Dagskrá - 24.09.1898, Síða 4

40
Seint um kveldið flugu þær sögur um
:inn að nokkrir menn gengju um göturnar
:ð skothríð. Þótti mönnum allóvænlega
orfast og ekki gjörlegt að hafa sig á stræt-
1 úti; en brátt kom það í ljós að ekki var
:ð öilu óhult að vera inni heldur, Því kúl-
komu surnstaðar inn um glugga þar, sem
k var inni. Lögðust allir með hálfum
ga ti: svefns um kveldið og sumirsofnuðu
s ekki. Um morguninn var alt hljótt, en
gar farið var að grenslast eptir hvað gjörst
fði, sáu menn að víða voru rúður og ljós-
r brotin og póstbréfakassinn á húsi Björns
upmanns Guðmundssonar skotinn í sundur
Hverjir þeír eru, sem þannig hafa reynt
otlist sína, vitum vér ekki með vissu; en
líkindum hefir Bakkus verið þar með í
rki.
Það lítur út fyrir að götuóspektirnar
li að byrja snemma í haust, eftir þessu að
.rna, og ekki ætti að leyna nöfnum þeirra,
þeim valda til lengdar, ef menn vita hverjir
ir eru.
Miðvikudagur.
„Reykjavíkin" kom frá Borgarnesi og
:ð henni fjöldi farþega, þar á meðal Aðal-
■inn Halldórsson bufræðingur og vélavinnu-
óri irá Oddeyri, Gísli búfr Þorbjarnarson,
iðm. kaupm. Ottesen, Hallgrímur hreppstj.
nsson fra Guðrúnarkoti, Þórður verzlunarm.
iarnason frá Borgarnesi, Thor kaupm. Jen-
n o. fl.
„Vesta" kom frá ótlöndum og Austtjörð-
t og með henni nálægt 180 farþegar.
elztir þeirra voru Bjarni kennari Sæmunds-
n með frú sinni, Guðmundur Böðvarsson
>ldsv eikraspítalaráðsmaður, Helgi Jónsson
rsafræðingur, Hjörtur skólastjóri Snorrason,
a ritstjóri Ólafsson með nýja prentvél, Jón
iingism. Jakobsson, séra Jón Jónsson frá
afafelli, Sigurður Jónsson kennari, sem get-
er um á öðrum stað í þessu blaði, Kol-
inn yerzlunarm. Árnason frá Vestmannaeyj-
t, ekkjufi;ú Stefanía Siggeirsdóttir frá Hraun-
rði; ungfrú Guðlaug Arason, ungfrú Hlíf
lith. Enn fremur nokkrir enskir ferðamenn.
Fimtudagur.
Einkennilegasti dagur, sem menn muna,
1 þá bar ekkert til tíðinda í allri borginni,
n í frásögur sé færandi
Föstudagur.
Reykjavíkin fór til Akraness, Borgarness
Straumfjarðar; með henni fóru Hallgrímur
issön í Guðrúnarkoti, Guðm. Ottesen
'1 . ^hor Jensen kaupm., Kolbeinn Árna-
i ;g Þórður Bjarnason verzlunarm., Bjarni
ursson kennari o. fl.
Kutter „Rap" skipstj: Thuresen, (43
gestcr tons), kom eftir 16. daga ferð,
JSloegi, hlaðinn timbri til hr. Björns kaupm.
ðmundssonar.
Festaskrá.
Ný tríilofuð enr.
Sigurjon Jónsson stud. med. & chir. og
;frú Sigríður Jónsdóttir (realstudent frá
nsborg), Ásgeir Ásgeirsson stud. art. og
;frú Ragnhildur Bjarnadóttir frá Ármúla,
fi Sivertsen frá Höfn í Borgarfirði og
;frú þórunn Richardsdóttir; Magnús skip-
ri Magnússon ogungfrú Ragnh. Guðmunds-
Framhald af bls. 36.
Nú er Kitchener að senda „herbáta"-
1 suður til Fashoda (.herbátur", gunboat,
:ærð við „Eieimdal" en grunnskreiðari).
En um leið rekur hann alla fréttaritara
a burtu, norður til Egyptalands.
Fyrir tveim árum gerði stjórn Frakka
mo hermenn, Liotand og ofursta Marc-
I til þess að fara frönsku flaggi yfir
merkur þær, er liggja milli hins frakk-
a Congoríkis og Hvítu-Níl-ár þar sem
oda er höfuðborg, Nú liggur borg
þessi langar leiðir innan þess ríkis, erMahdi
réð yfir og Kilchener hefir vopnum og blóði
j unnið, svo að líklegt er að stutt verði um
| kveðjur milli þessara frakknesku flugumanna
og Kitcheners, hans, með óvfgan her á bak
við sig og þeirra, fylgdarlausra. En bragð
Kitcheners, að láta engar fregnir af viðskift-
unum fara nema sín milli og hinnar ensku
stjórnar, er auðsælega þegandi svar til Frakka,
sem í mestu leynd settu af stað þessa út-
gerð Liotands og Murchands til þess, að
vinna undir Frakkland efri Níldalinn áður en
Englendingar gætu snúist við þvf stórvirki,
að kollvarpa veldi Mahdis í Soudan.
Nú eru menn farnir að telja það víst, að
stjórn Frakka leyfi, að Dreyfus málið verði
prófað á ný. Hermálaráðherra Cavignac,
sem setti þvert nei fyrir endurprófið, hefir
orðið að segja af sér, og hefir sá tekið við,
er Zurlinden heitir.
Eftir því, sem frá líður verða undirtekt-
irnar undir keisara-áskorunina varúðarlegri á
svipinn. Þýzkaland læzt reyndar vera him-
infegið fagnaðarboðskap friðarins, það er að
segja stjórnarblöð landsins. En blöð sósia-
lista og frelsismanna segja, að á skjalinu sé
ekkert mark takandi: Rússar viti, að yfir
vofi, innan skams, ófriður milli Engla og
sín; þeir séu ekki viðbúnir að ganga út í
þann voða enn; vilji því reyna, með al-
mennu afvopnunar-frumvarpi, að teygja þjóð-
inrar, og þar með Englendinga, til að skrafa
um frið, meðan þeir fullgeri Síberfu járn-
brautina og stórauki flota sinn og, þegarþeir
þykist viðbúnir, snúi þeir blaðinu við. Þetta
sé alt, sem friðarguðspjall Czars beri í skauti.
Á Frakklandi eru undirtektirnar and-
varpandi. Skjal Czars slær niður öllum von-
um þjóðarinnar um, að fá liðsemd frá Rússum
til að vinna aftur Elsass-Lothringen, og hin
þunga stuna gengur gegnum öll blöð Frakka:
„Svo þetta er alt, sem vér eigum von á
frá vorum volduga vin og bandamanni!"
Nú bætist hér við, að í París er upp-
runnin hin mesta óöld út úr máli Dreyfuss.
Yfirforingi (General) Boisdeffre er yfir-
stjóri herstjórnarráðs í Frakklandi. Hann er
uppáhald Rússa og hinn mesti vin keisarans.
Undir þessum manni þjónar sú sveit her-
stjórnárráðsins, sem nefnist launþjónustusveit.
Yfir henni hefir ráðið þessi ár, sem Dreyfuss-
málið hefir verið á dagskrá, ofursti af írsku
kyni, sem hét Henry.
Hermálaráðherra Frakka, sem til valda
kom með nýju ráðaneyti í vor, heitir Cava-
ignac. Þegar þingið kom saman í vor, heimt-
uðu menn að stjórnin skyldi gera enda á
Dreyfussmálinu með því, að láta halda lög-
lega ransókn um það alt að nýju. En
Cavaignac þverneitaði þessu, og bar fyrir sig
þrjú skjöl, sem stjórnin væri sannfærð um
að sönnuðu, að Dreyfus væri sekur maður
og rétt dæmdur. Á þetta félst þingið með
yfirgnæfandi atkvæðamun og ályktaði að her-
málaráðgjafinn skyldi láta prenta ræðu sína
og skjölin og skyldi þetta fest upp á opin-
berum stað í hverju sveitarfélagi í ríkinu.
Og þetta var gert. Þar með átti hinu mikla
máli að vera endilega lokið. En oft verð-
ur hið óvænta.
Þegar blöð F’rakka eru búin í viku að
harma yfir vonbrigðum, sem hinn voldugi
vinur Frakka heflr bakað þjóðinni, kemur
það eins og reiðarslag yfir fólkið, að það
skjal, sem Cavaignac taldi hið öruggasta á-
fellisskjal gegn Dreyfuss, og átti að hafa
komið frá þýzkum sendiherra skrifara, játar
nú ofannefndur ofursti Henry, að hann hafi
sjálfur falsað. Cavaignac hneppir hann á
vörmu spori í varðhald í Mont Valérien.
Skömmu síðar kemur einn af foringjunum í
herstjórnarráðinu í borgaraklæðum að heim-
sækja Henry og er hálfa stund hjá honum
og býður fangaverði, er hann fer, að ónáða
ekki ofurstann, hann sé að skrifa bréf. Þeg-
ar frá leið vildi fangavörður vitja bandingja
síns, finnur dyrnar lokaðar að innan og þeg-
ar búið er að brjóta þær upp, liggur ofurst-
inn örendur, skorinn á háls með eigin hendi.
Boisdeffre hefir lagt niður völd og hershöfð-
ingi Gonse með 'honum, annar af æðstu em-
bættismönnum í herstjórnarráðinu. „En eigi
skal þeim kápa verða úr því klæði", æpa
blöð Frakka, „Vér verðum að vita, hvaða
samband var milli þeirra og hræsins (char-
ogne) í Mont Valérien". Hinn versti grun-
ur leikur nú á Boisdeffre, að það sé einmitt
hann, sem sekur sé um þann glæp, sem
Dreyfus situr í dýflissu fyrir,- að hafa svikið
lnná sitt og selt Rússum í hendur áríðandi
hermálaskjöl.
Öll blöð Frakka heimta nú löglega háð
réttarhald að nýju í máli bandingjans í
Djöflaeyju og er lítill efi á að það fáist nú
að lokum.
Eins og von er, bera blöð Frakka sig
hörmulega yfir skömm herstjórnarráðs-
ins og því athlægi og fyrirlitningu, sem þjóð
og þing sé orðin að af þess völdum.
Nú eru sögulegar tíðir fyrir hendi.
Eiríkr Magnússon.
Vilhjálmur Þýzkalandskeisari vill koma
í veg fyrir verkföll með því að setja þá alla
í fangelsi, er uppvísir verða að því að æsa
til þeirra; hann vill helzt svifta jafnaðarmenn
málfrelsi og ritfrelsi. Hann vill einnig halda
á friði með herafla og er það gagnstætt skoð-
un Rússakeisára, eins og sést hér að framan.
Tuxen hermálaráðgjafi Dana hefir tekið
V2 milljón króna úr ríkissjóði fyrir sprengi-
kúlur; þratt fyrir það þótt þingið neitaði því.
Landsþingskosningar í Danmörk 2. sept.
og fjölgaði þá vinstri- og jafnaðarmönnum.
LeO páfi 13. halda menn að eigi skamt
eftir ólifað.
Regn og eldingar voðalegar voru í Dan-
mörk 15—16 ágúst. Á Vestur-Jótlandi brunnu
70—80 býli, nokkrir menn biðu bana og
fjöldi fénaðar. Skaðinn metinn margar mill-
jónir kr.
Elísabet Austurríkisdrotning var myrt
13. þ. m. af ítölskum manni, er stakkhana með
rýtingi. Hún var um sextugt.
Engar áreiðanlegar fréttir af André; talið
líklegt að hann komi aldrei fram.
Bráðabyrgðarfriðarskilmálar milli Spánv.
og Bandamanna eru þessir: 1) Spánv. sleppa
Kúbu, Portorico, og öðrum eignum sínum á
Antillaeyjum og Ladronaeyjum. 2) Bandam.
lialda Manila þar til friður er fullsaminn. 3)
Spánv. eiga þegar að víkja af Kúbu, Porto-
rico og öðrum Antillaeyjum. 4) Bandam. og
Spánv. nefna 5 menn hvorir um sig til þess
að koma sér saman um friðarskilmála. Þeir
eiga að hafa fund með sér í Paris 1. okt.
Sagt er að stríðið hafi kostað Banda-
menn nálægt 170 milljónir lcr.
Sigurður Jónsson, sem kom með
„Vestu", er ættaður úr Arnessýslu, hann er
upphaflega realstud. frá Flensborg með á-
gætiseinkunn. Hefir hann nú tekið kennara
skólapróf við kennaraskólann í Jonstrup á
Sjálandi, eftir 3. ára nám, með góðum vitn-
isburði, tóku 14. próf við þann skóla í
vor og fékk hann hæstan vitnisburð.
Hafa tveir aðrir íslendingar tekið kenn-
arapróf við þenna skóla, annar þeirra
Halldór Bjarnason 1808, líklega tnóðurbróð-
ir Bjarna sál. rektors. En hinn Pétur Guð-
johnsen 1840? síðar kennari og organleikari hér
í Reykjavík. Kennaraskóli þessi er um 100
ára gamall, og elztur allra kennaraskóla í
Danmörk.
Herra Sigurður verður kennari við barna-
skólann í Reykjavík.
FRÖKEN.
Orðið „fröken" er upphaflega komið úr
þýzku. Þýzka orðið „Frau" (framb. frá)
þýðir frú; en í þýzku máli er það algengt
að mynda minkunarorð eða gæluorð með
endingunni, „chen" eða „lein" (framb, læn). Þeg-
ar því „chen" kemur aftan við »Frau« mynd-
ast orðið „Frauchen", sem þá þýðir eigin-
lega litla frúin, litla stúlkan, telpuhnokkinn.
Danir hafa tekið upp þetta orð afbakað og
hafa það »Fröken« og þetta orð höfum vér
aftur tekið frá Dönum óbreytt, nema þegar
skrifað er »frauken« eins og sumir gjöra.
Af því nú Dagskrá býst við að stúlk-
unum þyki það enginn heiðurstitill að láta
kalla sig litlu stúlkuna, telpuhnokkann eða
eitthvað því um líkt, ætlar hún framvegis
að nota íslenzka orðið ungfrú í stað hins út-
lenda, hlægilega orðskrípis »Fröken«.
Edinborgarflokkur.
Komin er „VESTA"
af kólgu sunnan
með eþli, vínber
og overheadsmjöl.
Ekið er vögnum
allan daginn
með alls konar birgðum
til Edinborgar.
Má þar líta
Margarnie,
Baðlyfið bezta,
sem bændur kaupa mest,
Kajfi, Kandís
og kexið nýja,
Oxford og Harvard,
Hanzka, Sardínur.
Alt er það flutt
til Edinborgar.
Er þar tvistur
af ýmsum litum,
Tvinninn hinn trausti,
Tekexið góða,
Léreftin frœgu,
Laukur og - Cernent,
Eina fer það leið :
Til Edinborgar
Getur þar að líta
Greiður og kamba,
Vasaklúta marglita,
Vaðmálið enska,
Fóðurtauið gráa,
Flonel, Chocolade.
Alt er það merkt
til Edinborgar.
Hestar éta Hafra,
en hrísgrjón menn,
brjóstsykur börnin,
blúndur nota meyjar;
Hófuðsj'ól konur
og herðaklúta',
Hálfklœðið góða
fer um heim allan;
alt fer það þó fyrst
til Edinborgar.
Margar eru orðnar
mannsins þarfir:
ftalskt klæði,
Iona húfur,
Maismjöl
og millifóður,
Kvennbolir, Kantabönd
og Kjólatauin
Steinþappi, Sokkar,
Stólar þœgilegir,
Sardínudósir,
Silkiflauel.
Alt kom með „VESTU:"
Til Edinborgar.
„Friður á jörð!"
segir fylkir Rússa.
„Flytjið Dreyfus"
Frakkar kalla
„Úr Djöflaeyl"
En við Dumbshaf norður
Hljómar Islands
enda á milli:
„Kaupið hjá Ásgeir
í Edinborgl".
3 V innukonur
vanta í Laugarnesspítalann: 1 þvottastúlku —
árskaup 90 kr., I vökukonu — árskaup 90
kr. og 1 þjónustustúlku — árskaup 80 kr.
Þær, sem vilja ganga í þessar vistir, snúi sér
til Fröken Jörgensen hjá konsúl C. Zimsen. —
RJÚ LAGLEG HERBERGI ásamt
aðgangi að eldhúsi eru til leigu frá 1. nóv.
á góðum stað í bænum. Ritstj. vísar á.
FYRIRLESTUR um opinber-
unarbókina heldur David 0stlund, í Good-
Templarahúsinu á sunnudaginn, kl. 6V4 síðd.
Aðgangur að eins með miðum.
FINNUR FINN83ÖN
hefir lofað nokkrum sveitabændum að selja
fyrir þá í haust valið fé, slátrað, og óskar
því að heiðraðir bæjarbúar sýni honum þá
velvild, að kaupa af honum, svo að viðskifti
þessi geti gengið sem greiðast og bezt. Hann
er að hitta á Laugavegi 29 (í húsi Bjarna
skipstj. Elíassonar).
H L í N heldur opinn fund næsta mánu-
dag kl. 9 síðd. Aðgöngumiðar fást ókeypis
hjá Kr. Ó. Þorgrímssyni kaupm.
Fæði, húsnæði og þjónustu seiur frú Sig-
ríður Eggerz í Glasgow.
Lesið!
Þeir, sem kynnu að hafa að láni bækur
frá mér, eru vinsamlega beðnir að skila þeim
sem allra fyrst.
R.vík. 24/9—98.
Jóhannes Jónsson.
Gjafverð.
Til sölu er mikið af lítið brúkuðum
fötum fyrir lítið verð. Ritstj. vísar á.
I.Ö.G.T.
Stúkan .BIFRÖST*. M 43 heldur
fundi^sína hvert miðvikudagskveld kl. 8 í
Good-Templarahúsinu. *
Nýir meðlimir velkomnir, æðri sem lægri. '
ESEBtas*;' ''*% ’
Inntökugjald |er: 2 kr. fyrir® hvern
karlmann eldrí |en 18 ára, en 1 kr.
fyrir hvern£kvennmann og drengi frá
12—18 ára.
A hverjum fundi er skemtandi og fræð-
andi umtalsefni.
Ábyrgðarmaður:
Sig. Júl. Jóhannesson,
cand. phil..
Prentsmiðja Dagskrár.