Stefnir - 13.02.1893, Blaðsíða 1

>•
Árg. 24 nrkir. Yerð 2 kr.
Borgist fyrir lok júlímáti.
r 1893.
Auglýsingar kosta 10 a. línan
eða 60 a. hver pml. dálks.
Fyrsti árgangur.
P ó r.
(Flutt á J>orrablóti á Oddeyri 1893.)
— « » —
{nifsaskelfir, skrugguvaldur!
skelfdu Jötunlieim,
styttu vættum illum aldur, —
eun er nóg af [>eim.
Láttu ltarðan hamar brjóta
harðstjóranna stói,
láttu cgnarelding þjóta,
eyddu þeirra ból.
Brjót í rústir vanans varða :
vígin heimsku forn,
brjóttu alla hlekki liarða
hug er fjötra vorn.
Akuvcyri 13. febróar.
Ný lireyflng.
iii.
Yjer gátutn pess í síðasta blaði, að
>r. 4.
kirkjuvenju, að leiða konur í kirkju og
láta prestinn taka pær til brena. I henni
er margt bituryrðið, sárbeitt og særandi.
- , — Guðnýju finnst það, að taka til bæna,
hinn nýjasti nýji af skáldsagna tö unc utn ^ )Vera hlægileg auglýsing til guðs, er allt
okkar hefði stigið feti framar en hinii, vejj 0g öllu ræður .... Yar pað nauð-
stígið nýtt stig í skáldsaguaskáldskapn- i Synlegt að kunngjöra guði pakklæti for-
um og höfundur pessi væri forgils ei(iranna?“ — Svo lýsir hann uppgerðar-
gjallandi. Hið
er ,,tendensinn“ í
nýja 'við sögur hans
peitn, pað að hann
bæn prestsins, pegar Sigmundur, „sem
j heldur svo búmannlega fast trúarvenj-
segir eigi aðeins frá, heldur lika half- ! una“, lætur leiða Guðnýju konu sína í
prjedikar. Hann kvað vera fátækur al- kh-kju^ án pess að láta hana vita af pví
pýðumaður, er eigi hefir fengið aðra ájur, en fyrir Ouðnýju var allt í poku
i, sem hann hefir atlað um j)ær mundir, „dimm ógagnsæ blæja
Hanu befir lesið norsku já yfir sálarsjón hennar",
skáldin Björnssoti, Kjelland, Lie o. fl. 1
og er auðsjáanloga vakinu af peitn ; hefir
menntuu en
sjer sjálfur.
au
ðvitað haft ríkt og fjörugt hugsanalíf, á iiana_ _ En SVQ síðas(.
pví að hún
hafði nýlega misst móður stna. — Ann-
ars hefði Sigm. aldrei getað leikið svona
Kamma kirkju kreddu-múra
kljúfi hamars fall,
láttu helli-skrugguskúra
skola gobastall.
bokulopti þungu eybi
þrumu rafur-glóð
yfir landib birtu breibi.
Burtu myrkra-þjcö!
Hefji Mjölui hendur ramar,
liöggin dynji skæb,
brjót til mergjar berg og liainar,
brjot ab lífsins æb.
Brjót ab innstu aubsins leynum,
eignumst gæöa völ,
verbi braub úr brunasteinum,
blóin úr lmrbri möl.
Hátt á lopti hamar þungur
hefji þrek og mób,
braut í gegnuin björg og klungur
hrjóti vorri þjóö !
P. Jónsson.
haft sjálfstæðar skoðanir á ýmsuni mann- kemur dálítill páttur úr æíi Helgu aum-
fjelagsmálutn. það hefir verið með hann ; ingjanS) som væri efni i stóra skáldsögu,
likt og „Sigriðr1 í „Gainalt og nýttL cr lýst.i sálarlífi ungrar stúlku, sem eigi
„Hugsania var til; búu lá aðeins ídai“. fær son [lans Árua, rílca, af pví að hún
Svo komu peir Spielhagen og norsku er fátæk, en verður svo fyrir sorg og
skáldin og leystu hana úr dvala. „Isinn söknuði og lítilsvirðing mannanna, vegna
var brotino, skoðanirnar tæddust og-;pró- þess hún er brennimerkt með lausaleiks-
uðust t kyrpey og pögn, en pær próuð- barni, pó að sonur hans Árna rika eigi
ust samt“. Svo brutust pær út hjá pað. — En, sem sagt, lmgsanirnar erti
honnm í fjórum sögum „Ofau úr sveit-' svo margar 0g miklar, að höfundurinn
um“. fær eigi tíma til að segja frá.
það niyndi pykja tíðindum miklum ! í annari sögunni „Sjera Sölvi“ sýnir
sæta i útlöndum, ef óbreyttur altnúga- hcmn hinti verri hlið prestanna, hræsn-
maður ritaði einn góðan veðurdag aðrar ina ; líkræðum peirra, pví að sjera Sölvi
eins sögur og þorgils gjallandi, og ó- lýgur beinlittis í ræðu sinni, er hann
neitanlega er pað einkenmlegt, að unt- jarðsyúgur Árna aumingjanrt, sem hafði
komulitill bóndi skuli einna fyrstur ltafa fengið brjóstveikiskast af pví að hann
kraptinn, hafa einurðina til að láta í j purfti að kafa hálfa mílu fram og aptur
ljósi skoðanir sínar á altnennum mann- ^ f fanitfergi, til pess að sækja meðul fyrir
fjelagsinálum í skáldsögubúuingi. f>að prestinn hatula kúnni hans, en svo segir
er reyndar eigi í fyrsta sinni, að borið presturinn í líkræðunni yfir Árna: „Fyr-
Iiefir á preki og prótt hjá bændalýðnum ir sina ástkæru konu og elskuðu börn
íslenzka, en pað parf líka prautseigjn sleit hann lífskröptum sinum .... af
og pol, pað parf djörfung og dttg til að peirri ást til peirra, er góður guð einu
dreifa og ripta úreltum sið, til að drepa
pað gamla, sem gagnslaust er orðið oj
greiða pví braut, sem er nýtt og gott,
til aðf ryðja brott ramelfdum ltleypi-
dómum og ripta almennri vanatrú, pv't
að nýr sannleikur lætur opt illa í eyrum
peirra, som pykir ofboð viðkunti.anlegt
petta gamla hugsunarleysi og vilja eigi
láta raska ró sinni og vanaföstmn hætti.
jjporgils gjallandi byrjar likt og
Kjelland byrjaði á sinutn tíma, hvað
sem ttú úr hottum verður. Formsins
gætir lítið, en efnið, hugsanirnar
sitja í fyrirrúmi. En tnikili munur er
á hinum prem fyrstu sögutn og hinni
síðustu og stærstu. Hinar prjár fyrstu
eru eigi anuað en smásögubrot, en í
hverri fyrir sig eru svo margbreyttar
hugsanir, að efnið sprengir formið.
I fyrstu sögunni, „Leidd í kirkju“,
finnur höfundurinu uð peirri almennu
getur veitt, lagði haitn svo liart á sig,
að œfistundir Imns hafa orðið færri eti
ella'1. (Niðurl. n.).
EINN KVENNASKÓLI
retti að vera lijer á Norðurlandi, ein-
ungis einu góður og í alla staði i'ull-
kominn skóli, par sem konur gætn afiað
sjer svo mikilhtr inenntunar bæði bók-
legrar og verklegrar, uð hún geti orðið
peim að verulegum, sönnum notum í
lífinu, geti gjört pær að nýtari og betri
konum.
f>;tð er óparfi að fjölyrðu um til-
gang kvennaskóia, allir eru á einu máli
um hann.
En hvað er pað betra að skólinn
sje einu, pví mega peir ekki vera fleiri ?
]>essu er fljótsvarað.