Austri - 17.11.1917, Page 1

42. tbl.
Ritnefnd: Jón Jónsson á Hvanná, Karl Finnbogason, Sveinn Ólafsson í Firði. Ábyrgðarm. Jón Tómasson .
Prentsm. Austra. || Seyðisfirði, 17. nóvember 1917. || Talsími 18 b.
riciuaiu, nuaud. Il ðeyoisnroi, i/. november 191/. || Talsími 18 b. “i
XXVII. ár
K 0 L
Alfa Laval skilvindan.
Bæjar*tjórnin befir »ú »kift niður á bæjarbúa kolum þeim*
sem bún býst við ab haía til uaaráða í vetur, og bæjarbúuat í 5
flokka eft’r varði því, aeia, þeir eiga að kaupa erlendu kolin á.
Li^gur skrá un» þab til sýnis bér á skrifstofunni kl. 11 — 12 ár»
degis virka daga. og verða kolaifei&ar þá lát»ir úti, ea kolin
mánudaga og fóatudaga bjá St. Th. Jóa*gyni konsúl.
Bæjarfógetinn á Seyðisfirði 14. nóv. 1917.
Joh. Johanuessoö.
Nærri 2,000,000 vélar ssldar. Yfir 1000 fysrtu verðlaun og seik-
ast , Grand Príx“ á heimHsýniaguBui í Sa» Brausisco, er besfsa
sönnun fyrir að Alfa Laval er b*ata skilvindan.
Aðalumboðsmaður fyrir íslaad
II. B e n e d i k t s s o ii,
Reyfejarík
SÍMnefal .0ITSIK-. gím>r 8 „g m
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦ ♦♦♦♦♦♦♦♦
Skammdegis-skraf.
Alt, sem lifir, hefir þarfir, sem
verður að fullnægja. Fullnæging
þarfanna kostar starf. En starfið
er strið og barátta — í einhverri
mynd.
Því fleiri sem þarfirnar eru,
þess meiri og örðugri verður bar-
átta þurfanda. Þess vegna er bar-
áttan því örðugri, sem lifið er
margbrotnara og æðra.
Baráttan er háð um það, sem
fullnægt getur þörfunum. Hún er
háð um lífskifyrðin. Þeirri baráttu
berst alt sem lifir.
Og baráttan er margháttuð, og
margskonar — eftir því hverjir
berjast, um hvað er barist, og við
hvað er barist.
★ ★
*
Jurtirnar teljum við á lægsta
lífsstigi. Þarfir þeirra eru fæstar og
fábrotnastar.
Lífsskilyrði þeirra eru ljós og
ylur, foft, vatn og jörð.
Um þessi skilyrði berjast þær,
bæði við náttúruna og hver við
aðra.
Fræðimenn segja, að sumstaðar
i heiminum hafi hver trjátegund-
in eftir aðra lagt undir sig sama
svæðið. Þær hafi barist um það
— líkt og mennirnir fyr og nú.
Fyrst uxu barrviðir á landinu.
Þeir eru blaðsmáir og ekki eins
bráðþroska að jafnaði eins og
lauftré. Inn i karrviðarskóginn
bárust eikarfræ. Eikin er blaðstór
Og bráðþroska. Hún óx í skjóli
barrviðanna fyrst. En brátt óx
hún þeim yfir höfuð. Þá breiddi
hún yfir þau blöðin störu og
skygði á þau — tók frá þeim Ijós-
ið og ylinn. Og barrtrén, sem
höfðu skýlt henni, meðan hún
var ung og óþroskuð, vesluðust
upp, visnuðu og fúnuðu ofan i
moldina, sem þau uxu úr, meðan
þau nutu Ijössins og vlsins. — Og
eikin varð enn hærri og fegri.
Svo kom beykið. Það er blað-
þéttara og hávaxnara en eikin.
Það óx henni yfir höfuð eins og
hún barrviðunum. Og hún fölnaði
eins og þeir.
Og beykilrén gréru á moldum
barrviðanna og eikanna. Og þau
urðu enn hærri og fegri fyrir það,
að fyrirrennarar þeirra höfðu
lifað og dáið í landinu. Nú sitja
þau ein að aifinum, og bíða nýrra
trjáa, sem bera af þeim.
Svona berjast trén og jurtirnar
um lífsskilyrðin.
Dýrin berjast einnig um lífsskil-
yrðin. Þarfir þeirra eru fleiri en
jurtanna. Auk alls þess, sem jurt-
in þarf, þurfa þau jurtir og jafn-
vel dýr. Barátta þeirra er enn
örðugri og umfangsmeiri en jurt-
anna.
Alstaðar hefir baráttan sama
svip: Hið ver búna og veikara
verður að lúta hinu betur búna
og sterkara. Alstaðar
♦ofsækja stærri
fiskar smærri fiska,
silum samferða
að sama náttstað
— náhvals 1 gapanda gini.«
Þessi sífelda barátta jurta og
dýrá, þessi barátt* einstaklings-
ins fyrir sjálfuna sér i trássi við
alt og alla, er lifsbarátta blindrar
náttúru. Svona hefir hún farið
fram. Og svona fer hún fram.
Og jörðin — móðir alls, sem
lifir, — hún grætur döggvun á
hverju kvöldi yfir börnunum, sem
særðust og dóu i baráttu dagsins
— um ljösið og ylinn. En börn-
unum ann hún öllum. Hún gefur
þeim, sem lifa, eignir hinna dánu,
og elur þau við brjóstin sín breiðu,
þangað til önnur yiigri og færari
varpa á þau helskuggunum.
* *
*
Mennirnir eru dýr. Þeir verða
því að berjast sömu baráttu og
þau. En þeir hafa íleslar og mest-
ar þarfir allra jarðarbúa, svo bar-
áttan verður þ«im örðugust og
umfangsmest.
Til þessarar miklu baráttu fæð-
ast mennirnir. í henni lifa þeir.
Og frá henni deyja þeir. í henni
verða þeir það sem þeir verða.
Og það er undir eðli hennar kom-
ið, hvernig þeir Yerða.
hrá alda oðli hafa mennirnir
barist fyrir lííinu. Þeir gera það
og munn gera það.
Og þeir hafa ekki aðeins barist
við náttúruna um lifsskilyrðin,
beldur einnig við mennina.
Baráttan við náttúruna er ó-
hjákvæmileg.
Baráttan við mennina er hjá-
kvæniileg — að minsta kosti í þyí
formi, sem hún vanalega er háð
og hefir verið.
Baráttan við náttúrnna miðar
að því að ná valdi yfir oflum
hennar og gæðum. Það Yerður
ekki gert nema með því að læra
lögmál hennar og haga sér eftir
þeim. Sú barátta er því í eðli
sínu andlega þroskandi.
Vitrustu mennirnir hafa jafnan
gengið fremstir í þessari baráttu.
Þeir hafa skilið lögmál náttúrunn-
ar og skýrt þau fyrir öðrum.
Uppfyndingamennirnir hafa með
hverri nýrri uppgötvun lagt mönn-
unum vopn í hendur í lifsbarátt-
unni.
En hverju slíku vopni fylgir
kv«ð um að nota það. Hver upp-
fynding hefir því skapað monn-
unum nýja þörf. En hver ný þörf
skapar nýja baráttu.
Baráttan harðnar því dag frá
he§ú °g þyí meira, sem mönnun-
um fer meira fram á þessu sviði.
Ritlistin t. d. hefir slcapað þörf
til að gera blöð og bækur og læra
að lesa. Hvorttveggja kostar mik-
ið. Sá, sem fann upp á því að
sýna hugtök og hugsanir með
merkjum, heíir því bundið mann-
kyninu þungan bagga og valdið
mikilli baráttu — ef til vill meiri
en nokkur annar. Hitt er annað
mál, hvort ekki sé Ijúft og skylt
að bera baggann.
Egill Skallagrímsson vildi bera
silfur sitt til Lögbergs, þegar þar
væri fjölmennast og »sá« því þar.
^ ænti hann þess, að þá yrðu
»hrundingar og pústrar« því marg-
ir mundu vilja handfesta silfrið.
Vafalaust hefir hann getið þar
rétt til.
Uppfyndingamannirnir fara eins
að. Þeir si silfri sínu að Lögbergi,
þegar þar er fjölmennast. Og þó
þeir geri það ekki í sama tilgangi
og Egill, þá verða jafnan af því
»hrundingar og pústr*r«.
Orðug hefir hún verið, baráttan