Kvennablaðið - 16.07.1915, Blaðsíða 5

KVENNABLAÐIÐ
45
kvenfélags var sú, að félagið skyldi vinna
að fullu jafnrétti í öllum málum milli
karla og kvenna, pólitískum kosningarrétti
og kjörgengi, »og öðrum þeim málum, sem
efst væru á dagskrá þjóðarinnar«. í ann-
ari grein laganna stóð að félagið skyldi
gefa út ársrit, og skyldi þar jafnan standa
ein ritgerð um kvenréttindamál. Sömuleiðis
átti félagið að láta halda að minsta kosti
2 fyrirlestra árlega, »og skyldi annar þeirra
jafnan vera um kvenréttindamál«. Lög fé-
lagsins voru að mörgu leyti góð, hefði
þeim verið fylgt fram.
Það er undarlegt, að á vissum tímabil-
um virðist eins og öflugar hreyfingar í
vissar stefnur gangi um heiminn. Þetta
átti sér stað um 1894—95. Kvenréttinda-
málið fær þá byr undir báða vængi víða
hjá kvenþjóðinni og hér á Norðurlöndum
er merkilegt að taka eftir því, að einmitt
árið 1895 eru mörg blöð og timarit stofn-
uð af konum. — Sama árið sem Kvenna-
blaðið og Framsókn voru stofnuð hér á
íslandi, — án þess að við vissum hverjar af
annari. Boðsbréf Kvbl. kom út 6. nóv.
1894, en 1. tbl. þess 21. febr. 1895.
Framsókn og Kvennablaðið mörkuðu
tvær hliðar kvenréttindahreyfingarinnar
hér. Kvbl. ætlaði sér einkum uppeldismál,
fræðslumál og atvinnumál, en Framsókn
stjórnmál, þar á meðal kosningarrélt og
kjörgengi kvenna til alþingis, og bindind-
ismál. Enginn vafi er á því, að bæði þessi
blöð hafa haft mikil áhrif á íslenzkar kon-
ur og þroska þeirra.
Árið 1895 sendi hið ísl. kvenfélag undir
forstöðu Þorbjargar Sveinsdóttur, út áskor-
un til Alþingis um jafnrétti í öllum mál-
um handa konum á við karla, og skvldu
nú íslenzkar konur undirskrifa þessa bæn-
arskrá eða áskorun til þingsins. Undir-
skriftir kvenna urðu um 2200, og getur
það kallast mikið á þeim tímum.
Eins og áður er á vikið, samþykti al-
þingi 1891 lög um kjörgengi allra þeirra
kvenna, sem höfðu kosningarrétt í sveita-,
sókna- og héraðamálum. 1899 fengum vér
einnig lög um fjármál hjóna, stórum betri
en þau gömlu. Aðalréttarbótin í þeim lög-
um er: að giftar konur skuli hafa sama
íjárforræði og ógiftar, a ð hægra verði að
gera kaupmála milli hjóna en áður var,
og með honum tryggja svo fjárhagslega
hagsmuni konunnar í hjónabandinu, a ð
takmarka að nokkru leyti rétt og umráð
húsbóndans yfir félagsbúinu. Þau setja
ýmsar ákveðnar reglur milli hjóna til hags-
muna fyrir konuna. Þau veita hjónum, og
þá einkum konunni, rétt til að geta slitið
félagsbúinu með séreign, án þess að það hafi
þá hjónaskilnað í för með sér, og tryggja
eigur hennar gagnvart skuldunautum
mannsins. —
Síðan um síðustu aldamótin höfum vér
fengið ýms mikilsvarðandi lög konunum
til handa. Má þar til nefna kosningar-
og kjörgengislög i sveita og héraðamálum
frá 1908, með sömu skilyrðum fyrir alla,
karla og konur. Þá eru lögin um rétt
kvenna til embættisnáms.námsstyrks og allra
embættalandsins frá 11. júlí 1911 sem H.Haf-
stein flutti, fyrir Kvrfél.ísl., sem eru merkileg-
ustu réttarbætur, sem vér höfum enn fengið,
að undanskyldum stjórnarfarslegu réttind-
unum, sem vér erum nú að þakka fyrir.
Svo langt veit eg ekki neina aðra þjóð
komna enn, að hún hafi veitt konum sín-
um með lögum aðgang að æðstu embætt-
um ríkisins og kirkjunnar. Hér er ekkert
því til fyrirstöðu laganna vegna, að kon-
ur geti orðið bæði biskup og ráðherra, ef
þær hafa sjálfar þau skilyrði, sem til þess
eru nauðsynleg.
Eg hef áður tekið það fram, að lengi
framan af hafi ísl. konurnar sjálfar lítið
eða ekkert gert til að fá kjör sin bætt með
lögum. Það hafi að eins verið gert af
frjálslyndum karlmönnum, sem hafi tekið
málið upp á stefnuskrá sína. Margir halda
því fram, að vér konur höfum aldrei gert
neitt til þess. — En það er alls ekki rétt.
Þegar£Framsóknj hætti að^koma *út, þá
tók Kvennablaðið upp kvenréttindastefnu
hennar. Aðra pólitík hefir það aldrei feng-
ist við.
Árið 1906 var hér gerður undirbúningur