Kvennablaðið - 29.03.1908, Page 1

Kvennablaðiðkost-
ar 1 kr. 60 au. inn-
anlands, erlendis 2
kr.60 [cent vcstan-
liaf8) */* vorðsins
borgist fyrfram, en
*/* fyrir 16. júli.
'UÉintiituaíiii)
♦
Upþsögn skr ifle
bundin við ára-
mót, ógild neraa
komin aé tiL út-
get. fyrir 1. okt.
og kaupandi liafl
borgað að fullu.
14. ár.
Reykjavík, 29.marz 1908.
M 3.
Nútiðar kvenfélög.
ii.
Sameignar kvenfélög.
Margir menn og konur, sem ekki liafa gert
sér neitt far um að pekkja neitt til hinnar marg-
breytileguframfaraviðleitnikvenna í öðrum lönd-
um, ætla að sá einasti félagsskapur, sem geti prif-
ist peirra á meðal, séu góðgerðafélögin, og nú á
síðustu tímum kvenréttindafélögin, sem peir
segja að sé peytt upp af einstöku konum, án
pess sá áhugi veki nokkurt tilsvarandi bergmál
hjá öllum porra kvenna. En sú skoðun lýsir
vanpekkingu manna, bæði á konunum og áhuga-
málum peirra.
í Englandi hafa konur, nú um allmörg ár
tekið pátt í sameignar félagsskap karlmannanna,
eða öllu heldur haft sérstök sameignarfélög,
án pess pó að hafa ætíð sérstakar útsöludeildir.
Með pessum sameignarfélögum á eghérvið pönt-
unarfélög kvenna á pllum vörum sem nauðsyn-
legar eru til heimilisbrúkunar. Eau eru hluta-
félög stofnuð á líkan liátt og ýms samskonar
hlutafélög karlmanna, að öðru leyti en pví að
ensk sameignarpöntunarfélög hafa jafnan útsölu-
deildir. Pessi félagsskapur karlmanna í Eng-
landi heíir nú staðið ylir 40 ár, og er talinn
vera með bezta fyrirkomulagi slíkra félaga. Pað
voru líka einmitt karlmennirnir sem tóku tveim
höndum móti peirri hugmynd kvenna að hús-
mæður byrjuðu líkan félagsskap. En peir ætl-
uðust til, að pær gerðu mest að pví að fræða
konur um nytsemi slíkra íyrirtækja, og að pær
fengju sem flestar til að ganga i félagið. Sjálflr
bjuggust peir við að stjórna pessum stórfeldu
félögum, sem samanstanda af fjölda mörgum
deildum um alt land. Konurnar áttu að flytja
boðskapinn um nauðsyn félagsskapar og sam-
lieldni, sem væri einn liður af pjóðfélags störf-
unum.
Pó fór svo að konurnar komu víða á Eng-
landi upp sérstökum sameignarfélögum og í
hverju slíku félagi var komið á fót fræðslunefnd,
sem átti að veita konum upplýsíngar í öllum
slikum málum og auka pekkingu peirra á fram-
tíðarhugsjónum slíkra félaga. Konurnar ættu ein-
ungis að skifta við pessi félög og slyrkja pau á
allan liátt, sjálfum peim og pjóðfélaginu til heilla
og hagsælda.
Fyrsta sameignarkvenfélagið byrjaði um 1885.
Mark pess var einnig pað, að vekja konur til að
pekkja skyldur sína - bæði sem manneskjur,
konur og pjóðfélagsborgarar. — Eftir eitt ár
höfðu konur stofnað 3 samskonar félög og smátt
og smátt komust íleiri slík félög á fót, og út-
söludeildir voru stofnaðar í sambandi við flest
sameignar- eða pöntunafélögin. Karlmennirnir
hjálpuðu konum með ráð og dáð. Þeir sáu
hvað pýðingar mikið spor hér var stigið fyrir
slíkan félagsskap, að konurnarkæmumeö. Núum
pessar mundir eru slík félög orðin um 400—500.
deildir sem eru dreifðar um alt England með
34000 félögum.
Ein af lielztu frömuðum pessa félagsskapar
er Miss Liewelyn Davies, sem hefir verið aðal-
ritari pessara félaga síðan 1889. Hún og nokkr-
ar aðrar konur eru af heldri stéttunum. En flestar
félagskonurnar eru af verkamanna og efnaminni
borgaraflokkunum.
I félagslögum peirra er lögð áherzla á að
fyrsta lagagrein hverrar félagsdeildar sé að verzla
eingöngu við söludeild peirra félags, og skuldlaus-
ri peningaverzlun er stranglega fram fylgt. Sam-
eignariðnaður og verksmiðjur sem bygður er á
sömu sameignar- (Kooperativ) hugsjónunum er
styrktur með viðskiftum og »agetationum«.
Auk pess að hafa fræðslunefndir í sambandi
við sín eigin félög hafa konurnar einnig tekið
pátt í aðalfræðsluncfndum karlmannanna, sem
liafa pað tvöfalda markmið að fræða alpýðuna
yfirleitt, og útbreiða og starfa fyrir sameignar-
félagsskapinn.
Á penna hátt hafa konur farið að skilja og
taka pátt i ýmsum pjóðfélagsmálum, t. d. nm
ýms almenn lög, fátæktarmál og kvenréttinda-
mál. Áður tóku venjulega að eius efnaðrikon-
ur pátt í kvenréttindamálinu, einkum kjörrétt-