviðið, skrautbúm som
„Ejallkonan“, og með isienzka fáuann
í heudi, og mælti fram Hýársósk
Ejalikonuniiar úr leiknum: „Hinn
sanni pjóðvilji“ eptir Matth. Jochuros-
son. jrriðja kvöldið las kennari Pál)
Jónsson upp „Nýársósk j’jóðólfs",
eptir sarna höfund, og pað kvöld
og leikkvöldin par á eptir
mælti fröken Elín Matthíasclóttir fram
„Litli fossinn“ eptir Pál Ólafsson og
„Xllur lækur1-, pýðing eptir Jónas
Hallgrímsson; og síðasta kvöldið einnig
smákvæði úr „Æskau“ (Berjaförin),
og fórst henni pað svo snilldarlega, að
allt húsið dundi við af fagnaðarópi og
lófaklappi áborfendanna, og var sem
peim látum ætlaði aldrei að linna.
Inngöngumiðar hafa verið seldir á
50 aura, og leíkhúsið verið troðfullt
í hvert skipti, og rúmar pað pó full
200 manns að meðtöldum börnum.
|>ess skal getið, til verðugs heiðurs
fyrir höfundinn, að hann hefir ekkert
tekið fyrir starf sitt; en mestur hluti
af ágóða leiksins er ætlaður fátækum.
P. J.
Akureyri 16 jan. 1901.
T í ð a r f a r hefir verið framúrskar-
andi gott nálega allan desember s. 1.
og pað sem af er pessum mánuði, snjó-
komi engin og sífeldar frostleysur að
kalla á hverjum degi, og pá sjaldan frost
hefir komið, hefir pað jafnan verið
mjög vægt og sjaldan staðið nema
litla stund í einu.
Heybyrgðir manna í nálægum
sveitum munu, vegna hinnar góðu
veðráttu, vera í bezta lagi, enda var
og heyskapur góður síðast liðið sumar.
H e i 1 s u f a r manna yfxrleitt mjög
gott, og mjög lítið ber á bráðafári
eða öðrum kvillum í skepnum manna
og má ef til vill pakka petta að
nokkru leyti hinni mildu veðráttu.
A f 1 i. Allt að pessu hefir verið
töluvert síldarvart hór á firðinum, og
samtals hefir aflazt hér mikið af síld
síðan í baust, margir eru um pá veiði,
og pví kemnr fremur lítið í margra
hlut. jporskafli hefir aptur á móti
verið sárlítill, og kemur mörgum pað
illa, ekki sízt hfer á Akureyri, pví svo
má að orði kveða, að margan vetur
hafi sumir fátækiingar bfer í bænum
liíað næstum eingöngu á pví
sem peir hafa aflað hér úr Pollinum.
í fyrra vetur brá-st hann algjörlega,
enda varð fyrir pá sök töluvert pröngt
í búi hjá mörgum efnaminni bæjar-
búum.
Akureyrarbær eflist óðum á
ýmsan hátt; húsum og fólki fjölgar
árlega, vegir batna, pó mikið vanti
enn á að peir séu í viðunanlegu lagi,
götur eru lýstar upp með ljóskerum
til mikilla bóta, en pó enn ekki
nægilega. Nú er búið að gefa götum
bæjarins nöfn og húsin á að númera
og verður pað mikill hægðarauki, einkum
fyrir ferðamenn. Með helztu framförum
má telja hina nýju skólahúsbyggingu,
sem er mjög góð og haganleg á flestan
hátt. Komið hefir til orða að gjöra
vatnleiðslu í hvert hús í bænum, en
enn er pað mál óráðið, en líklega
verður pess ekki langt að bíða, að
pað komist á alvarlega hreyfingu,
pví fjöldi manua er pví hlynntur,
enda er pað stórnauðsynlegt.
Barnasúóla hafa Eyfirðingar
í huga að reisa (iíklega á Grund í
Eyjatírði), en örðugt mun pað mál
! eiga uppdráttai enn sem komið er,
| pö eru margir beztu menn sveitarinn-
ar pví hlynntir, og er pví vonandi að
pað fái framgang. Nokkurt fé er fyrir
hendi til skólabyggingarinnar, par á
meðal 1000 krónur, gjöf frá kaupmnnni
Magnúsi Sigurðssyni á Grund.
Drukknun. Snemma dags 31.
desember s. 1. fannst druknaður hör
við hafnarbryggjuna, ljósmyndari Gisli
Benediktsson, er fiuttist hingað síð&st
liðið vor. Hann var 25 ára gamall,
prýðilega skynsamur maður og vel-
látinn, og talinn vel að sér í sinni
-iðn.
Svar
til skoðnnarmanna sýsluvega
Breiðdalskrepps.
—o—
í nr. 37 Austra 1900 stendur
„áskorun“ frá mönnum peim í Breið-
dalshreppi, er sýslunefnd Suður-Múla-
sýslu fól að gjöra álit á sýsluveginn
par. J>essir menn skora á nefndina
„að færa opinberlega ástæður" fyrir
peim ummælum sínum, að peir „hafi
algjörlega misskilið hlutverk sitt“
(Sbr, niðurlag fundargjörðar nefndar-
innar, nr. 24 Austra s. á.
Jn ssi ummæli nefndarinnar verða
ekki tekin aptur af mór, Hinar opin-
beru ástæður, sem pessir menn krefjast,
standa skrifaðar eptir pá sjálfa í
álitsgjörð peirra yfir veginn, og 4
peim bvggði nefndin ummæli sín,
pegar bún bar saman álitsgjörðina við
álitsgjörðir úr öðrum hreppum sýsl-
unnar. Að fara opinberlega að aug-
lýsa pessar ástæður tel eg óparfa, og
ekkí gott fyrir mennina sjálfa nó
heldur skemmtun fyrir almenning að
lesa pær.
fað virðist eins og pað hafi móðgað
mennina jafn mikið, að oddviti sýslu-
nefndarinnar borgaði peim „ummæla-
laust“. Astæður fyrir pví eru pær,
að oddvitinn, Axel sýslumaður, er
háttprúður og kurteis maður, að hann
mundi sízt fara að ávíta mennina um
leið og hann borgaði peim, enda var
pað gjört eptir tillögu nefndarinnar,
sem áleit réttara að viðhafa ekki smá-
munasemi í pessu efni, pótt álitsgjörðin
yfir veginn væri ekki vel af hendi
leyst.
Jpetta keyri, að roönnunum hafi verið
borgað umraælalaust, sem átti að vera
á sýslunefndina, hittir pá sjálfa.
Eiðum, 14. jan. 1901.
í sýslunefnd Suður-Múlasýslu
Jónas Eiríksson.
Svar
til Ara Brynjólfssonar
á Jpverhamri í Breiðdal.
—o—
„Eátt er of vandlega hugað“, er
yfirskript á dellugreiu A. B. í 46. nr.
Austra 1900, til sýslunefndarinnar í
Suður- Múlasúslu út af útsvarsmálun-
um úr Breiðdal, enda hefir hann
v a n d 1 e g a hugsað hana, par sem
A. B. hefir haft grein pessa jafn lengi
með hönduro. Hann getur pess líka
í enda greinarinnar, að hann hafi í
fyrstu ætlað sér að fara „annan veg“,
en pessi vegur heíir orðið A. B. ó-
greiður yfirferðar, pessvegna koma
pessar „línur“ ekki á prent fyr en
nú.
Eg mótmæli pví, að sýslunefnd
Suður- Múlasýslu hafi reynt til „að
sverta“ hreppsnefnd Breiðdals „að
ástæðulausu“, eins og A. B, gefur í
skyn, er megi „gefa. tilefni til ósam-
iyndis“ i sveitarfélagi par, og enn
síður að sýslunefndiu vilji gera pað
i öðrum hreppum sýslunnar. Hvernig
ætli A. B. gengi að sanua að svo
værí? Eg mótmæli einnig pví, að
sýslunefndin hafi fellt úrskurði sína
„aðeins eptir framburði kærendanna“,
eins og A. B. segir að hún hafi gjört
í útsvarskærumálunum, pví sýslunefndin
lagði sig eptir að taka ástæður hrepp3-
nefndarinnar til greina, eða öllu heldur
oddrita hennar að pví leyti sem
framast var hægt. Hreppsnefndinni
og oddvita bennar A- B. var vel
kunnugt um, að sýslunefndarmaður
Breiðdalshrepps mundiekki geta farið
á sýslufundinn vegna heilsulasleika
og hreppsnefndin vissi einnig að hún
út bjö útsvarskærumálin frá siuui
hálfu, til endilegra úrslita
í hendur sýslunefndar, samkvæmt
lögum (Sbr. lög um sveitarstjórn á ís-
landi), Máske hreppsnefndin hafi ekki
vitað petta, pá er henni vorkun. J>að
bannaði heldur enginn A. B, að koma
á fundinu til viðtals við nefndina, eða
öðrum af hendi hreppsnefndar.
Furðu djarft er pað af Ara par
sem hann segir: „að útsvarskærur
bamda úr Breiðdalshrepp11, sem sýslu-
nefndinni haíi borizt, hafi enga áheyrn
fengið, pví öll útsvarsmál, sem fyrir
sýslufundinum lúgu, voru úrskurðuð
hvert á sinn hátt eptir útbúnaði peirra.
Nei, pví miður! „Hnúturnar“ eru
vandræða vropn, ef pær hitta manninn
sjálfan sem kastar.
pó að pað sé greinilega tekið fram
í sýslufundargjörðinni, í 23—24. nr.
Austra f. á. skal eg aptur taka pað
frám hér, að hreppsnefndinni í Breiö-
dal og A. B, skjátlast, pegar hún
metur að jöfnu enjbættistekjur
eða atviniiutekjur og tekju
a í e i g n, eins og hreppsuefndin gerir
moð embættistekjur sfera þ. J>órarins-
sonar, par sem hún segír að pær
nemi svona og svona háum eignar
höfuðstól, Eptir pessum mælikvarða
leggur svo hreppsnefndin útsvör á pá
síra Jporstein, Bjarna verzlunarstjóra
Siggeirsson og Lárus sál hinn ríka,
sem kenndur var við Papey, og að
líkindum fleiri hreppsbúa. J>að er
víst eins og boðið er: „eptir efnum og
ástandi“(?) Ætli svona löguð grund-
vallarsetning fyrir útsvars álagningu
geti eigi gefið „tilefni til ósamlyndis“
í sveitarfélagi Breiðdæla. Eptir pessum
mælikvarða álítur hreppsnefndin eða
öllu heldur A, B., sama gjaldpol t.
d. hjá Petri, pó hann eigi aðeins
fötin. en hefir 50 kr. laun t. d. fyrir
kennslu á ári, eins og Páli, sem á
1000 kr í verðniætuni eígnum, er hann
hefir 50 kr. tekjur af árlega.
Eg læt pess getið hér, af pví eg sé
á grein A. B. að hann beitir peim
vopnum, er hann pykist hafa til
móti sýslunefndinm, að eg hygg að
sýslunefndin geti sannað, að flest
útsvarskærumál, nú á síðari árum,
hafi komið fyrir sýslun. S. Múlasýlu
einmitt úr Breiðdalshreppi, tiltölulega
miðað við hina hreppa sýslunnar.
Hverjum er pað að kenna?
Eg hef frfett að nokkrir nýkosnir
menn sitji nú í hreppsnefnd Breiðdæla;
peim væri tiltrúandi að stuðla að pví
að útsvarskærum fækkaði par, og bæta
yfir misfellurnar í pví efni í garðhins