Dagskrá - 28.06.1897, Blaðsíða 3

407
og það væri nokkur efi á því, að jafnvel hið stærsta
skip gæti ekki fremur veitt mótstöðu en fjöður í fellibyl,
og hlyti að farast á sömu stundu, ef það lenti í iðunni.
Mjer hafa virst orsakir þær, er menn álíta að þetta
komi af, alltrúlegar er jeg les þær, en nú voru þær lítt
fullnægjandi í mínum augum. Hin almenna skoðun var
sú, að iðan myndaðist af hreifingu vatnsins við flóð og
fjöru. Kircher og fleiri halda, að undir iðunni sje gýg-
ur, sem gangi alveg í gegn um hnöttinn. Þessi skoðun
var mjer næst skapi, svo fráleit sem hún annars er.
Jeg sagði fylgdarmanni mínum hana, og varð jeg hissa
er hann var henni fráhverfur, því hún hefur mikla hylli
hjá Norðmönnum.
Hvað viðvjek hinni skoðuninni, þá sagðist hann ekki
skilja hana, enda mun hann hafa sagt það satt, því þótt
hún sje allskiljanleg á pappírnum, þá finnst manni hún
með öllu óskiljanleg og jafnvel heimskuleg er maður
heyrir drunur hyldýpisins í kring um sig.
»Nú hafið þjer sjeð iðuna«, sagði gamli maðurinn,
»og ef þjer viljið leggjast hjerna í skjóli við klettinn
þann arna, þá ætla jeg að segja yður dálitla sögu, svo I
þjer sjáið að jeg þekki dálítið til straumsins«.
Jeg gjörði sem hann bauð og hóf hann svo ræðu
sína:
»Jeg og bræður mínir tveir áttum einu sinni dálitla
skútu, og vorum við vanir að fiska á henni hinum megin
við Moskoe í nánd við Vurrgh. Fiskur er ætíð nógur
í hörðum straumum og öfluðu þeir ætíð vel, er þangað i
þorðu að leita, en það voru ei nema vjer þrír.
Vanalegu miðin eru sunnar og þangað fóru aðrir,
með því það er minni hætta. Þar á móti veiddum vjer
bæði betri og meiri fisk og fengum opt meira á einum
degi en hinir gætnari á heilli viku. Vjer lifðum þannig
á hugrekki voru og lögðum líf vort í hættu til að þurfa
ekki að þræla.
Við vorum vanir að lenda í dálítilli vík, sem er
hjer um bil fimm mílur hjeðan. Þegar gott var veður
notuðum við kyrrðarstundina, sem áður er talað um, til
að komast yfir strauminn, og lögðumst síðan fyrir at-
keri í nánd við Otterholm eða Sandflesen, því þar eru
straumarnir ekki eins harðir eins og annarrstaðar. Við
vorum þar síðan þangað til sjórinn varð rólegur og hjeld-
um svo heim.
Vjer fórum þetta aldrei nema vjer hefðum hagstæð-
an byr fram og til baka, og sáum vjer það vanalega á
morgnana, hvort við mundum hafa það eða ekki. Tvisvar
sinnum á sex árum neyddumst vjer til Jað liggja fyrir
atkerum um nóttina vegna logns, og einu sinni urðum
við að liggja heila viku, hálfdauðir af sulti, á miðinu,
af því ekki var hægt að snúa aptur vegna hvassviðris.
Við hefðum farist í straumnum ef oss hefði ei viljað
■ það til láns að oss bar í hlje við Flimen, og lágum við
| þar síðan. (Frh.).
Mannþekkjara-listin.
(Lauslega þýtt úr frönsku).
(Niðurl.)
Fyrsta meginreglan í þeim fræðum að rannsaka
innra manninn eptir höfuðbeinalaginu er sú að allar þær
hvatir og eiginlegleikar sem eru þýðingarmestir fyrir
hið náttíirlega eða dýrslega líf mannsins eiga heima
í þeim hlutum heilans er liggja nœst mænunni, en þeir
eiginlegieikar er fullkomnast við menningu mannsins og
uppeldi, í þeim hlutum heilans er liggja mænunni fjærst.
Næsta meginsetning er sú að eiginlegleikar af líku
tagi liggi hver nærri öðrum.
A grundvelli þessum hafa síðan verið gjörðar ran-
sóknir á óteljandi mannshöfðum, og hafa þannig smátt
og smátt orðið ákveðnir »staðir« fyrir svo að segja
hvert einasta aðaleinkenni mannlegrar sálar. — Fram-
úrskarandi gáfumenn er einkum hafa verið atbragð ann-
ara í einhverri sjerstakri grein, hafa reynst að staðfesta
setningar þessar, eina eptir aðra, og auk þessa hafa
menn þóttst eiga öfluga vitnisburði í höfuðlagi hinna
ýmsu dýrategunda er einkennast hver um sig af sjer-
stakri skapseinkunn svo sem: refurinn að slægð; hund-
urinn að tryggð o. s. frv.
Þær hvatir er miða að viðhaldi kynsins liggja í
»litla. heilanum« næst mænunni og er þessi hluti höf-
uðsins því stærri sem þær hvatir eru ríkari hjá mann-
inum. Gagnstæðar þessum eiginlegleikum eru flestar
hinar svokölluðu »gáfur;« þær eiga heima í fremstu
hlutum stóra heilans, flestar nálægt augabrúnunum.
Þegar talað er um að einhver sje »gáfaður« eiga
margir við reikningsvit og skarpan skilning þess er í
hlut á. En þessir hæfilegleikar eru langt frá því að
fela í sjer allar eðajafnvel fjöldann af hinum æðstu gáf-
um sem fundnar verða eptir höfuðbeinalaginu. — Sá
maður getur t. a. m. verið vel skýr og skarpur reikn-
ingsmaður sem varla þekkir blátt frá grænu í málverki,
heyrir ekki mun á falskri og ófalskri nótu, o. s. frv.
— Það heyrir að sönnu ekki undir þessa fræði að
ákveða hver sje »gáfnanna gáfa« — en við ransóknir
á mörgum mannahöfðum staðfestist sú kenning ætíð
meir og meir að hver gáfa sje qtaf fyrir sig alveg sjálf-
stæð þannig að sami maður getur skarað fram úr í einni
og verið mjög svo ófullkominn í annari — og að þeg-
ar ræða er um hvort maðurinn sje »gáfaður« eða ekki
verða menn því annaðhvort að krefjast þess, að maður-
inn sje afbragð annara að einhverri sjerstakri gáfu, eða
þá að hann sje fullkominn í fleiru og á hærra stigi en
almennt gjörist.