Dagskrá - 15.02.1899, Side 1

Dagskrá kemur út á hverj-
um laugardegi, kostar 3,75
erlendis 5 kr.), gjalddagi 1.
október.
DAGSKRÁ.
Af greiðsla og skrifstofa er í
Tjarnargötu 1, opin hvem
virkan dag kl. II—12 og
4—5 síðd.
III. J6 29.
Reykjavík, miðvikudaginn 15 febrúar.
1899.
Dráttur á útkomu Dagskrár
sem orðið hefir, stafar af máli gegn mér>
er sum blöðin hafa flutt góðfúslegar skýrsl-
ur um; verður drátturinn bættur þannig
að út koma jafn mörg tölublöð og vera á,
en um málið er það eitt að segja, að öðruleyti,
að úr því verður skorið fyrir dómstólunum,
sem verður gjört án allrar hlutdrægni, hvað
sem hatursmenn mínir kunna að segja um
það.
Sig. Júl. Jóhannesson.
Innheimtu og reikningsskilá
Dagskrá
annast búfr. Sig. Þórólfson
og er hannað hitta á afgreiðslustofu blaðsins í
Klrkjustræti 4. kl. 4—5 síðdegis á virk-
um dögum.
Tvö ný og vönduð hús
til sölu með mjög aðgengilegum borgunar-
skilmálum.
Listhafendur snúi sér til
Sig. Þórólfssonar kennara vi ð
Vesturgötu
Auglýsing.
Almenningi gjörist hér með kunn-
ugt að ég undirskrifaður hefi í hyggju
að flitja mig til Flateyrar í Önundar-
firði á næstkomandi vori, til að stunda
þar skósmíði, og geta því þeir Sunnlend-
ingar, sem verða á hvalstöðinni hjá hr.
Ellefssen, fengið allskonar skófatnað
og Vaðstígvél hjá mér með eins góðu
verði eins hægt er að fa annarstaðar.
En sá kostur er við þetta að ég gef
mönnum, sem ég þekki og sem verða
allan tfman þar, langan lánsfrest, þetta
ætti því að koma sér vel hjá mörgum
hverjum, sem eigi geta byrgt sig upp
með vaðstígvél áður en þeir fara.
Isafirði 6. febrúar J899.
Magnús Guðmundsson.
Skósmiður.
Til minnis.
Bœjarstjórnai-fundir 1. og 3. Fmtd. í mán.,
!kl. 5 síðd.
ftdtœkranefndar-iwnfSx 2. og4. Fmtd. í mán.
kl. 5 síðd.
Jtorngripasafnid opið Mvkd. og Ld. kl. 11—
12 árdegis.
Landsbankinn opinn dagl. kl. 11 árdegis til
2 sfðdegis. — Bankastjóri við kl. n'j—
i1/*. — Annar gæzlustjóri við kl. 12—1.
Landsbókasafnid'. Lestrarsalur opinn dagl. kl
12—2 síðd. á Mánud. Mvkd. og Ld. til kl.
3 síðd. — Utlán sömu daga.
Ndttúrugriþasafnið (í Glasgow) opið á sunnu-
dögum kl. 2—3 síðd.
Söfnunarsjódurinn opinn í barnaskólanum
gamla kl. 5—6 síðdegis 1, Mánud. 1 hv
mánuði.
Ókeyþis lœkningé. sjúkrahúsinu á þriðjud. og
föstud. kl. 11—1
Ókeypis tannlœknjng hjá tannlækni V.Bern-
höft. — Hótel Alexandra 1. og 3. mánud. í
hverjum mánuði.
Fastir fundir í Good-Templarhúsinu.
y>H/í?i« Mánud. kl, 8 síðd.
»Veröandh Þriðjud. - —
i>BifrösH Miðv.d. - — '
»Etningim Fimtudag - —
»Dröfn« Laugard. - —
Barnastúkan „Svava“ Sunnud. kl. i1/^ síðd.
Barnastúkan „Æskan“ — ki. síðd
Bindtndisfélag ísl. kvenna; 1. föstudag
hvers mánaðar kl. 8:/2 sfðd.
Barnagudsþjónusta hvem s.dag kl. 10 árd.
Fastir fundir í Ieikhúsi W. Ó. Breiðfj.
Fundir »Studentafé/agsins«, annanhvorn ld.
kl. 8r/2 sfðd.
David Qstlund’. Sunnud. kl- 6V4 síðd. og föstu-
daga kl'. 8. síðd.
Fastir fundir Framfarafélagshúsinu.
Fundir Framfarafélagsins á hverjumsunnu-
degi. kl. 4 síðd.
Sjómannatélagið „Bdran“ kl. 7 síðd.
Fastir fundir í iðnaðarmannahúsinu.
Fundir Iðnaðar?nannafélagstns annanhvom
föstudag (1. og 3 föstud. í hverjum mán-
uði) kl, 8 sfðd.
Thorvaldsensfé/agið annanhvorn þriðjudag
kl. 8 síðd.
„Bandalagið“ síðasta Fimtudag í hverjum
mánuði kl. 8. síðd.
Prentarafélagið 1. sunnudag í hverjummán-
uði kl. 11 árd. ,
Skósmíðanemendafélagið »Lukkuvonim
sunnud. kl, 3 sfðd.____________________
Um sýningar.
Eftir Jósef J. Björnsson.
I
Tilgangurinn ?neð sýningar.
Alt til þessa höfum vér Islending-
ar ekki gefið mikinn gaum að sýning-
um. Það eru víst engar öfgar, þó
sagt sé, að fjöldi manna vor á meðal
viti ekki hvað sýning er nema að nafn-
inu að eins. Tilraunir þær, er gjörðar
hafa verið, eru fáar og kraftlausar. Stafar
þetta sjálfsagt af því, áð enginn sterk
sannfæring er enn þá vöknuð hjá oss,
um gagnsemi þeirra. Væri svo, að
veruleg sannfæring findist í þessu efni,
þó ekki væri nema hjá fáum mönnum,
þá er líklegt, að meira væri gjört til
að vekja áhuga almennings á því, en
gjört er. — Það er nærri furða, hve
rænulitlir vér erum í þessu efni.
Það má svo heita að um allan
hinn mentaða heim, sé það þekt og
viðurkent að sýningar séu mjög mik-
ilsverðar fyrir hverskonar framfarir.
Þess vegna eru líka sýningar haldn-
ar árlega víðsvegar, bæði smáar og
stórar, og lagt stórfé fram til þcirra.
Og engum kemur til hugar, að álíta
því fé illa varið, er til sýninganna fer.
Alt það, sem menn hafa að bjóða,
verður fyrir þær miklu kunnaraen ann-
ars og allar nytsamar nýfundningar og
endurbætur breiðast margfalt fllótar út,
en annars væri mögulegt. Þeir menn,
er bezt þykja hæfir til slíkra hluta, eru
látnir dæma um gildi hinna sýndu hluta,
og þessvegna fæst strax nokkurn veg-
in vissa fyrir því, að það, er verðlaun
hlýtur, sé eftirbreytnisvert. — A þenna
hátt kynnast menn því betur en á
nokkurn hátt annan bæði því, er til
bóta má vera og hvað ábótavant er, í
einu og öðru, hjá sjálfum þeim og öðr-
um. Sýningar eru því mjög svo iær-
dómsríkar. En eins og þær eru vel til
. þess fallnar að læra af þeim margt og
mikið, þá eru þær ekki síður hvetjandi
til að taka sér fram, komast lengra og
lengra áleiðis. Hvað er eðlilegra en
það, að sá, sem einu sinni hefir hlotið
verðlaun, vilji keppa við að halda þeim
framvegis og eigi láta aðra komast um
sig fram, því verðlaununum fylgir bæði
sæmd og peningahagnaður: Og sé
þetta eðlilegt og sjálfsagt, sem aliir munu
játa, þá er það Líka eðlilegt að aðrir
rcyni með öllu móti að bæta svo það er,
þeir hafa að bjóða að þeir einnig liljóti
verðlaun fyrir það. Samkeppnin, sem af
þessu leiðir, er eðlileg og næsta gagnleg.
Oft má líka sjá mikinn árangur sýn-
inganna innan skamms tíma.
Það eru ekki einungis hinar stóru sýn-
ingarnar: landsýningar eða alþjóða-
sýningar, er þessa miklu þýðingu hafa,
heldur og hinar smærri: héraðssýning-
ar einstakra héraða. Það eru sérstak-
lega héraðasýningar á lifandi peningi,
er sýnt hafa ákaflega mikið gagn víðs-
vegar, og það er sjálfsagt á góðum og
gildum rökum bygt, að Norðmenn t.
d. þakka héraðssýningum sínum hina
sýnilegu framfór, er orðið hefir hjá
þeim í griparækt hina síðustu áratugi.
Það er því sjálfsagðara að þetta sé
sýningunni að þakka, sem framförin
stendur í hlutfalli við þann tíiria, sem
liðinn er frá því farið var að sýna
hverja einstaka tegund gripa aftur og
aftur, og velja og verðlauna beztu dýr-
in, og því er framförin í liestaræktinni
mest, af því fyrst var byrjað á þeim,
enda er hún Jíka mjög mikii. Hver sá,
er heimsótti gripasýninguna í Björgvin
í sumar, og virti vel fyrir sér dýrin, ef
sýnd voru, mun liafa tyllilega sann-
færzt um þetta. hvort heldur hann
var þarlendur maður eða útlendur-
Þetta er tekið hér fram til þess,
að benda á, að líklegt er, að vér
eins og aðrir myndum geta haft
gagn af smásýningum hér hjá oss, ef
þær væri tíðkaðar, en ekki til þess að
lýsa gripasýningunni í Björgvin, því
það er el-cki tilgangurinn með línum
þessum.
Af því, sem hér hefir verið sagt
má sjá, að aðaltilgangur allra sýninga
er:
1. Að vekja og glæða almennan á-
huga og kapp til verklegra framfara
og kenna mönnum hverjar leiðir
skuli þræða, tiL þess að ná þessu
markmiði.
2. Að breiða út þekkinguna á öllu
því, er til bóta horfir, og bezt reyn-
ist, svo að það sem fyrst geti orðið
að almennum notum.
II.
íslenzkir ??iunir á sýniugunni í
Bj'órgvin.
Engum blandast víst hugur um
það, að gagnlegt sé að kynnast hin-
um almennu frainförum í heiminum,
og að þetta sé nauðsynlegt fyrir hvern
og einn að því leyti, er það snertir
verkahring lians. Þetta ættu því allir
að kappkosta eftir því, er föng leyfa.
En eins og það er gott að lcynna sér
það, er fram fer hjá öðrutn, eins er
hitt líka gott og gagnlegt, að draga
að sér atliygli annara. Einlrum virðist
þetta vera lífsnauðsynlegt fyrir þá ,sem
afslrektir búa, og annars myndu verða
að sætta sig við, að enginn veitti
þeim verulega eftirtelrt. — Sem þjóð
erum vér fámennir, fátækir og afslíekt-
ir, og er því engin furða, þó oss sé
veitt litil eftirtelít af öðrum þjóðum,
eða því, er vér höfum að bjóða. En
gjörum vér þá alt það,er í voru valdi
stendur til þess að leiða að oss athygli
annara? Því miður er ekld hægt að,
segja að svo sé. Dæmin til mótmæla
í þessu efni eru deginum Ljósari. Sýn-
ingin í Björgvin í sumar er eitt af
þeim dæmum.
Það fer tæplega hjá því, að
öllum þeim íslendingum, er á Björg-
vinarsýningun.1 komu, liafi fundist
leiðinlegt, að þar skyldi eigi vera
nema sárfátt að sjá frá íslandi. Og
þetta hiaut að vera því tilfinnanlegra,
sem meiri hlutinn af því litla, er þar
yar talið frá íslandi, gat ekki annað á-
litist en fremur ómerkilegt, Saltfiskur
og fátt eitt annað frá kaupmönnunum
Leonh. Tang, Thor E. Tulinins, Chr.
Popp og Lefoiii var það eina, er á.
nægja var að sjá, og þó einkurn
saltfiskurinn, sem var mjög fallegur,
og að margra áliti hinn bezti fiskur, er
á sýningunni var að finna, eins og líka
kunnugt er orðið Hefði mikið verið
af slíkum munum frá oss, þá hefði
það verið gleðilegt, en það er ákaflega
langt frá því, að slíku væri að fagna.
Hinir munirnir, er sýndir voru,
hefðu helzt átt að vera ósýndir, svo
lítilfjörlegir voru þeir. Það voru
hákarlaskálmar, hákarlasókn, loðin lambs-
skinnshúfa með uppbroti, er átti að
vera sýnishorn af höfuðbúningi sjó-
manna, einn óhreinn sjóvetlingur,
gamall línustoklrur og fáeinir hlutir aðr-
ir, er óþarfi er að telja, því þeir tóku
eigi fram því, er þegar er nefnt. Eft-
ir því er, Arthur Feddersen sagðist írá,
þá voru hlutir þessir liér um bil 10
ára gamlir og eign danska fiskisam-
lagsins (Dansk Fiskeriforening), er
hafði fengiðþá handasafni sínu. Það má
vel vera, að þessir munir hafi verið
sendir til sýningarinnar í góðum til-
gangi — en samt liefðu þeir lielzt
aldrei átt þar að koma. Það er svo
oft „aðbetraer autt rúm, en illa skip-
að“ og það átti þarna fyllilega við.
Vel má vera að þessir hlutir
hafi hvorki verið betri eða verri en
samskonar hlutir, er notaðir eru sum-
staðar hjá oss, en hvað um það, þeir
tóku sig illa út. Sá, sem gekk um á
sýningunni og sá þessa muni, sem
sýnishorn frá Islandi, rétt við hliðina
á fjölmörguin og talsvert merkilegum
hluturn frá Færeyjum og Grænlandi,
hlaut að líta svo á, sem vér stæðum
afarlangt á baki Færeyingum og Græn-
lendingum.
Það er vanalegt að það, sem á
sýningar er sent, sé af því bezta, er
menn hafa að bjóða, og vel og þokka-
lega frá því gengið, eða það sé ið ein-
hverju leyti einlrennilegt; og eðlilegt er
því, þó sýnendurnir séu metnir eftir
þeim hlutum, er þeir sýna. Væri
dæmt, þá gat ekki þjá því farið, að
vér hefðum vansæmd af því, ei frá
oss var.
Ekki er til neins að fást um orð-
inn hlut, en leiðinlegt er það, að vér'
ekki skyldum taka þátt í þessari sýn-
ingu öðruvísi en gjört var. Þar liöf-
um vér slept hinu ágætasta tækifæri
til að leiða að oss atLiygli manna, og
sjálfsagt líka til að auka sóma vorn
að ýmsu leyti, en fáum í þess stað
verðslruldaö alas fyrir viljaleysi í því,
er að verklegum framförum lýtur.
Óhætt er að fullyrða, að ýmsum
útlendingum, er oss eru velviljaðir og
nc-lckuð þekkja til hjá oss, þótti það
illa farið, að svo fatt og lítilfjörlegt
skyldi vera frá oss sýnt í Björgvin í
sumar. Varð ég þess var bæði á
meðan ég var ytra og eftir að ég
kom lieim. Hr. Daníel Bruun, er
liér ferðaðist um land í sumar, sagði
þannig við mig, er við áttum tal um
þetta, að sér hefði fundist mjög leitt
hve fátt og lítilfjörlegt hefði verið frá
oss á Björgvinarsýningunni, þá er
liann lcom þar. (Frli.)