Dagskrá - 10.08.1896, Síða 3

51
mál að fara að hverfa til pápiskunnar aptur, og ekki virðist heldur
amenið þurfa að vera vanþóknanlegra, þð það sje haft í hljóði.
— G. —
Valshreiðrið.
[Framli.] Trólofunin breytti ekki sambúð okkar að neinu nema því,
að við fundumst nú á heimilum okkar þegar við vildum. Foreldrar
hennar og frændi minn voru ánægð með þennan ráðahag, og allir
aðrir álitu mjög jafnt á komið með okkur. Hún var fallegasta
stúikan í sveitinni, og ein af þeim efnuðustu. — Jegvarþar á móti
bláfátækur, og hafði frændi minn, með fram fyrir ósk ýmsra sókn-
arbarna föður míns, sem hafði lengi verið prestur í þessari sókn,
tekið mig að sjer til uppeldis, eptir að jeg hafði misst foreldri mín
bæði. — Bn þegar jeg stálpaðist, rjeði hann af að senda mig í
skóla, og jeg var nú einasti lærði maðurinn í þessu byggðarlagi.
Allt þetta jafnaði sig vel upp, og það styrkti okkar unga ástaband
að við mættum alstaðar hlýjum kveðjum og góðum óskum meðal ná-
granna okkar.
En þekking sú á lífinu og mönnunum, sem jeg aflaði mjer síð-
ar, er jeg kom út í heiminn, hefur skýrt það fyrir mjer eptir á,
að lund og eðli þessarar fyrstu heitmeyjar minnar var ekki fallið
til neinnar hversdagsgæfu, þó hamingjan sýndist leggja greiða og
beina leið fyrir okkur bæði. Meðan við ijekum okkur, var allt eins
og það átti að vera; i leikjunum eru aðeins dregnar upp myndir af
alvörunni, og vjer höfum opt jafnt gaman af því að vinna og t&pa,
sigra og sigrast. |En þegar leikjunum er lokið, kemur allur annar
svipur yfir Bækjendur og verjendur í þessum kappleik, sem kallaður
er líf.
Unnusta mín var allt of kappsöm til þess að geta orðið ánægð.
Hún lagði allt sitt fram í smáu og stóru, allt í einu ef til viil,
þegar maður sist vænti þess, og hún var þess vegna vel fallin til
þess að bera hærra hlut; en það er fullt eins mikið komið undir
því, að kunna að gleðjast yfir sigrinum, eins og hinu, að afla hans.
— Jeg tók alls ekki eptir því, lengi fram eptir ástadögum okkar,
að hún rjeði optast fyrir okkur báðum. — í leikjunum, eins og líf-
inu sjálfu, kemur það fram, að tvennir viljar geta aldrei orðið að
einum eða sama vilja. Tveir eða fleiri geta, að því sem verður
ráðið af því ytra, fallist á eitt mál. En i raun rjettri er það þá
ætíð svo, að annar lýtur yfirráðum hins. — Okkur greindi opt á
áður en alvaran kom og skildi okkur til fulls, og hún varð optast
hlutskarpari; ekki svo mjög af því, að hún setti vilja sinn bein-
línis yfir minn, heldur af því, að hún varði meira afii og kappi til
þess að sannfæra mig, heldur en jeg til þess að koma henni á mitt
mál. — Þegar við töluðum um það, hvert við ættum að fara þenn-
an daginn, eða hvað við ættum að gjöra okkur til skemmtunar þeg-
ar þangað væri komið, fór það optast svo, að jeg fjekk að leggja
eitthvað til fyrst, en það var sjaldnast, að tillagan væri samþykkt.
— Hún hafði hugsað sjer enn betri stað, og hafði augastað á enn
skemmtilegri leik. Og jeg varð opt&st að játa, að hún færði sann-
færandi rök fyrir því, sem hún hjelt fram. Hún stóð kyr fyrir
frarnaD mig, lagði stundum hendina á öxlina á mjer, og talaði svo
skýrt og með svo mikilli áherslu um allt sem þræta valt á, hve
lítið sem það sýndist vera, að jeg fann, að það hefði verið óvinsam-
legt, jafnvel ranglátt, að viðurkenna ekki, að hún hefði á rjettu að
standa.
Hún var aldrei fallegri heldur en þegar hún lagði sem mest
kapp á að telja manni hughvarf. — Einstöku sinnum kom þaðfyr-
ir, að jeg varð heitur og stóð fast á mínu máli. — Jeg hagaði þá
orðum mínum svo vel sem jeg hafði vit á, og setti ástæður mínar
skipulega fram, með og mót. Hún hlustaði þá á mig til enda, og
brosti opt, einmitt þegar mjer fannst jeg reka smiðshöggið á, og
taka af allan efa um það, hvað rjett væri eða rangt í því efni,
sem við ræddum um. En þegar jeg loksins hafði lokið mínu máli,
tók hún allar ástæður mínar í rjettri röð, liðaði þær sundur eins
og lærðasti miðaldaspekingur, og gat alloptast snúið mjer á sína
skoðun, að minnsta kosti i bráðina. —
Margar konur verða ókvennlegar þegar þær beita sjer í sam-
ræðum, en unnusta mín var ekki svo. Hún var prúðust og hreif
hnga manns mest, þegar hún líktist mest Bjálfri sjer, og það gjörði
hún þegar um eitthvað var að keppa. Hún var ein af þeim. —
Viljinn var æðsta gáfa hennar, og það kom nýtt líf og yndisleikur
yfir hverja hreifing hennar, þegar hún þurfti viljans með. En
hversu mikla •sanna yfirburði sem vjer finnum hjá öðrum, er ætíð
einhver taug í oss sjálfum, sem vill ráða, og þó ástvinir vorir eigi
í hlut, leitum vjer undan, á aðrar leiðir, ef vjer finnum að vjerget-
um aldrei beygt þá undir vorn eiginn vilja.
Það bar við að hún gjörði allt til þess að láta mig finna, að
hún hefði engan annan vilja en minn. — Hún gat upp á allar mín-
ar óskir, og styrkti allt sem jeg sagði, með enn heppnari og hittn-
ari rökum, en jeg sjálfur hafði getað fundið. Þá daga sem þannig
lá á henni, var jeg töfraður af ást og vinarhug til hennar, og hefði
ekki getað hugsað mjer að lifa án þess að hún Iifði með mjor. —
En þessir dagar voru ekki eins margir og hinir, og smátt og smátt
Iæddist sú meðvitund inn í huga minn, að hún ekki einasta stæði
ofar en jeg heldur líka að hún fynndi það sjálf, og það er sú hættu-
legasta raun sem nokkur kona getur sett karlmannBást i; því er nú
einu sinni svo varið, að karlmennirnir vilja hafa tögl og hagldir, þó
það sje ranglátt, þegar völdin væru betur komin i höndum konunnar.
(Framh.).
Löggildingar.
Alþingi vort hefur verið mjög iðið við löggildingar smáhafna kring-
um allt ísland, undanfarin þingár, og er það lofsvcrt frjálslyndi sem
lýsir sjer i þessu, enda þótt það sje nokkuð kátlegt, að löggilda
hafnir sem ekkert skip kemur nálægt, hvað þá heldur að nokkur
verslun eða kaupskapur sje þar til, eius og átt hefur sjer stað um
suma voga og víkur sem löggjafarvaldið hefur sæmt á þennan hátt.
En það eru aðrar löggildingar sem allmikið hefur borið á, á
síðustu tímum, án þess að þær sjeu lofsverðar í sjálfusjer, eða lík-
legar til góðs árangurs. — Það eru löggildingar ungra óreyndra
manna, er hafa fengist við skólanám í einhverri fræðigrein, og sækja
svo um styrk til alþingis til þess að framkvæma eitthvað sem að
fræðigrein þeirra lýtur. Það eru jafnveí sjaldnast eiginlegar fram-
kvæmdir sem um er að ræða, heldur „rannsóknir“ eða frekari full-
komnun í námi þeirra, sem fjárstyrkinn á að veita tii.
Þessum styrkbeiðendum verður alloptast eitthvað ágengt, jafn-
vel þótt ekki sje hægt að sýna fram á, að þeir hafi fengið fjeð sak-
ir frændskapar við einhvern þingmann, með eptirfarandi atkvæða-
sölu. — Slíkt er auðvitað ekki ósjaldan aðalrótin til þess að þeir
eru skráðir á fjárlögin. En styrkurinn sýnist stundum veittur ein-
ungis vegna þess að þinginu virtist heppilegt að „authorisera“ ein-
hvern ungling til þess að annast allar opinberar framkvæmdir lands-
manna i einhverja tilekna átt, næsta mannsaldur,
Þó alls engin líkindi sjeu til þess að ætla, að þessi eða hinn
nýbakaður kandidat geti nokkurntíma orðið til verulegs gagns, er
hann tekinn gióðvolgur úr skólanum, og settur á laun af landsfje,
og honum fenginn starfi í hendur, sem engum mundi trúað fyrir
um allan heim utan íslands, nema þeim sem áður hefði sýnt dugn-
að, fyrirhyggju og hæfileika til þess sem gjöra á. — Þegar svo
þessi dilkur er einusinni kominn á spenann hjá landsjóði, verða