Austri - 08.01.1916, Page 1

T$la$iö keamr út fjórum
giimi'iu á máauíi hvarjum,
41í aikir uiirnst til uæsta
nýérs. Blaðið kostar uu.
áiiðhcr á '"ndli aðeins 3
krám r, exierdis 4 krönur.
(jjiilildagi 1. júlí héi á
’tmlí, erlendts boxeiot biaðið
yrirfi rm.
Uppsöt.n skrifles btndln
nð ácattát, égi^ nema
komin sé til ritstjóra íyrir
1. oktöber og kaupandi sé
sktsldlaus tJrir blaðii.
Innlendar auglýaingar: 4f
anrar hver centimetri dálks
og priðjuugi dýrara á fyrsttu
XXVI. xVr.
Sejðisflrði 8. janiiar 1916.
NR. 1 .
Crleðilegt nýár! jþökk fyrir gamla árið!
Um bokakanp
bænda.
í»að er ekki opt, að rætt er
eða rítað um Jietta efni, þó er
full þörf á þvi, svo misjpfn,
ÓHamsíæb og ílla valin eru þau
rit, bækur og bleb er menn
kaupa.
}>ó undaniekningar á þessu
megí finna allmargar, þá er ó-
lag þetta of alment til þess,
ab framhjá því megi ganga, ei
það á annað borð er athugað
eitthvað.
J>ab er engm skýrsla til að
styðjast við, hversu mikiu fé er
varið árlega af landsmönnum til
bóka- og biaðakaupa, er því
aisendis ómögulegt að áætla
hversu sú upphæð er há, utan
ab ségja eitthvað út í biáinu,
að það muni vera offjár.
Slíka skýrslu sem þessa má
ótvírætt íelja nauðsynlega. á
svipaðan hátt eins og skýr&lur
yfir önuur kaup landsmanna.
Mundi ekki vera torveldara ab
semja þessháttar skýrslu en
lxverja aðra verzlunarskýrslu,
þá pllum bókgölum og blaða-
miinnum iandsins væri gjört að
skyldu, að gefa upp hve mikið
þeir seldu ár’ega, að meðtöldum
sölulaur.ura. Má svo veia úttal«
að nm þetta atriði að sinni.
Eg sagði áðan, að bókakaup
manna væru m i s j ö t n, ó s a œ-
s t æ ð og íllavalin, þo ekki
án undanteknjn g—
a . |>etia ^ernt ætla eg að
reyna að skýra lítið eitt, og
líka einnig'fimmta atriðið, sem
því miðnr er æði almennt: í 1 1
meðferðá bókum,
M i s j ö f n eru bóka'kaup
manna á tvennan hátf; bæfc-
urnar oru raisjafnar að eíni og
gagnsemi, og að því leyti, að
sumir kíupa Jítið eða alls ekk-
ert aí bökum eða blpðunx, en
sumir mik'ð. þ>að finnast enda
d*emi til, að sumir menn kaupa
o í m i k i ð af allskonar rit-
rerkum og bókum, verja of
miklu fé lil þeírra kaupa, en
komast naumast yflr það að
lesa þetta altsaraan og
hata þess not.
þ>að er allójafnan vandasamt
fyrir hina ungn byrjendur (fyrir
hina ungu uppvaxandi kyMSlóðl
þegar þeir smátn saman, eptir
því Scm aldur færist vfir þá,
kaupa bækur, að velja hinar
beatu og þöríustu, sern eiga við
aíhafnir og stpðu hvers eins,
að minusta kostí meiri hluti
þeirra, því svo aðeíns kemur
bókasafniÖ að beztum notum,
m'
þegar fram líða stundir.'
Eg tek til ilæmis, hin ungu
bændaefní laudsins, þurfa nauð-
synlega að kaupa og eíga i
bókasafnx sínu pær bækur, sem
gefnar hata venð út um bún-
aöarmíxlefni og halda áfiarn að
kaupa þær. Kem eg síðar að
því að geta um bækur þess-
ar.
Eg hef getið um það að
siimir ruenn kaupi lítið eða
ekki það sem teljandi sé af
hókum eða blöðuœ. f>etta er
satt og er það skaði. þetta á
sér- stað hjá bændnm, ekki all-
fáum.
„Blicdur er bóklaus maðurM
segir máltækið. f>ótt nú sum-
um finnist hér nokkuð frekle>a
mælt, þá er sannloiku.r samt
sem áður fólginn í þessum orð-
um.
Sá maftur, sem sjaldan eða
aldrei lítur í bók, sem ekki
tímir að kaupi. bók eða blað.
eða pá sjuldan bann lítur í bók vel -
ur sér einhverja söguskiuddu, hann
roun optast ver i beld r fáví3, pröng-
sýnn í skoðunum og ófélagslyndur.
Hann iretur strindum lítils pá kosti,
sem eru skilyrði fyiir báttsemi hins
pjóðholla prbnaðarmanns. Pað get-
ur stnndnm euda kcmið fyrir að raenn
finnist, sem ern s-teinblindir fyrir pess-
um kostum, en sem bauka einir sér
og hliðra sér hiá samtökua; í félags-
lítína, sem miða til framfara, o. m.
tí.
Undantekningar eiga cér stað, sem
betur fer, en pó mun i einw eða
öðru koma fram í háttsemi pessara
manna, að „blindur er hóklaus maðixr"
En skaðleg eru pessi dæmi fyrir pá
setn eru samv.stum eða dvelja hjá
pessum mðnnnm, hætt T'ð að simir
peirra líkistpeim.
Ósamstæð eru bókasöinin, peg-,
ar keyptar eru einhverjar bækur og
blöð, sem koma út árlega, kaupunum
hætt, skipt um og aptur hætt o. s.
frv. Sía hðkin verður pá úr hverri
áttinni, söfnin pví að miklu mirmi
notum en ella. Uetta á sér stsð,
pvi miðui alli of víða hjá möunum.
f>að er afar áríðandi að allar bækur
í safninu séu samstæðar, jafnf tyiir
alla cg ekki sízt fyrir bændurna;
sem tekið hefir veiið fram áður.
íllavaidar eru pær bækur,
sem eri léttvægar að efni, einnjg
pær bækur, sem að engu leyti eiga
við, sem hvorki iræða eða leiðbeina
eigandanam [ fyrtækjum hans né störf-.
um við atvínnu hans, til að hafa
ofan af fyifr lifinu.
Auðvitað eru til bækur sem menta
andann og eðla súlira, en sú mentun
keraui undireins frain í einu og öðru
til góðs í athöfnum og verkum mauns-
jns. Þessum bókura má ekkj blanda
saman víð hinar ílla völdu, pví pær
eru nytsataar og vel valdar.
Undantekningar eru, pví
betur, til á pessum misfelluisa
á bókakaupum og bókasöfnum
maDna. Allmargir eiu peir menn
hér, og um land allt, sem eiga góð
og vel valin bókasöfn. er stauda
saman af mörgum góðum og gagnleg-
nm ntverkumi þ>ar á meðr.l eru
nekkrir mentaðir bændur, sem eiga
raargar ^púfir bak.ir um ýtas búuaí-.
armál, viðskíptamál, ljóðmæli, #ká!d-
lit, sagnarít o. fi. Enda útlendar
fræðibækur, um ýmsar greinir búnað-
arins, ýms sagnarit, skólabækur o.
s. frv.
Elestum pejm mönaum, sem eiga
góð bókasöín, man vera um pað hug-
að, að hafa bækurnar í fallegu og
vonduðn bandi, að peim sé vel raðað
niður I bókaskápnnm, að pær geyœist
vel og að pær skemraist ekki, pegar
bækurnar eru notaðar. þetta alt er
mjog áríðaudi. Bókavinir kunna venju-
lega að meta gildi bóka srana, efni
peirra og peníngaverð.
Aftnr breyta sumir menn gagnstætt
pessu, sem kanpa bækur, hvort held-»
ur peir kaupa fleiri tða færrþ eða.
eiga bókasófn, pað vottar hin ílla
m e ð f e r ð bóka, sem viðhöfð er af
altof mörgum. Góðsr og dýrar bæk-
ur fsra pannig alveg að forgörðutt*
Fræði pau, sem pær bafa að geyma
koma.ekki að hálfum nofum og offjár
er. pannig kastað á glæ, fé pvi cr
bækurnar kosta.
þetta háttalag lýsir skeytingaleysi,
sem hjá sumum er orðið að rótgrön*
um illum vans; að fara pannig með
eigur sínar, er óhagsýni á hæsta stigi,
sem ekki á að e'ga sér stsð hjá
nokkrum mÖnnun, og &Jlra 3Ízt hjá
hænduiium.
Einsog pegar or sagt, pá fer marg^
ur maðurian vel með bækurnar sínar,.
og enda þótt hann eigi pær fáar og;
ósamstæðar, en vond meðferð bóka
er pö enn aimennari, til dæmis sö,
að fletfa bókum og ltsa í peim með
óhreinum böndnm, binda pær ekki,
láta pær ^ifna og lenda í blgð. Bl0ð-
iu tínast burt hvert á eptir öðru, og
pegar bíkin er loks send til bókbind-
arans, vantar „titilblaðið“, meira og
minna annarsstaðar og stundum end**
irinn11, en bókræfilljnn er mjög óhreinn
svo langa umhugsun parf, hvort pað
muui vera tílvinnsndi að binda bók-
ina.
það viðgengst opt, að lestrarfélags^
bækur eru pannig útleiknar. —
Spursmál um pað, hvort bókaræflar
yfirleitt muni ekki vera hættulegar*
sem ganga pannfg manna á rnillí, áo
pess að sótthreinsa pær?
|>á kem eg aptnr að pvi, hvaðft
bækur eru sjálfsagð,>v — gagnleewf