Stefnir - 01.05.1895, Blaðsíða 1

Augl. kosta 90a.hver þuml. dálks
eða 15 a. línan afvanalegu letri,
tiltölulega naeira aí' stærra letri.
Priöji árgangur.
Arg. 25—30 arkir. Yerð 2kr. inn-
anlands, en 2 kr. 50a. erlendis.
Borgist fyrir lok júlímánaðar.
STEFNIR.
>Tr. í). Akureyri
Af sjerstökum ástæbum seei jeg mig frá allri hlut-
töku í ritstjórn »Stefnis«, eu nmn að öðru leyti
senda blaðinu bitlinga, eins og áður, við tækifæri.
Allt, sem jeg rita í blaðið, verður, sem áður, með
mínu nafni undir, eða fangamarki, »M.« eða
«M. J.»
Matth. Jochumsson.
„Nei“, segir sljórnin.
Á hverju þingi eru sampvkkt svo og svo mörg lög, sem
stjórniu neitar að staðfesta. Hún ber hinu og pessu við;
stundum er pað „alríkiseiningin", stundum „ósamræmi11 við
samskonar lög i Danmörku, og stundum hefir húu stutt
neitunina við það, að samskonar lög væru hvergi komin
á í öðrum norðurlöndum Norðurálfunnar, sem að þjóð-
areinkennum, fjelagslegu lífi og öllu menntunarstigi
eru skýldust íslandi.“ Allar þessar synjunarástæður
sýna hver annari ljósara, hve danska stjórnin virðir sár-
litið hin sjerstöku þjóðrjettindi vor, þær sýna, að hún
leggur alla áherzluna á það, að „Island er óaðskiljan-
legur hluti Danaveldis“, en að henni hættir við að
gleyma viðbótinni: „með sjerstökuin landsrjettindum11,
gleymir þvi eða gætir þess ekki, að ísland ei' að ýmsu
leyti óiíkt Danmörkn og öllum öðrum löndum, bæði að
náttúrufari, pjóðareinkennum og þjóðmenningu, og þvi
getnr margt átt hjer vel við, sem annarstaðar er óþarf't
eða ekld viðeigandi. En hún er svo rótgróin hjá Dön-
um þessi gamla hjáleiguskoðun á íslandi, sú skoðun, að
ísland sje partur af Daumörku (Provinds) eins ög Ejón
eða Láland, að þeir geta ekki horfið frá henni, og því
gægist hún alltaf fram í allri þeirra íslandsstjórn. jpað
er þessi skoðnn, sem vjer verðum af aletli að reyna að
berja niður, því á meðan hún gagnsýidr allt vort stjórn-
arfar, er ekki þess að vænta, að lagasynjunum fækki
eða þingræði vort aukist. Eu hjer er hægra ort en gert
sökum hinna skaðlegu áhrifa, sem hinar tiðu lagasynj-
anir og hin þráláta mótspyrna stjórnarinnar gegn vilja
þingsins hlýtur með tímanum að hafa á hugsunarhátt
þjóðarinnar. Menn þreytast hvað af hverju við iiina
árangurslausu lagasmíð, og hugsa sem svo: jpað er ekki
til neins að vex-a að eyða tima og fje til þess að semja
lög, sem jafnharðan er neitað, — bezt að reyna að not-
ast við það sem er og biða — vouandi að þetta lagist
En svo líður og bíður og ekkert lagast; þuð fer að
komust upp í vana, að stjórnin litilsvirði rjett vorn,
rjettar- og sjálfstæðis-tilfinningin fer sinátt og smátt að
sljóvgast. Menn fara að verða tilfiuningalitlir fyrir þvi,
þótt hiu dýrustu rjettindi þjóðarinnar sjen fótum troðin,
finna ekki til þess, þótt vjer smátt og sraátt sjeum gjör-
samlega sviþtir öllu sjálfneði, og áður en oss varir er
síginn á oss sætur svefnköfgi, þetta hættulega ósjálfstæð-
is- og rænuleysis-mók, svo vjer gleymum rjetti vorum og
tinuum ekki til máttar vors, eu liggjum laraaðir sem
1- mai. Ár 1895.
mörutroðnir, bara dreymandi um náð — einskæra danska
einveldis-konganáð. — Að þessu leyti er oss mest hætta
búin af hinu núverandi stjórnarfari. En gætum vor í
tíma. Látum ekki hugfallast, þó vjer sjeum ofui'liði
bornir urn stund. Lifandi áhugi og einbeittur vilji eru
þau einu vopn, sem duga í baráttunni fyrir þjóðfrelsi
voru, — sljóvgist þau, er úti uin allt. —
A 1. dag einmánaðar 1895.
Ármann.
k alþingi 1889 var fyrst veitt fje til búnaðarfjelaga:
8000 krónur, og hetii' það síðan verið liækkað upp í
12000 kr. Arið 1892 var fyrst farið að veita þennan
styrk eptir dagsverkatölu hvers íjelags; er fróðlegt að bera
saman dagsverkatöluna í ömtunum, og viljuin vjer þvi
taka upp úr stjóruartíðindunum skýrslu um þetta, bæði
tölu búnaðarfjelaganna, dagsverkalöluna og fjárveitinguna:
A r 18 9 2:
S. amt: bún.íjel. 23 dugsverk 14442 kr. 4924. 80
V. — 23 6227 — 2123.40
N. 25 ; 8066 — 2750.60
A. — 2 590 — 201. 20
Alls bún.tjel. 73 29325 — 1UU0U. UO
Ár 1 8 9 3:
S.umt: bún.fjel. 29 dagsverk 18032 kr. 7480. 80
V. — 21 5844 — 1776.30
N. — 31 9024 — 2742. 90
A. 0 0 — 0. 00
Alls buu.tjel. 81 dagsverk 32900 kr. 12000. 00
Á r 1 8 9 4:
S. amt: bún.fjel. 29 dagsverk 15267 kr. 4469. 30
V. — 20 6950 — 2033. 90
N. — 32 10910 — 3194.10
A. — 4 1034 — 302. 70
Alls bún.Ijel 85 dagsverk 34161 kr. 12000. UO
|>egar menn athuga skýrslu þessa, þá sjá menn, að
Suðuramtið stendur hæst í búuaðai'lramkvæmdum, en
Austuraintið er fráinúnalega iangt á eptir i jarðabótum.
Dagsverkatidan helir aukizt að nokkrum mun, einkum í
Norðui'amtinu, og búnaðarfjelögum helir dálítið fjölgað,
einkum í Norðuramtinu, en fækkað í Vesturamtinu.
Búnaðarfjelög, sem liafa flest dagsverk:
18 92:
í S.amtiuu Jarðræktarfjelag Reykjavikur dagsv. 3185
-----Búnaðarljelag Gríinsneshrepps---------1947
------------------ Ölfushrepps .-----------1235
í V.anxtinu Búnaðarfjelag Reykjarfj.hrepþs-----493
--------------*— Borgarhrepps .--------482
í N.amtiim Búuaðarfjelug Svínavatnshrepps------873
— • ~ r~ Bólstaðahliðarhr.-----50ti
1 8 9 3:
í S.amtinu Jarðræktarfjelag Reykjavíkur dagsv. 2904
---------Búnaðarljelag Olfushrepps .-----------1910
------------------ Stokkseyrurhrepps-------102 L