Öldin - 01.05.1896, Síða 2

GG
ÖLDIN,
af fyrirlestri sínum, sem vér hér með vott-
um honum þakklæti vort fyrir, jafnframt
og vér vonum að hann sjái sér fært áður
en langt líður að hirta hann í íslenzkri
þýðingu, eins og áður ritgerð sina : “Ygg-
drasill Óðinshestur.”
í millitíðinni álítum vér fróðlegt ekki
síður en skemtilegt fyrir Vestur-íslendinga
að fá ofurlitla hugmynd um innihald þess-
arar ritgerðar. Sem hetur fer eru þcir óð-
um að fækka, Ameríku-Islendingarnir, sem
álíta alt íslenzkt einskis virði og sem helzt
vildu vera eitthvað annað en íslendingar.
Líti menn í kring um sig, ættu þeir sem
þannig hugsa líka algerlega að hverfa hr
sögunni. Það er tvent, en heldur ekki
nema tvent, sem íslendingar geta með
sönnu stært sig af, þ. e. tungumálið og hók-
menr.irnar gömlu. Það eru kjörgripir sem
hver þjóð mundi stæra sig.af. Til þessa
hafa þeir kjörgripir verið fáum erlendum
mönnum kunnir, en á seinni árum eru þeir
óðum að fjölga, sem eitthvað þekkja til Is-
lands, meira cn það sem afskræmis ferða-
sögur segja þaðan. Líti maður í kring um
sig, sér maður að í því efni er virkilega að
hefjast nýtt tímahil, eða svo mundu hér-
lendir menn segja,væri Ameríka ísland og
umheiminum eins ókunn eins og það. Það
hefir til þessa verið terra incognita í öllum
skilningi, en það fer ekki að verða það
lengur. Bhkmentir þess, fornar og nýjar,
fara að verða hverjum þeim manni kunn-
ar, setn vill lesa það sem ritað er. Vita-
skuld er sú viðkynning ekki fullkomin í
fyrstu, en fyrst er vísirinn, svo er herið.
Hver verður afleiðingin af þeim fróðleiks-
molum, sem erlendir menn nú orðið fá svo
oft og í svo mörgum myndum, áhrærandi
íslendinga og íslenzkar hókrnentir,— hver
afleiðingin verður, er ekki unt að segja, en
það er hættulítið að geta á að hún verði góð.
Og það er óhætt að segja nú þegar, að ís-
lendingar, sem þjóðflokkur, vaxa í augum
erlendra manna því meir, sem þeir kynn-
ast hetur tungumáli þeirra cg hókmentum.
Til sönnunar því að það sé virkilega
verið að vinna að úthreiðslu þekkingar
á íslenzkri tungu og hókmentum meðal
annara þjóða manna, þarf ekki annað én
benda á framhaldandi störf landa vors Ei-
ríks Magnússonar, A. M., í þá átt; á störf
Dr. Kuchlers og kappið sem hann leggur á
að koma íslenzkri tungu og norrænum
fræðum á framfæri; og á störf skáldkon-
unnar skozku, Mrs. Leith í Edinhorg, sem
lagt hefir fyrir sig að kynna enskulæsum
mönnum nútíðar Jjóðagerð á íslandi. Hér
eru þeir einir taldir sem mest starfa í þessa
átt meðal ensku og þýzkutalandi manna,
pn ótaldir allir sem í sömu átt vinna á
norðurlöndum. Enn sem komið er er lítið
unnið í þessa átt í Ameríku —- hinu nýja
heimkynni sjálfra fslendinga, og er það
þegar á alt er litið eðlilegt. Þjóðin í heild
sinni er enn í nýhyggjahasli og þess vegna
ekki eins meðtækileg fyrir þá tilsögn, sem
í Norðurálfulöndum þykir ágætasta dægra-
dvöl. Hún heflr ekki tíma til að hlusta á
slíkt, að grufla í slíku, fyrir önnunum og
umstanginu við að koma sér fyrir, að koma
húskapnum í það horf, að hún síðarmeir
geti sér að skaðlausu lyft huga og augum
út yflr hið takmarkaða svið hversdagsstarf-
anna. Á hinn bóginn er ekki til það
mannval í flokki Vestur-íslendinga, enn
sem komið er, að þeir geti unnið eins og
þessir upptöldu Islandsvinir lijá stórþjóð-
unum í Norðurálfu. Einn vantar kring-
umstæður til þess, annan mentun, þá ment-
un sem til þess útheimtist, og þann þriðja
vantar of til vill áræði til að byrja. Þar
við situr enn. En svo gerir tíminn gott
úr þessu öllu saman, að minsta kosti er það
vonandi. fslendingar hér í landi ættu
sannarlcga að láta sér umhugað um, að
Ameríkumenn verði ekki til iengdar eftir-
hátar Englendinga, Þjóðverja eða annara
Norðurálfumanna, að því er snertir þekk-
ingu á ísienzkum bókmentum og íslenzkri
tungu. En í millitíðinni, á meðan þeir
eru í þessu millibils-ástandi, er mikilsvert