Dagskrá - 09.07.1897, Blaðsíða 2

30
Skjóni,
Eptir S. J. J.
(Niðurl.)
Hefði Skjóni skilið orð húsbónda síns, mundi hann
hafa lofað hamingjuna fyrir og óskað að hann fram-
kvæmdi þetta sem fyrst, því æfi hans gat þó ekki orð-
ið verri en hún var. Skjóni hafði ekki einungis hrufl-
að sig í byltu þessari heldur hafði hann einnig brotið
úr sjer nokkrar tennur og var því mjög illa útleikinn
en þó varð Jón að bæta á eymd vesalings skepnunn-
ar. Hann krossbölvar Skjóna eins Og vitlaus maður
gnístir tönnum svo fast að við sjálft liggur að þær mol-
ist í sundur, kreppir hnefann og slær Skjóna framan í
svo fast sem kraptarnir leyfa; því næst fer hann á bak
aptur og pínir hann áfram svo hart sem hann getur.—
Þetta var um haust og kominn snjór og frost. Þegar
Jón kemur heim, sprettir hann afSkjóna. slær í hann af
alefli með beislistaungunum og sigar hundunum á eptir
honum. Skjóni lallar hægt og hægt út í haga þangað
til hann kemur að kletti nokkrum; þar nemur hann
staðar, örmagna af þreytu, hungri og illri meðferð. þeg-
ar hann hefur staðið þar stundarkorn tekur honum mjög
að kólna, því áður hafði hann verið sveittur. Þegar á
nóttina líður gjörir kafals byl með frosti og kulda. Snjó-
gusurnar komu stanslaust ofan af klettinu niður á Skjóna.
í fyrstunni reyndi hann af veikum mætti að hrysta þær
af sjer en loks urðu þær svo miklar, að þess var eng-
inn kostur. — Nú víkur sögunni til Maríu; hún hafði
ekki gleymt honum Skjóna sínum, hún vissi vel við
hvaða kjör hann hafði að búa, og hún kenndi til vegna
hans. Hún lagðist aldrei svo til svefns að hún hugsaði
ekki um hann; hún bætti því við bænirnar sínar á
kvöldin að hún beiddi guð að láta honum líða sem
best. Þegar börnin komust á legg hjá Hjálmari gamla
þá fór honum að ganga betur, enda skánaði nokkuð í
ári, og áður en langt um leið hafði hann grætt fje tölu-
vert. María kemur einhverju sinni að máli við föður
sinn og spyr, hvort hann muni eptir því að hann hafi
lofað sjer að kaupa hann Skjóna sinn apfur þegar hann
gæti. Hjálmar gamli kvaðst muna það vel og vera fús
að efna loforð sitt. Fer hann því daginn eptir til Jóns
á Skeiðsenda í því skyni að endurkaupa Skjóna en það
var einmitt daginn eptir ferð þá, sem áður er getið. Þeg-
ar Hjálmar ber upp erindi sitt hýrnar heldur yfir Jóni;
kveðst hann reyndar gjöra það nauðugur að selja Skjóna;
sjer hafi fallið svo einstaklega vel við hann og segist
hafa ásett sjer að láta hann ekki í annara hendur. En
bæði sökum þess að hann viti að Hjálmar fari vel með
hann og eins vegna þess að svona sjerstaklega standi
á, þá segist hann skuli selja honum folann fyrir sama
verð og hann hafi keypt hann- Hjálmar lætur það
gott heita. »En hann er ekki heima núna sem stendur
segir Jón«, hann snuddaði eitthvað burt í morgun þegar
honum var hleypt út úr hesthúsinu klár-ríunni, gjörðu
svo vel að koma inn Hjálmar minn á meðan jeg læt
sækja hann«. Nú er lagt af stað að leita að Skjóna,
en þeir Jón og Hjálmar sitja og skeggræða á meðan |
um hitt og þetta og kvennfólkið fer að hita ketilinn.
Einkum verður þeim tíðrætt um tíðarfarið, frostið og
harðindin, að það skyldi verða að taka allar skepnur á
gjöf svona snemma. Jón kvað það mjög ómannúðlegt að
láta vesalings skepnurnar krafsa snjó og bíta klaka þeg-
ar nóg væru heyin eins og núna.
Loksins kemur leitarmaðurinn; kveðst hann hafa
leitað allstaðar er sjer hafi dottið í hug en hvergi
fundið Skjóna. Þetta þykir báðum mjög illt en semja
svo með sjer að Hjálmar skuli fara heim en Jón koma
með Skjóna þegar hann finnist, svo þeir geti útgjört um
kaupin. Nú líður og bíður, ekki finnst Skjóni og ekk-
ert frjettist til hans.
Seint um haustið gjörir hláku og leysir upp snjó
að mestu, vill þá svo til eitt sinn að smalamaður Jóns
er að svipast eptir kindum og gengur fram á klett nokk-
urn; verður honum litið niður fyrir og sjer hvar Skjóni
stendur undir klettinum. Snjórinn var þyðinn ofan
af honum niður á miðjar síður og stóð hann þar studd-
ur við klettinn rjett eins og Skarphjeðinn við gaflhlaðið
forðum.
Smalamaður segir Jóni tíðindin þegar hann kemur
heim; bregður honum heldur en ekki í brún.
»Það var ljóta bölvað óhappið að klár skrattinn
skyldi ekki geta tórt þangað til jeg var búinn að selja
hann« segir Jón. Nokkru síðar hittir hann Hjálmar og
segir honum hvernig komið er; þótti honum það íllt en
Maríu þó þúsund sinnum verra, hún hefði víst ekki tek-
ið það nær sjer þótt hún hefði frjett lát einhvers vinar
síns. Hún fjekk föður sinn til þess að kaupa Skjóna
þar sem hann stóð í skaflinum, var hann fluttur heim
þangað og grafinn í túninu og jeg segi ykkur það satt
að hún María litla fylgdi honum Skjóna sínum með
söknuði til grafar. Hún felldi mörg tár á leiði hans og
gekk þangað opt síðan, en aldrei varð henni eins illa við
nokkurn mann eíns og hann Jón á Skeiðsenda, hún sem
aldrei talaði neitt Ijótt, nefndi sjaldan nafnið hans án
þess að hún kallaði hann bölvaðan morðingjann.
Svona lauk æfinni hans Skjóna, en það er ekki |!
hann einn sem á þessa sorglegu sögu. Æfisaga dýr-
anna er engu síður beiskju blönduð en sumra manna
og það er optast þeim að kenna, sem hafa þau undir
höndum. Þau geta ekki sagt söguna sína sjálf, en
mennirnir eiga að segja hana fyrir þau.
Jeg þekkti Skjóna og þessi saga er sönn.