Austri - 02.05.1908, Blaðsíða 1

Biaöið kemur út 3—4 r'nn-
« á mánuði hverjum, 4k
arkir mienst til næsta nýárs.
Blaðið koatar um árið: hér á
a.ndi aðeins 3 krðuu-íi erlendis
4krónur. Gjalddap;i l. júlí K:r
á landi, arlendis borgist blaðið
fyrirfram.
Upps0gn sknlieg. bundin rið
aramót, ógildnena komin séti
ritstjórans fyrir 1. oktöber og
kaupandi &é skuldlaus fyr’r
blaðið. Innlendar auglýsingar
1 króna hver þumiungui
dálks, og þriðjangi dý
ara á fyrstu síðu.
XVm Ar
Seyðisfirði, 2. maí 1908.
IÍR. 13
Kaupirðn
Unga Island?
AMTSBÓKASAFNIÐ á Seyðisfirði
er opið hvern laugardag frá kl 3—4
e* m.
cc:co:co:co:co:co:co:co:co:co:co:co:co:co:co
Símaskeyti
til Austra
frá Ritzaus Bureau.
Kaupmannahöfn x/5. kl. 9,58 f. m.
„Politiken" skýrir frá því, að milli-
landanefndin hafi skipað í sérstaka
nefnd (Underudvalg) pá Lárus Bjarna-
son, Jóh. Jóliannesson, H. N. Han-
sen konferentsráð og Krabbe bæjar-
fógeta. Hefir sú nefnd nii komið sér
saman um tillögn, er leggja skuli fyrir
aðalnefndina. Yerði sú tillaga sam-
pykkt — og á pví eru góðar horfur —
er starfi nefndarinnar lokið og íslenzku
nefndarmenUirnir geta pá farið heim
19/s-
Aðílutningsbannið
Eptir J. S.
í 12. tölubl. „Pjóðólfs“ p. á. er grein
með fyrirsögninni: „Aðfl-utningsbann
áfengis", eptir einhvern L. P., sem eg
vonast eptir að einhver aðflutnings-
bannsvinur muni svara, en eng-
inn hefir gjört pað beinlínis svo eg
hafi séð, en óbeinlínis hefir grein sú
verið hrakin hæði í ræðu Gruðl. sýslum.
Guðmundssonar sem hann hélt hér á
Seyðisfirði létt fyrir páskana og víðar.
En af pví eg er hræddur um að slík-
ar greinar geti leitt ýmsa, sem lítið
hugsa um málið, á ranga skoðun, virð-
ist mér hún purfi að verða brotm til
mergjar opinberloga, sórstaklega af
pví að pessi L. P. pykist vera hlyntur
hindindismálinu og skákár aðallega í
skjóli bihdindishreyfingarinnar. Að
minnsta kosti segist hann vera mót-
fallinn ofdrykkju.
L. P. álítur pjóðinni gjörða pá mestu
lítilsvirðingu og íslendinga gjprða að
Molbúum í augum allra menntaðra
pjóða, ef aðfiutningsbann verði lpgleitt.
Eg ætla í bráðina að láta mér nægja
að benda L. P. á pað, að Einnar telj-
ast með menntapjóðum oghafapósam-
pykktaðflutningsbann, oger egsanníærð-
ur um að minnsta kosti ekki hinir
sannmenntuðu menn nokkurrar pjóðar
lýta pá fyrir pað.
L. P. segir pað langt frá sér að
halda með víninu, af pví að hann hafi
sjálfur reynt afleiðingarnar og telur
víst að Bakkus hefði lagt sig að velli,
ef hann hefði ekki flúið fvrir honum,
og hann álítur pað lýsa ósjálfstæðihjá
pjóðinni að treysta sér ekki til að hafa
Bakkus greyið (sem hann segir sér sé
eiginlega ekkert illa við), og stjórna
honum, en láta hann ekki stjórna sér.
Aðflutningsbann verður heldur ekki
lögleitt vegna pess, að 0ll pjóðin sé
svo ósjálfstæð, heldur vegna ósjálfstæð-
is nokkurra einstaklinga hennar. Pað
mun nú af öllum L. P. nótum verða
litið svo á, sem pjóðin 011 eigi ekki að
líða fyrir einstaklingana heldur einstak-
lingarnir fynr pjóðina. En hér eralls
ekki um slikt að ræða. Hér er ekki
að ræða um hlut, sem mikill hluti pjóð-
arinnar liafi gagn af, en sem prátt fyr-
ir pað eigi að banna vegna nokkurra
einstaklinga, heldur hlut, sem æði marg-
ir einstaklingar bíða ómetanlegt tjón
af, en enginn einasti einstaklingur og
pá ekki heldur pjóðin í heild sinni
hefir gagn af. Fyrir pessu er svo
margbúið að færa rök.
L. P. segir vér séum að hiðja um
aukið frelsi, en um leið að koma pví
upp um oss að vér getum ekki haft
pað frelsi, sem vér hingað til höfum
haft, pað að stjórna Bakkusi. Sér er
nú hver stjórnin ser.i vér hötum haft
á honum. IJað er auðvitað ekki oll
pjóðin, sem betur fer, sem hefir fallið
fyrir honum, par sem hiugað til allt
kvennfólkið að lieita má hefir komizt
hjá áhrifum hans. En hvert sem pað
er mikill eða lítill hluti pjóðarinnar, sem
ekki hefir getað stjórnað Bakkusi, pá
er liann samt sem áður svo stór, að eg
efast um, án pess eg vilji leyfa mér að
gjöra lítið úr L. P. pareð eg pekki
hann ekld, að liann sé sá reiknings-
meistari, að hann geti reiknað út pað
tjón, sem liann hefir unnið peim hluta
pjóðarinnar og um leið allri pjóðinni.
Og pegar verið er að tala um frelsi og
ófrelsi í pessu tilliti, pá er pað stórt
spursmál, hvort pað er ekki eins stór
hluti pjóðarinnar sem líður ófrelsi af
voldum átengisnautnaririnar eins ogsá,
sem missir frelsi við aðflutningsbann,
par sem undantekningarlaust allar kon-
ur peirra, sem áfengis neyta, verða
fyrir órétti, pví pað er víst vanalegaaf
óskiptvv búi, sem drykkj umaðurinn
kaupir pað áfengi sem hann neytir, en
ekki séreign. Hann beitir konvv sírva
og bern, sem hann á að forsorga, yfir-
gangi og gjörir pau um leið og sjálfan
sig eínalega ósjálfstæð. Pað er nú að
vísu hægt að konan hafi jafnlagalegan
rétt til að neyta áfengis sem maðurinn,
en siðferðislega skoðað vantar mikið á
að hún sé jafn rétthá ef rétt skyldi
kalla. Yér karlmennirnir mundvvmlýta
konuna fyrir pann verknað, sem er svo
mikil nautn fyrir oss, að osspykirpað
réttarmissir, ef vér pyrftumeða yrðum
neyddir til að hætta við hann. Eg
hefði t. d. gaman af að sjá hve marga
biðla sú stúlka fengi fyrstu árin, sem
nokkrum sinnum væri tekin ölvuð og
ósjálfbjarga af gotunni; en aptur á
móti hefir pað ekki komið svo mjög
sjaldan fyrir, að slvkir menn hafa geng-
ið í heilagt hjónaband, avvðvitað fyrir
heimsku kvennfólksins, sem ekki hafa
vit á að lýta oss fyrir pað að verð-
leikum.
Þá kvíðir L. P. fvrir pví, að bind-
indisvinir verði atvinnulausir efaðflutn-
ingsbann kemst á, pað er að segja að
starf perrra hverfi og spyr um leið að
pví hvað af pví fé verði sem veitt hefir
verið til útbreiðslu bindindis. Bind-
indisvinir hafa unnið að útbreiðslu bind-
indis með pað markmið fyrir augumað
útrýma allri vínnautn, og pó pað verði
gjört á pann liátt, að staðfesta aðflutn-
ingsbann, pá væri pað alveg í samræmi
við grundvallarhugmynd allra sannra
bindindisvina; og aðflutningsbann,hvort
sem pað kemst á fyr eður síðar,verður
lyrst og fremst bindindishreyfingunni
að pakka. Pað hefir ekki staðið í valdi
hintlindismanna að útrýma vínnautn-
inni með lögum, pví annars hefðu peir
verið búnir að pví fyrir longu, hefðu
auðvitað gengið pá leiðina strax í bj’rj-
un, ef peir hefðu getað, en af pví pað
rar ekki, hafa peir orðið að hafa spmu
aðferðina sem læknir, sem ekki treyst-
ir sér til að skera fyrir einhvern sjúk-
dóm, en reynir, á meðan pess er ekki
kostur, að deyfa hann með meðolum.
Hvað pá peninga snertir sem búið er
að leggja til bindindi^málsins, pá eru
peir húnir að vinna sitt gagn og verða
ekki notaðir í bindindis parfir fram-
vegis, en hæði pingið og einstakir menn
sem haía lagt fram pá peninga, munu
geta séð af pví að gjora pað fram-
vegis, ef pess gjorist ekki p0rf.
L. P. tekvvr pað Iram, að um leið
og vér sviptum sjálfa oss mannrétt-
indum með banninu, sviptum vér aila
útlendinga líka réttinum til að kaupa
áfengi, sem hér sé selt langmest tilút-
lendinga.
Eg vil nú leyfa mér að halda pví
fram, að engin mannréttindi séu i pví,
fólgin að liafa leyfi til að noyta pess,
senv auk efnatjónsins sem pað veldur,
veikir mann bæði líkamlega og and-
lega; og um leið og eg skoða pað skað-
legt fyrir mig sem Islending, skoða eg
pað einnig skaðlegt fyrir útlendinginn.
Svo pó eg væri L. P. sammála í peirri
staðhæfingu hans, (sem eg nú ekki er)
að langmest af áfengi pví sem hér er
selt, gangi til útlendinga, pá álít eg
pað engvv ærlegra né róttara, að selja
peim pað sem peim er skaðlegt, heldur
en rétt Islendingum sjálfum.
Hann segir að pað sé rlet aðgæ
taka við pví, sem bæði hann og aðrir
borgi af frjálsum vilja í forðabúr pjóð-
arinnar. Getur verið að sá, sem vins-
ins neytir borgi af frjálsum vilja 2—3
staup, en hvað er viljinn orðinn frjáls
pegar maðurinn er orðinn ölvaður?
Getur L. P. sagt mér hve mörg staup-
in drykkjumaðurinn kaupir af frjálsum
vilja og hve rnörg eptir að v.ljinn er
ekki orðinn frjáls, en kominn í præl-
dómshaft Bakkusar?
L. P. élítur pað vantraust á nú-
verandi og komandi kynslóð að svipta
hana trausti á sjálfri sér til ao velja
og hafna. Pegar vvm pað er að ræða
að velja og hafna í pví tilliti að verða
eða verða ekki drykkjumaður, pá getur
ekki verið um neitt travvst eða vantraust
að ræða hvað snertir siðferðistilfinningu
einstaklingsins, pví slíkt er algjörlega
komið undir líkamsbyggingu hvers eins.
Það er aldrei hægt að ákveða pað
fyrirfram hvort pessi eða hinn falli
fyrir áhrifum áfengisins, hve sterka
sóma- og siðferðistilfinningu sem hann
kann að liafa í fyrstu, pví evns og
marg búið er að taka frarn, hefir á-
fengið svo mismunandi áhrif á mann-
legan líkama, að einn getur orðið of-
drykkjumaður af sama vínandamagni,
er lítil eða engin áhrif virðast hafa á
annan. Yér geturn pví aldrei borið svo
mikið traust tii einstaldinga pjóðarinn-
ar, að ekki korni pað fyrir á meðan
áfengi er nokkrum mun haft unv hpnd,
að fleiri eða færri verði að lúta valdi
pess.
(Niðurl. næst.)
Merkileg bók um Island.
Ekki er pað ætíð til að auka vort
sjálfsálit og sjálfstraust, að lesa pað
senv vvm oss er skrifað á útlendu máli,
en jafnan hefir verið rnunur að lesa
pað sem Þjóðverjar hafa um oss sagt,
eða Danir, jafnvel pótt báðir hafi vilj-
að oss vel gjora. Og ástæðan liggur
nærri, Pjóðverjar hafa einkum kynnt
sér hina glæstu hlið gullaldar vorrar
og mæla oss pví á menningarpjóða
mælikvarða. Að Dönum lvefir ætíð
snúið vor veika hlið. Þeir hafa séð og
runnið á garð vors pjóðernis par sem
hann var lægstur. Frá I'jóðv. lítur
ísland út eins og sérstakt land nátt-
vvrufegurðar og sjálfstæðra raennta, en
frá Dpnvvm lítur pað frekar út eins og
eitthvert skúmaskot eða afkirni í ríki
peirra — pessvegna líta peir á oss
öðrum augum. — Pjóðverjar pekkja
að vísu vor illu örlög síðan á sjálfstæð-
istímannm, en peir hafa hugann fastan
við pá daga, er vér sáum betri og glæsi-
legri og pví vorkenna peir oss. Enda