Austri - 22.08.1903, Qupperneq 2

tfR. 28
AUSTEI
102
trauðlega gjört betur fyrir okkar ís“
leuzka landbúnað, en að halda við
búna ðarakólnnti.u. efla pa og bæta, sto
að peir geti uppfyllt pær kröfar, er
pjóðin krefst af peim og em samkvæmar
fyrirkomulagi peirra. J>ví betra sem
fyrirkomulagið er, pess meiri kröfur
getum við gjört til búnaðarnemanna.
Lar.dbúnaðurinn eiginlega stendur og
fellar raeð búnaðarskólunum. peir eru
lífæðin og lykillinn, til að auka áhuga
á jarð- og kvikfjárrækt og gjöra sér
pessar greinar undirgefnari en annars
er, með pekkingu peirri, er peir breiða
út frá sér með nemendunum, og pað
sýna okkur dæmi anrara pjóða að
búnaðarskólarnir séu nauðsynlegir og
að kennslan á peim fari fram bæði
bóklega og verklega.
fað má segja að sú skoðun manna
sé bæði að rísa og falla, er villfækka
éúnaðarskóiunum um helming eða leggja
jafnvel niður alla fjórðun gaskólana og
stofna einn bóklegan skóla, par sem
kennslan væri aðeins bókleg (theoretisk)
og peirri verklegu slept, en svo ættu
nemendurnir kost á pví að geta
feDgið vist á fyrirmyndar-heimilum út
um landið, til pess að læra pað verk-
lega og byggja við pað bóklega. pess-
ari hugmynd á breytingu skólanna get
eg ekki fylgt, vegna pess að hún er
ótímabær, pví á meðan við emm ekki
komnir lengra áfrara í jarð- og kvik-
fjárrækt, en við erum, og eigum
eigi völ á bóklega og verklega lærðum
bæDdum í búnaðarefnum, er við getum
sagt að geti leiðbeint nemenduro frá
bóklegum skóla, í hinum ýmsu störf-
um við jarðræktina og sagt að petta
veiður að vera svona, samkvæmt
verklegri wg v'sindalegri reynslu, svo
pað geti borgað sig, að peir geti
kenntnotkun jarðyrkjuverkfæra, plógs-
Lerfis og hestareku m. fl. gefið leið-
beiningar um hvaða teguudir af pess •
um verkfæruro séu haganlegust fyrir
jarðveginn okkar, léttleika í drætti,
hve vel pau vinna o. s. frv., kennt
skurðagroft, bvggingu stíflugarða>
áveklur og fyrirkomulag peirra eptir
landslagi og jarðgæðum, leiðbeint nem-
andanum á aðgreiningu jarðtegundanna,
áburðarhirðingu, garðrækt og ræktun-
araðferðir helztu garðjurta o. fl. Jó
nemandinn læri petta allt bóklega, og
kunni pað vel, pá er pó annað og eigi
síztur lærdómurinn, að geta gjört
petta verklega, pví að bóklegt nám,
án verklegra æfinga, er helzt eigi
nema hálft nám.
|>að er t. d. annað að læra gras? -
fræði á hókina og pekkja jurtir eptir
einkennum og ættum, en geta ekki
gjört greinarmun á peim út á jörð-
inni; af pví að verklega æfingu sam-
fara náminu hefir vantað, og svo er
með fleira.
Og pó að búnaðarskólarnir, eins og
peir eru, uppfylli eigi allt pað sem að
framan er talið til fullnustu, pá upp-
fylla peir pó meira pessa pörf í
verklegri kunnáttu en bændur geta
almennt p’jört að undanteknum ein-
stökum atriðum, er getur komið af
svo mörgu; og á meðan pekking bænda
í bóklegum og verklegum eínum er
eigi meiri en hun nú er, getur pessi
breyting á búnaðarskólunum eigi
komizt að, nema til skaða fyrir land
og lýð, Ifyrst pegar víð getum sagt
nð bændur vorir séu svo pekkingingar-
miklir í starfi sínu og hafi hú til
mráða, er séu regluleg fyrirmynd og
baldin í stórum stil og gefa eigi eptir
góðum og lærðum bændum frændpjóð-
anna, pá fyrst er kominn tími til að
breyta um, er verði oss til hagnaðar,
en fyr ekki, pví að fá vel lærðan
búnaðarskólastjóra að bóldegri og
verklegri pekkingn, eða pá verklegan
kennara auk skólastjóra, er hægara að
fá, en jafnmarga og jafngilda bændur
í hlutfalli til nemanda tölu, er myndi
útskrifast af bóklega skólanum og
gætu leyst af hendi verklegu kennsluna
með ráði og dáð.
IV.
Jpað hefir opt verið talað um pað,
að fyrirkomulagi búnaðarskólanna sé
í ýmsu mjög ábótavaut og í pví sniði
sem peir hefðu, væru peir mjög gagns-
litlir. Jpað er í mörgu réút, að breyt-
ingar purfi við á pví fyrirkomulagi
sem er, en i hvaða átt pær breytingar
eigi að vera, sýnist hvað hverjum. Eg
vil í pessu tilliti koma með eina til-
lögu á breytÍDgu búnaðarskólanna, frá
pví sem er, og notað er við einn hezta
búnaðarskóla Norðmanna, að stytta
námstímann úr 4 missirum í 3 missiri, 2
vetur bóklegt og 1 sumar verklegt nám
og að styrkur til skólaona væri aukinn
svo, að nemendur pyrftu ekki neitt að
borga fyrir seinni veturinn. Fengist
pessi breyting á fyrirkomulagi skól-
&nna hvað námstímnnn snertir, má
álíta, að liúa yrði til mikilla framfara
og yki aðsókn til skólanna fram yfir
pað sem er. Eg held að enginn bún-
aðarskóli í Noregi, hafi minna; en
10,000,00 kr. árstillag, en hér er til -
lagið að jafnaði 2,500,00 til hvers bún-
aðarskóla. J>ar er eigi hugsað um
pað að skólarnir græði, pó peir hafi
bú, eins og til er ætlazt hér á landi,
svo peir geti sem mest borið sig sjálf-
ir, án tilhlutunar peas opinbera,heldur
er arðinum, er búin gefa af sér, varið
til ýmsra tilrauna á skólaoum sjálfum,
til pess að lullkomna nemendurna enn
betur en anuars væri. J*eir segja að
tilraunin sem misheppnast, sé engu að
síður eins lærdómsrík, sem sú. er
heppnast og borgar sig vel, tilraunirnar
séu nauðsynlegar fyrir nemandann, en
hann læri ræktunaraðforðirnar og sjái
hvað borgar sig, eptir staðlegum
kringumstæðum. |>etta pyrfti einnig
að komast á hér á landi, par sem allt
er í bernsku og hálfgjört myrkur er
yfir ýmsu, er að jarðrækt vorri lítur,
fyrst og fremst við búnaðarskólana
og með tilraunastöðum sem nú er
kominn visir til í Reykjavík, en getur
enga vissu gefið enn af athugunum sínurn
svo að meira ljós sé yíir störfum vorum
og við með meiri fullvissu breytt frá
pvi sem er oss ábótavant jg í aðferðum-
Reynslan er ólýguust og margra ára
reynsla annara pjóða hefir komið
peim pað sem pær eru komnar, og
hið sama gildir með oss og land vort.
ísland er eigi verra en önnur Ipnd
pað borgar fyllilega, pað stm fyrir
pví er baft og ef við styrkjum betur
búnaðarskólana og aðrar framfarir og
topum eigi trúuni á sjálfum okkur og
landið, pá mun margt fara betur en
er.
Eiðum 19. júlí 1903.
sem stjórnarnefndin og fulltvúar úr
Oddeyrardeild voru raeð, varð á eptir
áætlun. A fundinum mættu allir
kjörnir fulltrúar, nema úr Djúpavögs-
deild. Kaupstjóri var eklcí mætt.ir
vegna anna við önnur félagsstörf.
Fundarstjóri var Frb, Steinsson og
skrifari Björn Jónsson. Jpessi mál ern
hin helstu sem tekin voru fyrir:
1. Lögð fralm haxskýrsla félagsins
við árslok 1902 og bav hún með sór
að hagur félagsins hafði heldur batnað
en hnignað.
2. Lagðir fram reikningar félagsins
með athiigasemdum, svörumog úrskurð-
um stjórnarnefndarinnar. Ems og
áður, var haft nokkurt fundarhléog
nefnd kosin til að rannsaka pessi störf
og gjöra tillögur um breytmgu á úr-
skurðum stjórnarjnuar. Nefndin kom
með breytingartillögu á 6 úrskuiðum
af circa 100 og var petta hið he’.zta:
Fundurinn skorar á félagsstjórnina,
að sjá um, að ákvæðin fyrri aðalfunda
um vaxtatöku af skuldum viðskipta-
manna sé almennt fylgt.
Eundurinn skorar á stjórnina, að
sjá um, að verzlunin á Grafarósi sé
iögð niður í ár og skuld O. Holrus
innheimt, eptir pví sem haganlegast
pykir, svo að skilagreiu fyrir inn-
heimtunni verði framlögð endurskoðuð
og úrskurðuð á næsta aðalfandi. Að
pessu loknu voru reiknmgurnir sam-
pykktir.
3. Tvær lóðarbeiðnír á Oddeyii
voru lagðar fram, önnur sampykkt en
hinni neitað,
4. Lögð fram beiðni frá fyrverandi
verzlunarpjóni Eiuari Pálssyni um
eptirgjöf a skuld nær 600 krónur
fyrir 30 ára pjónustu við félagið. 300
kr. eptirgjöf veitt, ef hinn hlutinn
greiddist fyrir árslok 1904.
5. Borin upp beiðni um 200 króna
styrk til sjúkraskýlis á Brekkvs í
Fljótsdal. Styrkurinn veittur, pá vissa
er fengin fyrir pví að sjúkraskýlið
komist upp.
6. Eundurinn sarnpvkkti að vextir
af inneignum skyldu eptirleiðis greiðast
fyrir pann tíma, scm inneignin stæði
hjá félagínu, pó eigi fyrir skemmri
tíma eu 3 mánuði.
7. I stjórnarnefndina var endur-
kosinn Björn Jónsson til 3. ára.
8. Endurskoðunarmenn voru endur-
kosnir peir Júlíus Sigurðsson, síra
Geir Sæmundgson og til vara Gutt-
ormur Einarsson: til eins árs allir,
eða óhæfur til að gegna vandasomum
læknisstörfum, sem auðvitað geta allt
eins komið fvrir á sumri og vetri.Auk
pess ætti sízt að taka tillit til 0ræf-
inga í pessu máli, pví að peir eiga
líklega hægra með að vitja læknis
suður á Síðu en austur í Nes og nota
pann „lækni“ ef til vill ekkert hvort
sem e’r. þegar við petta bætist, að
sýsluma.nnsstötfin í Austur-Skaftafells-
sýslu eru nú falin manni sem ekki
getur heitið sendibréfsfær, pá fer
manni að detta í hug talshátturinn,
að flest pyki fátælcum full gott..
Skégræktuuin.
Skógfræðingur Elenshorg, er nú fór
’neim með „Vesta“ sagði oss;að alping
mundi leicja Hallormstað af prestin-
um í Vallanesi fyrir 380 kr.eptirgjald
á ári hverju; kaupa Vagli í Enjóska-
dal fyrir c. 2,800 kr., ogleigja Háls-
tkóg fyrir 80 kr. áclegt eptirgjald.
Lagarflj ótshrúiu.
j>mgmeun vorir héðan að austan
höiðu fremur góðar vonir uin að al-
pingi veitti nú l'é til hennar eptir
pörfum; enda kvað vegfræðingur lands-
ins, herra Sigurður Thoroddsen er
var nýlcominn héðau að austan, er
„Ceres,“ fór frá Reylcjavík, — styðja
pað mál nú af aleflí.
Hina nýju alj)ingismeun
eiga hinir 4 kaupstaðir landsins að
. velja sinn hveru fyrir hið eptirfar-
| andi tímabil pess núverandi kjörtíma.
í' Háðgjafaspádómar.
Snmir setla ad landshöfðingi
láti tilleiðast með að verðafyrsta árið
ráðgjati á meðun hin nýja stjórn sé
að komast á laggirnar, en sé pað pó
hálfn&uðugt.
Aðrir telja skrifstofustjóra Ólaf
Halldórsson líklegastan til ráð-
gjafatignarirmar, en muni pó eigi vera
fíkinn í pá hefð.
En að pessum trágengnum, telja
menn bæjarfógetana H. H a f s t. ogKl.
J ó n s s, líklegust ráðgjafaefni með
amtm&nni Páli Briem i hinu mikih
væga landritarasæti. Eu petta eru
náttúrl«ga getgátur, sem engir. vissa
er fyrir, en pó eigi sem ólíklegastar.
Aðalfandur Gránufélagsins
var haldinn á Seyðisfirði 14. ágúst,
Bem var tveim dögum seinna en til
var ætlazt, vegua pess að skip pað,
Austur-Skaftafellssýslu 2o, júli 1í)o3
Hér ber fátt til tíðinda síðan kosn-
ingahríðinni linnti, veðrátta hefir yfir-
leitt verið góð, grasvöxtur má víst
heita í meðallagi og heilbrigði almenn-
ings hærileg, sem kemur sér pví betur
nú, sem enginn reglulegur læknir er
heima milli Síðunnar og Eáskrúðsfjarð-
ar. A kjörfundi lýsti j>orgrlmur
læknir j>órðarson pví yfir að hann
hefði völ á fleirum en einum fullgild -
um lækni í sinn stað ef hann færi
til pings. Eis svo fór hann og enginn
læknir kom aptur, og nú fréttist með
„Hólum“ að sunnan, að í stað j>or-3
grims værisettur Yaldimar Steffensen,
sem heflr dvalið hjá porgrími í vetur
sem leið. og eitthvað mnn hafa fengizt
við læknisfræði, en fiestum er hér ó-
kunnugt um hæfilegleika hans eða
pokkingu. Hann var staddur á kjör-
fundinum og kvaðst pá ekki raundi
verða settur læknir í stað J>orgríms, en
síðan hefir heyrzt að atkvæðasmalar
j>orgríms hafi saf'nað mörgum (80?)
undirskriftum í 0ræfum, Suðursveit,
Mýrum og ef til vill Nesjum undir
skjal pess efnis, að pessir menn taki
Y. St. gildan sem lækni, eða gjéri
sig ánægðan með hann. Heyrzt hefir
líka að landlæknir hafi ekki viljað taka
aann gildan, en æðri yfirvöld haíi ekki
sinnt peim tillögum hans, en mjög
ótrúlegt er, að slíkt eigi sér stað, eða
stjórnarvöld fari i pessu efni eptir
tillögam manna, sem ekki hafa minsta
vit á pví, hvort rnaðurinn er hæfnr
Seyðisfirði 22. ágúst 1903.
TÍÐARFAR ákaílega óstilt. Eptir
langr&randi rigningar komu hér nokkrir
flæsud&gar fyrri hluta TÍkunnar én
héldu«t pó eigi sto lengi að menn
næðu hér tcðum sínum, nema oinstaL"'
maður, og pað pá eigi Tel purt.
EISKIAFLI t'remur tregur, enda
gæftir illar.
SILDARAE’LI aptur ullgóður í
_ net b»5i hér og á Suðurfjörðunum að
I undanförnu.
| REKNETAAFLIN máheitaágæt-
ur og koma reknctaskipiu flast iun
upp á síðkastið roeð mjög göðan afla.
Sum skipin haf'a eigi komið aflanura
fyrir í lestinni, en hafa stafna á milli
haft fullt pilfarið af síld. En hér fer
nú að Tanta tómsr tunnur og salt, ef
pessum mikla afla heldur áfram.
NÓTASÍLD hefir enn ekki fengizt
aí pví hTalina vantar til að reka
síldina að landi úr djúpi fjarðanna.
„KRYSTAL“ kom að norðan í gær
»eð allmikið af síld og tekur hér
fullfermi af henni.
HVALAMALIÐ. 1 síðasta Bjarka
stendur bréf frá peim hvalaveiðamönn-
unum Ellefsen og Berg til alpingis,
fullt af missögnuro og ranghermi, er
vér skulum leyfa oss að taka dálítið
nánara til bænar í næsta Austra.
t
Hinn 17. júni síðasl. andaðist á
Akureyri húsfrú Anna Kristín
Eriðriksdóttir. Hún var dóttir