Kvennablaðið - 11.04.1912, Blaðsíða 4

12
KVENNABLAÐIÐ.
Er hör eða hampur ræktaður á nokkru heimili?
Er sauðfénaður á bænum?
Er spunnið sokkaband þar?
Vefjargarn?
Er á nokkru heimili ræktaður píll í körfur?
Eru nokkrar vörur unnar til sölu á heimilun-
um í sveitunum, og ef svo er, hverjar?
Er þessi söluvinna nokkuð að mun ?
Eru börnin á heimilunum nokkuð vanin við
tekniska handavinnu, t. d. drengirnir við trésmíði,
járnsmíði, að mála, renna tré o. s. frv.
Telpurnar: að vefa, gera alm. heimilisstörf, og
alm. handavinnu?
Fá börnin í sveitinni nokkra verklega kennslu
í skólanum?
Drengirnir: í slöjd?
Telpurnar: í skólaeldhúsi, saumum og prjóni?
Fá börnin utan skóla nokkra kennslu í heimilis-
iðnaði ?
Eru nokkur námskeið í iðnaði?
Þessum spurningum svara svo oddvitarnir, og
sést á þeim hvernig ástandið er í hverri sveit.
Hvernig efnahagur manna er, hvaða áhölfl eru búin
til o. s. frv. Sömul. er sumstaðar getið um sveita-
þyngsli, eða hvert útflutningur er þaðan til Ame-
riku o. s. frv.
Eftir þessum upplýsingum fara svo heimilisiðn-
aðarfélögin. þau setja upp skóla, útvega fátæku
fólki efni í vinnu, og borga því vinnulaun, útvega
oft teikningar til að vinna eftir, koma á fót náms-
skeiðum o. s. frv.
Arangurinn er margvíslegur: bættur efnahagur
margra. aukin siðferðistilfinning, minkaðir útflutn-
ingar fólks og lækkuð sveitaþyngsli.
Hvernig ber að fara með
„barnatennurnar“?
Eftir Brynjól/ Björnsson, tannlæltnir.
(Nl.).
Þegar gefa þari börnum meðul, þá vandast
mjög málið, þvi að ýms þeirra liafa skaðleg
áhrif á tennurnar — þau veikja glerunginn —
og geta valdið þvi að sár (holur) detta á liann.
Það eru þó einkum járnmeðul, sem eruviðsjár-
verð i þessu tilliti. Mæðurnar ættu þvi, efekki
verður hjá því komist að nota meðul, að gera
sér far um að hella meðulunum í börnin þann-
ig, að þau »komi hvorki við góm né jaxl« og
þurka munninn og tennurnar og skola vel á
eftir. Það mun nú ef til vill mörgum virðast
þýðingarlítil fyrirhöfn að varðveita barnatenn-
urnar frá skemdum, þar sem þær sitja aðeins
í munninum nokkur ár og aðrar sterkbygðari
eigi að koma i staðinn. En það er samt ekki
alveg rétt álitið. í fyrsta lagi er nú það, að
fæstum þykir skemtilegt að heyra börnin sín
gráta, og engri móður líður vel þegar hún veit
að börnin liennar líða kvalir, af hvaða orsök-
um sem það er. En það leynir sér ekki þegar
börnin hafa tannverk fremur en þegar fullorðnir
eiga í hlut. Þau .hafa ekki eyrð í sér til að
vera að leikjum sinum, og neyta hvorki svefns
né matar, og allir vita hversu óheppilegt það
er fyrir Hkama, sem er að vaxa og þroskast.
í öðru lagi er það svo, að seinni tennurnar
gcta sopið af því seyðið, ef barnatennurnar
sýkjast og eyðileggjast, án þess að þeim sé neinn
gaumur gefinn. Áreiðanlegt og víst er það, að
fólk mundi ekki svo mjög missa tennurnar,
þegar það er komið til vits og ára, sem nú á
sér stað, ef foreldrarnir gæfu því meiri gaum,
hvað tönnunum í börnum þeirra líður meðan
þau eru að alast upp og þroskast.
Ef að barnatennurnar »brenna« og eyðileggj-
ast af einhverjum óviðráðanlegum ástæðum þá
verða mæðurnar að gefa börnunum sérstaklega
góðan gaum i þessu tilliti, þegar þau fara að
skifta tönnum og nýjar koma í ljós. Það spillir
mjög fullorðinstönnunum, ef í munninum sitja
»brunnar« leifar af barnatönnunum innan um
þær nýju. Þá ber að taka í burtu allar þess
konar fúnar leyfar og hreinsa munninn ræki-
lega, því fyrir utan það, að skemdar barna-
tennur sýkja frá sjer, þá geta þær skekst og
skjælt hinar nýju, ef þær detta ekki i burtu í
tæka tíð, af sjálfsdáðum.
Eg lief orðið þess áskynja hér á landi, að
sumar mæður eru hálfsmeikar við að láta taka
barnatennurnar með töngum, en sú hræðsla
er ekki á rökum bygð, ef rétt er að farið og
allrar varúðar er gælt. Auðvitað má aldrei taka
barnstönn nema nauðsyn krefji og hún geri
fremur skaða en gagn. Það er t. d. alveg nauð-
synlegí að taka tönn, er rófin verður sjúk og
grefur í tannholdinu. Ef barnatennurnar eru
dregnar of snemma út, þá getur það haft áhrif
á þroska kjálkanna, og fullorðins tennurnar
orðið skakkar fyrir bragðið.
Það ákjósanlegasta er að börnin haldi tönn-
um sínum svo heilbrigðum sem kostur er, þang-
að til þau skifta tönnum.
Það er alsiða, að f^'ltar eru barnalennur,
en það er æði erfitt og stundum ómögulegt,
því að það heimtar meiri þolinmæði af óvita
barni en hægt er að ætlast til að það hafi.
Öruggasta meðalið og bezta ráðið til þess
að varðveita tennurnar í börnunum er að þvo
munninn á þeim eftir hverja máltið ogeinkum
að láta þau aldrei sofa með óhreinan munn.
Undir eins og börnin fá vit ber mæðrun-
um að kenna þeim að bursta tenuurnar reglu-
lega með góðum tannbursta og hreinsa munn-