Austri - 19.09.1903, Síða 2

NK. 31
A U S T E I
114
um 40 ár tveir þriðjuhlutar. R/úfi
vinnnumaður vinnusamninginn, pá fær
hann útborgaða peningana, en' missir
réttinn til eptirlaunanna.
Jbetta fyrirkomulag verður að sjálf-
sögðu að byggj3st ágóðu samkomulagi
milli vinnuveitanda og vinnumanna, en
hefir auðsjaanlega mikla kostúUmsjón
kostar nær ekkert, pað er laust við
afskipti ríkisins. vinnnlýðurinn|verður
fastan í vistinni og verkföli sjaldgæf.
Yæri eigi ástæða fyrir oss íslend-
inga að athnga petta nákvæmar. pvj
líkt fyrírkomulag mundi festa fólk í
vistura og halda heldur aptur af
útflutningunum.
Skotar hafa afiað í sumar nærri 1 ?
milíion tnnnnr reknetasíld, erauðvitsð 1
hefir fellt verð á sildinni á heims-- J
markaðinum. En nú síðast var verðið !
heldur að lifna við aptur.
Amerika. Á fyrstu 3 máDuðum
ársins hefir í Norður-Ameriku orðið
2831 slys á járnbrautum, og fjártjóu
e. 200 mill. kr. 387 roenu farizt og
• • 8
11,481 meiðs meira eða minua.
> . |
Fegur? hins mikla iNiagarafosí er •
nú á förum pai vatníð i St. Laurens \
fljötinu er nú mjög veitt burtu til !
vélareksturs, svo vatnsmegnið minkar f
óðum í fljótinu.
Edison er nú nær sjönlaus og mjog
heyrnardanfur, er hefir orsakast við
tilraunir hans við Röntgensgeislana,og
hljóðberana. J>essi nýi Promepeufur |
verðnr einsog h;nn eldri, að pola
pungar prautir fyrir velgjörðir sínar
við mannkynið.
Hið nafnfræga norðurfararskip
Nordenskjöids, „Vega,“ klauf haf-
isinn í miðju í sumar vestur af Græn-
landi, en skipshöfnin, 42 manns:bjarg-
aði sér rauðlega á bátunum til ýmsra jj
hafna á Grænlandi.
Nýjnstu fréttir.
Fjöldi herliðsforingja hefir krafizt
pess, að Pétur Serbakonungur léti
dæma og hegna morðingjunum, ella
mundn peir sjálfir gjöra pað, og væri
konungi pá sæmro að skila sem fyrst
af sér hinni blóðugu kórónu; en
konungur sinnti aðeins á pann hátt,
að hann iét pegar varpá ífangelsi um
40 peirra manua, er undir áskorunina
höfðu skrífað; kvað konungur algjörlega
vera á valdi morðingjanna. Pétur
konungur hefir og fengið fjölda hótun-
arbréfa, og kveðst aldrei ganga svo að
sofa að hann sé óhultur um líf sitt.
pað heíir og verið skotið á vagn kon-
ungs, er hittl eigi, og kastað grjóti
framaní hanD, svo konungur meiddis;
toluvert. pað lítur út fyrir að pað;.
sé ekki tekið út með sældinni að vera
konungur Serbanna.
„Michael Sars“ hreppti á heimieið-
inni voðalegan storm og braut stýris-
stöngina o. fl. og var víst nálægt pví
faiinn. Skipið varð að stýra með
járnkeðjunum.
Miklir húsbrunar hafa nýlega orðið
í Drammen; einnigí Amagerbrogade í
Kaupmannahöfn.
Hraðfrétt frá Uew- Orleans 9. p.m.
segir ógurlegan fellibyl bafa nær sópað
burtu bænum San Miquelí Mlð-Ame-
ríku (12,000 íbúa).
Tyrkir hafa hótað að segja Búlgörum
stríð á hendur.
3Xá eg. herra ritstjóri, biðja yður
um rúm í yðar heiðraða blaði, fyrir
eptirfylgjandi dóm, rneð nokkrum *kýr-
ingum frá mér. par e3 eg álit að mál
petta rarði almenning ,ekki all-Htlu.
í meiðyrðamálinu: Árni Jóhannsson
og Friðnk Gíslason gegn Oddrúnu
Sigurðardóttur, var uppkveðinn svo-
hljóðandi dómur paDn 4. sept. p. á.:
„Mál petta hafa steíneDdurnir Arni
sýsluskrífari Jóhannsson og Friðrik
úrrmiður Gislason á Seyðisfirði höfðað
eegn Oddrúnu Sigurðardóttur sama
staðar, út af frásögn, sem stefnda hetir
í skjali dagsettu 28. mai. p- á. látið
skrásetja eptir sér í votta viðurvist;
Halda stefnendurmr pvi fram, að 1
skjali pessu felist aðdróttanir um, að
peir hafi verið valdir að peningapjófnaði
peim sem átti sér stað á bæjarfógeta-
skrifstofunni veturinn 1901 og að stefnda
hafi litið frásögu pessa af hendi við
óviðkomandi menn og hún pví breiðet
út, og eins hafi hún sagt söguna öðrum
en peim se.n við voru er hún var skrá-
sett, ennfremur hafi hún í frásögu sinni
gefið í skyn, að pí*ir hafi haftíhyggju
að drepa hana eða pá persönu, er peir
óttuðurt að mundi koma pjófnaðinum
upp um pá.
Af pessum ástæðum hafa stefnend-
urnir aðall. krafizt, a ð frásaga stefndu
sem sé rajög ærumeiðandi fvrir p4
verði orð fyrir orð dærad dauð og
ómerk, að stefnda verði dæmd til að
greiba peim rohrast 10,000 krónur
fyrir „Tort og Kreditspilde11 og a ð
stefnda verði dæmd til að greiða allan
málskostnað að skaðlausu eptir réttar-
ins mati.
Yerjandi hinnar stefndu í máli pessu
cand. jur. Karl Einarsson á Seyðlsfirði
hefir á hinn bóginn af sinni hálfu
principaltter krafizt pess, a ð stefnda
verði dæmd sýkn af kröfum stefnend-
anna, a ð peir verði dæmdir til að
greiða allan af málinu leiðandi kostnað
eptir réttarins mati, a ð stefnendurnir
verði látnir greiða sér 30 krónur fyrir
starfa smn. En til vara hefir hann
krafizt, a ð engin réttarkrafa stefnend-
anna verði tekin til greina. en stefnda
aðeins dæmd í lægstu sekt fyrir gá-
lauölega meðferð á framburði sínum.
J>að verður nú að skoðast sem nægí-
lega upplýst af skjölum málsins, einkan-
lega eptir eigin framburði stefijdu í
réttarskjali nr. 8, er stefnendurnir hafa
ekki sérstaalega mótmæltsem ósönnum,
að stefnda hafi upphaflegn ætlað að
skýra hlutaðeigandi lögreglustjóra
munulega frá sögu peirri, er hún síðar
28. mar p. á. lét skrásetja eptir
sér í votta viðurvist og hafi frásagan
svo með hennar \ilja verið afbent
lögreglustjóra í peim tilgangi að gefa
npplýsingar um hvarf á peningum af
bæjarfógetakoutórnum veturinn 1901 í
janúarmánuði, og hafi svo lögreglu-
stjóriun eptir á „borið sögu stefndu
saman við staðhætti“ pví á pá leið
komast stefnendurnir að orði í sóknar-
skjali sín i, réttarskjali nr. 5J
En par sem steínendurnir halda pví
fram, að stefnda hafi látið frásögu
sína af hendi við óviðkomandi menn,
pá verðnr lögreglustjórinn ekki talinn
með peim eins og á stóð og pegar litið
er til innihalds frásögunnar. A
hinn bóginn hafa stefnendurnir
ekki reynt til að upplýsa, pví síður
sannað, hverjum öðrum mönnum en
peim sem við vorn; er sagan var skrá-
sett hún hafi sagt söguna og orðið
pannig til að útbreiða hana.
|>að verður pví ekki séð,
að stefnda eptir atvikum hafi
gjöit sig seka í svo vitaverðri eða
gálausiegri meðferð á frásögu sinni, að
hún fyrir pá sök geti sætt nokkurri
ábyrgð. En að pví er innihald frásögu
stefndu snertir, pá er pað rétt að í
henni felast mjög ærumeiðandi aðdrótt-
anir til stefnendanna, en hinsvegar ber
frásagan öll pað með sér, að hún er
aðeins vitnisburður um pað sem stefnda
pykist sjálf hafa heyrt og séð, er hún
býðat til að staðfesta með eiðí.
Og peear litið er til pess, að fram-
burðut eða frásaga stefndu miðar til
pess að gefa upplýsir.gar um drýgðan
glæp. sem vitenlega hefir átt sér stað
og ekki hefir áðar orðið upplýst um
hver eða hverjir valdið hafa, né held-
ur stefnendurnir getað sannað s.g
sýkna af, pá verða hinar umstefndu
aðdróttanir í garð stefnendanna að
svo komnu eigi heimfærðar undir 217.
gr. hinna alraennu hegnlngarlaga sem
ástæðulausar.
Hin umstefnda frásögn stefndu ber
pví að dómarans áliti að skoða
eins og frambnrö vitais um drýgðan
glæp, er eigi verður hegnt fyrir meðan
eigi sannast að hann sé vísvitandi
rangur, en um pað hafa stefnendurnir
í pessu máli ekki eretað gefið neinar
fullnægjandi upplýsimguJ
En par sera á tnnn böginn heldur
ekki uf hálfu stefndu hafa verið færðar
lögfullar sannanir undir gangi
pessa máls, að stelnendurnir séu valdir
að pví athæfi, er stefnda í áminDstri
frásögn sinni gefur í skyn, virðist rétt
íið taka pá kröfu stefnendanna til
greina, að öll fiásaga stefndu verði
dæmd dauð og ómerk.
Að pví er kröfu stefnendanna um
mraust 10.000 krónur fyrir „Tort og
Kreditspilde“ snertir. p4 hefir pessi
krafo. peirra eigi yerið lögð til sátta
cg í stefnunni aðeins beiðst dóms fyrir
hegnragu og greiðslu málskostnaðar, i
ber pví að vísa henni frá réttinum ex
officio, enda ekkert npplýst í roáiinu
af hendi stefuendauna um að frásaga
stefndu hati á nokkuru hátt raskað
stöðu peirra og högum til hins vorra,
Hvað gi-eiðslu málskostnaðarios
viívíkur. er báðir' málspartar haí'a
krafizt eptir réttarins mati, pá er pað
upplýst, að stefnda mætti ekki né lét
nokkurn mæta fyrir sína hönd er roál
petta kom íyrir sáttanefud, pótt húa
væri löglega til kclluð og ber pví að
dæma stefndu i allan málskostnað sem
til stefnendanna álízt hælfiega metin
kr. 60,00. Samkvæmt tilskipun 11.
ágúst 1819 ber og af sömu ástæðu að
dæma stefndu ex cfficio I sekt til
landssjóðs fyrir óparfa málsýfingu, sem
ákveðst kr. 10,00.
Að vísu heíír stefnda í skja'i til
sáttanefndarinnar af 17. júni p. á.
koinið með pá afsökuu fyrir pví er hún
ekki mætti, að hún sæi ekki ástæðu
til pess. par sem hún í frásögu sinui
af 28. mai hefði aðeins sagt sannleik-
arm undir eiðstilboð, er hún eigi gæti
sæzt upp á að taka aptur, og svo geti
hún ekki verið óhu!t um að annar
stefnandinu kunni ac veita sér áverka
á likan hátt og hann haíi gjört 12.
s. m, i viðurvist bæjarfógetans.
En með pví að álíta verður að
sætt hefði vel geíað komizt á án pess
að stefnda tæki nokkuð aptur af fram-
burði sínum og í annau stað skyld-
an til að mæta eptir löglegu fyrirkalli
á sáttafundi eigi bundin pví skilyrði
að hlutaðeigandi vilji sættast og enn-
fremur ósannað undir rekstri málsins
gegn mótmælum stefnendamia að nokk-
ui ástæða hafi verið til pess fyrir hana
að óttast áverkanir af hendi annars
stefnendanua á sáttafundi, pá verður pessi
afsökun stefndu ekki tekin til greina,
Samkvæmt pessum úrslítum málsins
fellur krafa umboðsruanns stefndu um
30 króna póknun fyrir starfa sinn burta
af sjálfu sér, enda, hefir hann ekki
verið skipaður sem verjandi stefnda í
máliuu, heldur aðeins tekið að sér
að verja málið eptir umboði frá stefndu.
p>á bafa stefnendurnír krafizt að um
boðsmaður stefndu cand. júr. Karl
Emarsson verði sektaður fynr að hafa
gjört hinar gífurlegu ærumeiðingar
stefndu að sínum eigin orðum og stutt
pær á allan hátt og bætt við pær í
vörn sirwri.
Hiusvegur hefir umboðsmaður stefndu
neitað pessu og haldið pví franl, að
*Að líkiudum skrifvilla í dómsmálabókinnii
þar hefir líklega átt að standa: upplýsingar'
K, £.
hann aðtins hafi gjört skyldu sína
sem málsverjandi.
J>að er að vísu rétt að umhoðsmaður
stefndu hefit- í vörn siuni reynt til að
leiða líkur að pví að aðdróttanir
stefnd* til stefnendauna i frásogu
simni^ af 28.mai p.á. séu sannar og
pannig reynt að réttlæta pær.en með
pví að pessi meðfarð málsins gat haft
pýðingu til pess að stefnda yrði algjör-
lega »ýknuð af kröfum stefnendanna,
fær dómarinn eigi séð að umboðsmaður
stefndu í pessu efni hafí gengi lengra í
vörn sinni en skyldan bauð houutn sem
málsverjanda og g„tur pví pessikrafa
stefnendanna ekki fengið meðhald dóm-
arans.
Að lokum lætur dóraarinn pess
getið, að hann sökum heimilmnna og
annara skylduverka hefir ekki komið
pví við að kveða fyrr upp dóm í
máli pessu,
|>að athugast ennfremur, að báðir
málspartar hafa fallið frá birtingu
peirri er 16. gr. í tilskipun frá 15.
ágúst 1832 fyrirskiprr.
J>ví dæmist rétt að vera:
Stefnda Oddrún Sigurðardóttir á
sýkn að vera af irröfum stefnendanna
um hegningu fyrir ærumeiðingar og
aðdróttanir í peirra garð.
Umstefnd frásaga stefndu af 28.
mai p.á.í réttarskjali nr. 4 á dauð og
ómerk að vera.
Kröfur stefnendanna á henaur
stefudu um allt að kr 10,000 fyrir
„Tort og Kreditspiide“ vísast frá
réttinum ex officio.
Aptur á æóti greiði stefnda stefn-
endunum peira Arna sýsluskrit'ara
Jóhannssyni og Friðrik úrsmið Gísla-
syai 60 kr. í málskostnað og 10 kr. í
sekt til lanssjóðs fyrir óparfa málsýfingu
og ber a*' graíða málskoiinað og sekt-
ir.a áðnr en 15 dagar eru liðnir frá
pví dómur pessi er uppkveðinn að
viðlagðri aðför að lögum.
Upplesið. Rétti slitið.
Björgvin. Vigfússon
settur
Vottar
Kr. Haljgrímsson
K. Kristjánsson.
Rétta útskrift staðfestir
Jób. Jóhannesson.
Ritlaun:
1 — eiu króna
borgað
Jóh. Jóh.
*
* *
Framanrítaður héraðsdómur ber
raunar greinilega með sér hvernig mál
petta er undir komið,og úrsliíra urðu;
j pó eru í houum einstöku atriði er egr
| sem umboðsmaður stefndu í máli pessu,
I vil taka sérstaklega fram til skýringar
i til pess að fyrirbyggja allan misskilning-
■ Hinn háttvirti dömari í máli pessu
j telur upp- í forsendum dómsins aðal
\ réttarkröfur stefneudanna; eDtir mínu
I áliti hefir haun gleymt aðalkröfu peirra
jj sem sé kröfunni um a ð stefnda yrði
| dærad til pyngstu og mestu fangelsis^
\ hegningai, er lög heimila fyrir ærur
\ meiðingar og útbreiðslu peirra; að
l stefnendurnir hafi krafizt pessað stefndu
| yrði hegnt iná tyllilega sjá af'upphali
> dórasorðsins: „Stefnda Oddrún Sig-
! urðardóttir á sýkn að vera af kröf-
f um steínendanna um hegninguna o. s.
lrv.;“ læt eg mér nægja, að vísa til
| greiodra orða pví til sönnunar, að eg
hafirétt fyrirmér.
Ressi gleymska dómarans, eða hvað
pað nú ei, getur orðið til pess, að
lesendum dömsins íinnist, að málið hafi
| að miklu leyti fallið á stefndu, og er
j ekki laust við, að mér hafi borizt
! slíkt fjrír eyru; en pað er svo langt
| frá prí að svo sé, heldur hefir stefnda
* Að öllum líkindum er þetta eínnig rit
villa það á eflaust að standa ,,bennar“ í
stað , sinni.“
K; E