Dagskrá - 21.09.1897, Blaðsíða 1

Vcrð árgangs yrir clHri
cndur innanlands.
4 krónur.
Kcmur út hvcrn virkan dag.
Verð ársfj'rðungs (minnst
75 arkir) kr. 1,50. í
R.vík mánaðarl. kr. 0,50.
— Arsfjórð. erlendis 2,50.
II,
67.
Reykjavík, þriðjudaginn 21. september.
1897.
Þingsaga.
Menn hafa svo að segja nýlega byrjað á því, hjer
á landi, að „gagn-rýna“ gjörðir einstakra þingmanna,
liða sundur ræður þeirra og tillögur um landsmál, og
finna að því, sem aðfinningarvert er, jafnt hjá þeim, sem
öðrum starfsmönnum þjóðarinnar.
Hjá hámönnuðum þjóðum, eins og t. d. Englend-
ingum, hefur þessi opinbera verðlagning á þingmennsku
fulltrúanna verið gefin út um langan aldur, í ræðum og
ritum, til mikils árangurs fyrir þjóð og þing. — Mál-
tæki eitt, enskt, segir svo: „Það krefst til almennra
mannrjettinda að mega atyrða þingið — en grundvall-
arskipun ríkisins má enginn lasta".
„Dagskrá" er hið fyrsta íslenska blað, er hefur
rækilega sett ofan í við einstöku þingmenn, fyrir ýmsa
opinbera framkomu þeirra, á þann hátt, að almenningur
hefur getað gjört sjer hugmynd um hverjum þinghæfi-
leikum hlutaðeigendur muni vera búnir. — Og á þann
hátt þarf að rita um þingmenn til þess, að þing vort
komist einhverntíma í það horf, að líkjast löggjafarsam-
komu siðaðs þjóðfjelags-
„Dagskrá" vill ekki láta það hindra sig frá þessu
skylduverki, þó ýmsir hjeraðsríkir höfðingjar kunni að
firrtast af því sem satt verður sagt um breytni þeirra á
þingi. — Almenningur á Islandi mun heldur ekki til
lengdar láta bæla sig niðri af sumum þeim er nú veifa
veldissprotanum yfir skoðunum kjósenda í hinum og
þessum kjördæmum. —
Nýr tími fer í hönd. Ný þroskaðri stefnahjá lands-
mönnum miðar upp yfir og burt frá heimskum, stefnu-
lausum og ófyrirleitnum málaskúmum, er hingað til hafa
lifað á því, að enginn hefur talað um lítilsvirði þeirra.
Þingmenn þurfa að vita að þjóðin horfir á aðgerð-
ir þeirra og heimtar af þeim annað hvort þögn og af-
skiptaleysi af almennum málum eða tillögur sem byggj-
ast á einhverju viti og á óhlutdrœgum vilja til þess að
vinna þjóðfjelaginu gagn.
Þingið þarf að taka sjer rækilega fram í heild
sinni. — Það er ekki nóg, þó margir ágætir og vitrir
menn sitji á alþingi, — svo lengi sem politisk grunn-
hyggni og eigin hagsmunarœkt ræður þar úrslitum
mála.
Þingið þarf að heyra sannleikann — hjer fremur
en nokkursstaðar annarsstaðar. Hjer er freistinganna
land fyrir þann sem settur er til nokkurra valda, án
þess að honum sje innrætt óhlutdræg rjettsýni ti! þess
að gjöra mönnum og málstöðum jafnt undir höfði hvort
heldur það eru rnágar, vinir og frændur eða óskyldir menn,
sem eiga hlutað. Oghjer er sannarleg Paradís á jörðinni
fyrir bráðónýt, ómenntuð og framhleypin þjóðmálaflón —
sem hvergi annarsstaðar í öllurn heimi mundu verða heyrð
um eitt einasta almenningsmál. En því veldur fámenni
þjóðarinnar að ótal skyldubönd tengja einn við annan
hvar sem litið er í löggjöf eða stjórn landsins, og því
veldur hin gjörsamlegi skortur á vísindum og æðri
menning í landinu, að varla getur verið svo viðbjóðsleg
pólitisk lokleysa að hún eigi sjer ekki formælendur í
ræðum og ritum meðal vor.
„Dagskrá" ætlar sjer í nokkrum næstu tölublöðum
að flytja sögu-ágrip nokkurt af gerðum alþingis í sum-
ar, og drepur þar einnig stuttlega á tillögur og stefnur
einstakra þingmanna. Má vera að einhverjir megi eitt-
hvað læra af slíku ágripi, og ef til vill, getur þetta orð-
ið til þess, að menn síðar leggi meiri rækt við það
innan þings að koma fram sem þinghæfum mönnum
mætti sæma, og utan þings að leggja einarðari dóm á
þingmennsku fulltrúa vorra, heldur en áður hefur verið
gjört.
„Jyden“. Síðasta meistarastrykið í landsútgerð-
arbaslinu sæla, mun vera samningurinn um sigling „Jót-
ans" hingað til landsins.
Þetta danska nautaskip, hefur hlotið gott og ó-
brotið sann-nefni hjá almenningi, þar sem það varskýrt
»FjósiJo. — strax eptir að mönnum hafði gefist kostur
á því að líta undir þiljurnar á hinum nýja kolabrennara
landsjóðs. — Verra endemi mun aldrei hafa verið boð-
ið neinstaðar til farþegja-flutnings — en ekki verður
slíkt lagt til lasts eigendum skipsins. Þvert á móti. -
Allt getur verið gott til síns brúks, og það getur verið
í fullt svo þarflegt að flytja naut milli markaða — þar
sem verslendur finnast fyrir þann varning —, eins og
j að flytja farstjórann okkar frá einu landi til annars yfir
gínandi tómum lestarrúmum og eindálkuðum útgjalda-