Austri - 15.12.1917, Qupperneq 2

2
A*STm
Raffliagnslarapinn
„A L A D í N“,
15, 20, 25, 40 og 50 kerta — skser og mattur — f*st í
N ý j u b u ð i n n i.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
xoru með þungum bjálkum, en
þar ofan á var stráð sprengikúl
um og flugeldahylkjum. En það
▼arð aðeins óbeinlínis að þessi á-
rás kom að notum, því ekld
kviknaði í neinu af skipum Frakka.
Sökum þess að einn af eldnokkv-
um Cochranes sprakk fyr en til
var setlast, sáu Frakkar hvað að
fór, urðu hræddir, hjuggu á fest-
ar sinar og létu skip sín reka á
Iand, til aB eyðileggja þau, svo
að eigi lentu þau í höndum Eng-
lendinga.
Árið 1588 neyddu Englendingar
»spánska flotann óvinnandk
mada), sem lá við akkeri í grend
við Calais, til að hleypa lil hafs,
með því að láta eldn®kkva reka
át á milli skipanna. En er kom
út á rúmsjó, tók enski flotinn við
og lék Spánverja hart. Er að
miklu leyti óhætt að þakka það
eldnökkvunum, hve giftusamlega
Englendingum tókst að sigra hinn
mik'a flota.
í hollenzka stríðinu 1672 voru
eldnökkvarnir mikið notaðir. Hinn
sameinaði ensk-íranski floti var
alls 123 skip, en þaf af voru 22
eldnökkvar.
Eins og fyr er um getið, höfðu
herfleytur fornaldanna langar
stengur fram úr framstafninum
og á fremri enda þeirra hengd
logandi eldker. Yar stönguin þess-
um þannig fyrir koanið, að þær
mátti reisa upp og leggja niður
eftir vild, og var hæð þeirra st:lt
við hóf eftir því hve hábyrt skip-
ið var sem ráðist var á, og því
hagað svo að eldurinn næði að
leikaþar um skip fjandmannanna,
er mest líkindi voru til að kvikna
mundi í.
Fyr á oldum vörðu menn hús-
þök sín fyrir brunahæítu af eld-
skeytum (tundurörvum o. fl.) með
því að þenja yfir þau hráar dýra-
húðir. Þetta ráð hafa einnig ný-
byggjar Yesturheims notað, sér-
staklega Canadabúar, til að verj-
ast áhlaupum Indíána. Við ®rvar
sínar voru villimenn þessir vanir
að festa ofurlitla eldibranda, sem
kveiktu auðveldlega í þurrum'
spón- eða stráþökum, og yfirleitt
timburhúsum
í umsáturshernaði miðaldanna
voru bygðir pallar utan á múr-
brúnir kastalanna; voru þeir all-
ir með smá-opum, og niður um
þau var heltsjóðandi vatni, bráðnu
blýi, bræddri tjöru, logandi olíu o.
fl„ niður á höfuð umsátursmanna,
er voru að verki innundir kast-
alaveggjunum.
Kveikjusprengjur þær, er Eng-
lendingar nefnda »carcass«, voru
notaðar á fyrri helmingi 17. ald-
ar. Það voru hnöttóttar steypi-
stálskúlur, holar innan og fyltar
afar-eldfimu efni. Fjögur smágöt
voru á hylki þessu og í þau-
stungið trétöppum, er mættust
allir innan i miðjn hylkinu. Þess-
ir tappar voru teknir úr áður en
kúlurnar voru látnar í byssurnar,
sem altaf voru slétthlcyptar. En
götin á kúlunum voru til þess
ætluð,, að eldurinn frá púðrinu
kveikti í efni því er kúlan var
fylt með, og til þess að fá úírás
fyrir eldinn úr kúlnnni, sem var
svo ramger að hún sprakk ckki.
En hvar sern kúlur þessar liittu
fyrir eldfim efni, var alt komið
í bál og brand, því þær spúðu
eldi og eimyrju út um liolurnar,
uns efnið var útbrunnið.
Niðuri.
Fyrirspmrn.
Er póstmaður^ ekki skyldur til
að endurtaka verðupphæð peninga-
bréfa og verðboggla, í síðari verð-
dálk póstkvittunarbóka, \ þó hann
hafi ekki talið í bréfunum eða
fengið sannanir fyrir verðmæti
böggianna?
Þetta kann nú að þykja fávís-
leg spurning, þar sem í póstkvitt-
anabókunuin stendur skírum orð-
um: ». . . Að því búnu fyllir
póstmaður út 3 síðustu dálkana.
Hafi hann talið í póstsendingum,
skal h*nn um leið skrifa talið
fyrir ofan töluna í síðari verð-
dálki bókarinnar.« En af því einn
póstmaður hér austanlands neitar
þessu og ber fyrir sig bréf frá
póstmeistara — sem reyndar eng-
inn fær að sjá —, þá leyfi eg mér
að gera ofangreinda fyrirspurn.
Ö.
★ ★
Svar.
Fyrirmæli póstlaganna eru svo
skýlaus um þetta efni, að enginn
póstmaður getur efast um skyldu
sína þar, nema þá umræddur
póstmaður. — Póstafgreiðslumað-
urinn hér á Seyðisfirði segir sér
sé ókunnagt um að póstmeistari
hafi gefið póstmönnum fyrirskip-
un um að útfvlla ekki nefndan
dálk í póstkvittunarbókunum, ef
þeir hafi ekki talið i bréfunum.
„Varðiu
í 39. tbl. Austra þ. á. er ein-
kennilegur greinarstúfur með yfir-
skriftinni: »Síðasta bragð«, en
þriðja orð yfirskriftarinnar er tákn-
að með punktum.
Höfundurinn bvrjar þannig, að
honum annað tveggja þykir mink-
unn að láta hugsanir sínar í ljós
eða þorir það ekki, og endar síð-
an með gerfinafni, enda alt eftir
upphafinu og endinum.
Grein þessi er illkvitnisleg árás
á Sigurð Jónsson ráðherra, út af
því að landsstjórnin leyfði að
flytja með »Sterling« rúmar 200
tunnur af síld til gripafóðurs, frá
Seyðisfirði til Reyðarfjarðar, fyrir
hálft flutningsgjald.
Þar eð öþverragrein þessi er til
orðin af þeirri orsök, að eg með
símskeyti spurði atvinnunsálaráð-
herrann, hvort landsstjórnin, »und-
ir þessum kringumstæðum, vildi
slaka til« með flutningsgjald á þess-
um síldartunnum; og að öðru
leyti af þvi, að ekki er sagt rétt
frá aðgerðum mínnm í þessu sild-
armáli —verð eg að biðja Austra
fyrir nokkur orð tilsvars; en verð
samt fyrst að skýra frá tildiögum
til þessara síldarkaupa.
Þegar heyskap var lokið í haust,
var mér Ijóst að nálega allur hey-
fengur í forðagæzluumdæmi mínu,
sem aflað var eftir 5. ágúst, var
mjög mikið skemdur, ýmist hrak-
inn, illa hirtur eða hvorttveggja,
sökum hinnar miklu ótíðar. Þyrfti
því eiPhvað til bragðs að taka, ef
ekki setti að hljótast tjón af. Þelta
vissi eg að ýmsum var Ijóst, og
rnundu farga fé með meira móti,
sem og var. En þrátt fyrir það
leit eg svo á, þegar lógun var lok-
ið, að ekki væri nó^u fargað, ef
harðan vetui bæri að hondura,
sérstaklega mcð tilliti til hinna
slæmu hej'ja. Fór eg því, án þess
að minnast á það við nokkurn
mann í hreppnura, að leytast fyr-
ir um fóðnrbæti, sérstaklega lýsi.
En úr því varð þetta, áð eg fékk
fast tilboð um þessar umrstddu
síldartunnur, og ætlaðist til að
hreppurinn keypti þær; en af á-
stæðum, sem óþarft er að skýra
frá hér, komst þetta ekki til fram-
kvæmda. Iíeypti eg þá síldina á
eigin ábyrgð, og hefi selt hana
hreppsbúum, án nokkurrar álagn-
ingar fram yfir beinan kostnað.
Á þessu sést að alrangt er það,
sem »Varði« segir, að hreppurinn
hafi keypt þessa síld og sent mig
til Seyðisfjarðar, en auðvitað skift-
ir þetta ekki miklu máli. Vork-
unnarlaust var honum samt að
skýra rétt frá, fyrst tilhneigihgin
var svo rík til að gera þetta að
blaðamáli. En því miður lítur út
fyrir að ýmsum skrumurum finn-
ist litlu máli skifta, hvort þeir
skýra frá rétt eða rangt, segja satt
eða ósatt, bara ef þeir halda sig
leiðtoga lýðsins.
En þar sem þessi skugga-»Varði«
er að tala um »þref« milli mín
og afgreiðslumanna »Reginns« og
»Sterling«, gefur hann í skyn að
ósamkomulag hafi átt sér stað
milli mín og þeirra. Þetta hljóta
að vera vísvitandi ósannindi hjá
þessum herra. Þvfi þó orðið þret
*é teygjanlegt, þá fór ekkert það
fram milli mín og þeirra, sem
gat nálgast þref, enda veit eg að
hvorugur þeirra hefir gefið »Varða«
tilefni til þessara ummæla.
Þá rísa hárin á höfði þessa
höfðingja út af þeirri ráðstöfnn
stjórnarinnar að flytja ca. 20
smálesta farm fyrir hálft flutninge-
gjald, »þar sem menn, sem láta
flytja með skipunum svo morgum
tugum og jafnvel hundruðum smá-
lesta skiftir í hverri ferð, fá eng-
an afslátt.« — Þar sprakk blaðran.
En herra »Varði« virðist ekki
athuga það, að’ það getur verið,
ekki einungis réttmæt, heldur og
sjálfsögð ráðstöfun í öðru tilfell-
inu, þó ranglát sé í hina, að veita
afslátt á flutningsgjaldi. Og eg býst
við. að þeir, sein ekki eru mjög
rangevgðir, líti svo á, að þessi
stjórnarráðstöfun sé ekki einungis
réttmæt, heldur og sjálfsögð, af
þessum ástæðum.
Að draga ekki úr framkvæmd-
um einstakra manna eða félaga,
er líkt stendur á og hér. Að af-
slátturinn kemur notendum til
góða. Að þelta er fóðurbætir, >em
ef til vill gæti bjargað heilli sveit
frá tjóni, jafnvel gæti orðið til að
halda lífinu í sjálfum »Varða«.
Að þetta er flutningur, sem ekki
þarf að láta ofan í lest, og leknr
því liltölulega lítinn tíma að flytja
á þilfar og af. Að leiðin er stutt
og enginn flutningur fyrir hendi,
hvorki frá Seyðisfirði eða milli-
stoðvum, seni í þetta rúm mundi
látinn, svo þrátt fyrir afsláttinn
mun landssjóður hafa tekjur af
þessum flutningi en ekki skaða.
Jafna þessu við þó kaupmaður
flytji, þó hundruðum smálesta
skifti, og fsi engan afslátt, er svo
fjarstætt sem nokkuð getur verið.
Að endingu þetta:
Hvað sem þessi »Varði« og skoð-
anabræður hans segja, mun hver
stjórnarráðstöfun.líkþessari.treysta
atvinnumálaráðherrann, og stjórn-
ina í heild sinni, í sessi.
Ketilsstöðum 27. nóv. 1917.
Hallgr. Pórarinsson.
Póstsamhandið við Ameríku.
Til Ameríku má nú senda bréf
beint, séú þau rituð á ensku. En
áður varð allur póstflutningur
þangað að fara yfir England.
»Consul Horn«,
frakkneska skipið, er kom til
Reykjavíkur með skipshafnimar á
seldu togarana islenzku, kom hing-
að kvöldi 12. þ. m. Skipið hafði
meðferðis töluvcrt af vörum til
kaupmanna. Tekur hér fisk.
»Mjölnir«
frá útlöndum 12. þ. m. til að
taka fisk. Fer héðan suður á Fjörðu
í sömu erindum, og þaðan til
Reykjavíkur.
Maður varð úti.
Steindór Jónsson, vinnumaður
frá Möðrudal á Fjöllum, varð úti
á Moðrudalsheiði í illviðrinu um
daginn. Hafði hann ætlað niður
á Jökuldal.