Framsókn - 01.07.1896, Blaðsíða 3

PEAMSOKN.
27
NR. 7
lítið.eptir daiiðiinn. Hún orsakar falskan vitnisburð,
iueinsæri, og svívirðir (lómstólana, rýrir álit og virð-
iiigu liorgaranna, er siðspillandi fyrir löggjöfina, mútar
einbættismanninum og drejmr niður pað sem bezt er
og göfugast i eðli mannsins. Henni er livervetna sam-
fara smán, ótti, svívirðing, örvænting, ófriður, ofríki,
drambsemi, manndráp, frillulif, saurlif og allskonar
syndir og lestir sem nöfnum tjáir að nefna. Hana
fiýja virðing, ást, heiður, eindrægni, skírlifi, siðsemi,
friður og liamingja. Hún horfir með djöfullegri ánægju
og gleði með köldu hlóði til baka á sínar hryllilegu
eyðileggingar, eitrar máttinn, rýfur friðinn, spillir sið-
ferðinu, veikir tiltriina, niðurdrepur mannorðið, setur
óafmianlega bletti á æru og virðingu pjöðanna, hatar
heiminn og mennina og lilær kuldahlátri yfir öllum
peim offrum sem orðið hafa lienni að bráð. Hún er
aðal-rót og orsök alls ills, faðir hinna svívirðilegustu
og hryllilegustu glæpa, móðir hinna verstu lasta, djöf-
ulsins bezti og einlægasti vinur, guðs versti og ska’ð-
asti övinur. Allt petta eru afieiðingar og ávextir of-
drykkjunnar og að síðustu — eilíf glötun sálarinnar“.
-----—---------------
„Við óskum þér til lukku, pabbi!u
I bænum Matinheim á pýzkalandi kom nýlega
kynlegt atvik fvrir við hjónavigslu. Fyrir utan ráð-
hús bæjarins hafði fjöldi fólks íiumið staðar til að
horfa á hniðhjón nokkur, er von var á pangað til að
innganga i horgaralegt hjónahand. Hrúðhjónaefnin
konm, stigu út úr vagninum og ætluðu að ganga inn í
ráðhúsið til að láta yfirvaldið gefa sig saman. En er
pau voru komin að dyrunum, bar svo til að, stúlka
nokkur gekk fram úr maniipröliginui og leiddi tvö
börn, sitt við livora hönd. Börnin hlupu til brúðgum-
ans, tóku í kjóllöfin hans, hjengu i peim og æptu
hástöfum: ,.Við öskum pjer til lukku pabbi! Yið ósk-
uin pjer til lukkn, kæri pabbi!“ En brúðgumatetrinn
pótti sjáanlega ekkert í pessa lukkuósk varið, og reyndi
■að losa sig af börnunum. En honum gekk ekki svo
gí'eitt að losna við pau, og svo kom móðir peirra líka
peim til aðstoðar, hún gekk að hrúðgumanum og rétti
honum blómvönd af ..gleymdu mjer ei“-blómum og
fiutti honum einnig sína lukkuósk. Brúðhjönin kom-
ust ekki leiðar sinnar fvr en hrúðguminn hafði sent
eptir lögreglupjöni sjer til hjilpar, er skipaði móður-
'inni og börnunum á burt.
pað voru uáttúrlega tryggðrof af hálfu brúðgum-
ans, sem voru orsök í pessu athæfi stúlkunnar. Hann
iiafði verið trúlofaður henni og útt með lienni pessi
börn, seni voru tviburar. Hann varpaað stunda nám
sitt við háskólann, og vann hún fyrir börnunnm, sjálfri
sjer og honum að öllu leyti par til hann hafði lokið
n ipi sínu og tekið próf. pá yfirgaf haun hana og
trúlofaðist aimari stúlku. En hún færði honum pannig
lukkuósk sína á brúðkaupsdegi iuuis.
Brúðurin virtist ekki taka sjer petta atvik nærri.
Húr. ljet gefa sig í hjónaband með manninum og ók
iieim með lionum. Má vera, að síðar dragi að skulda-
dógunum.
Brjefkafli úr Hjeraði.
Margt er talað lijer á Hjeraðinu um kvennaskól-
ann, fyrirkomulag lmns og gagnsemi. f>að er ekki að
tala um alla pá dóma. En leitt er, hvað margir dug-
legir og skynsamir menn eru á móti peirri stofnun
hjer á Austfjörðum; er sumt fullkomlega rökstutt, en
inargt illa liugsaðir ldeypidómar, t. d. að landbúnað-
nrinn líði við pað. ómögulegt verði að fá vinnukonur,
og allt fari á rugli. Menntunin verði pessi imyndaða
hálfmenntun, sem spilli lnigsunarhætti og preki pjiið-
arinnar. það er óneitanlegt, að petta á sjer stað með
kvennfólk, en engu síður með karlmenn. deg sje í
kring um mig dæmin, paðereinsog skólarúir hafi ekki
kennt, eða komið inn lijá piltunum fullkomnum prak-
tiskum dúgnaði og hvggindum. En pað er -aðgæta.ndi,
livort petta er að kenna reglugjörð skólans og kennaran-
um, eða karakter og kringunista’ðum nemenda. þetta
getur átt sjer stað engu síður með kvennfólkið, eu
ekkert frekar; í sjálfu sjer er kvennfólk ekkert hje-
gómlegra en karlmenn og pví dæma peir pað ranglega
með skólum pess. Ekkert er ónáttúrlegra og jafnvel
vanglátara éf eg má kalla pað svo — en pessi
mennta-rígur milli karla og kvenna, pað er að segja,
peir sem gera sig seka í slíku, og hvernig getur (í uði,
okkar alföður og skapara, pöknast slíkt! ætli haim
vilji ekki að konan fullkomni og stvrki anda sinn, sem'
af honum er, engu síður en maðurinn; og með göðfi
nieiintun verður maðurinn fullkotnnari og betri, luefari
og móttækilegri fvrir öllu fögru og gagnlegu, hæði
livað andann snertir og allar útvortis nauðsynjar.
Skyldi ekki fegurð og friður, ánæsrja og velmegun
prífast betur á hverjn heimili, i hverju fjelagi. ef
menntaleg sanngirni og jafnrjetti ríkti milli karla og
kveima. og væri álitið sem sjálfsagt, að hver stvrkti
annan til framfara, jafnt konur sem karlar, og menn
leggðn niður smásálar útásetningar, iivort á anrtars
veiku hbð, á meðan menri eru að rumskast og rísa upp af
svefninum og vakna til sannrar dáðar og drengskapar;
og pá mun maimiimm ekkert pykja yndislegra, en að
eiga vel menntaða konu með djarfan og hreinan dreng-
skapar anda. Mundu bændurnir pá ekki verða minni
höfðingjar fyrir konurnar, en Vermundúr mjói fvrir
þorbjörgu digru.
Jeg vildi bara öska, að pessi kvennaskóli, efliann
kemst á, yrði að fiestu leyti að betri notum en hinir
skólarnir eru almennt álitnir. Menn, sem færastir eru
í pessháttar, ættu að sameina krapta sína, ræða málið
og athug.a sem flestar liliðar pess, einnig pað, hvort
tiltækijegt væri ekki, vegna kostnaðar, að sameina
búnaðarskóla við kvennaskólann, pað vilja margir, og
skólamílið fengi um leið fieiri verulega áhangendur.