Dagskrá - 25.03.1899, Síða 2

134
Kaupmanns tungan er mjúk og
Ijúf fyrir dáðlausa og grunnhygna
menn að gera sér góðan eldhús-
dag af hunangi hennar, en ekki
er það frægðarlöngun að hlaupa
eftir öðrum eins orustu lúðri.
Fyrir heilbrigða menn er það lítil
fremd, að gerast að fífii og skot-
spæni mangarans. Þvílíkum þjóð-
um er illa treystandi til stórræða.
Hreystip þarfnast ávalt leiðar-
stjörnu; hún getur ekki verið án
skynsemi og hygni, án hennar
vinnur hún oft fyrir gýg og sóar
til einskis þeim kröftum, sem til
frama og vegsemdar máttu verða.
Hreystin þarf að hafa jafna yfir-
burði yflr bleyðinni í hyggindum
eins og hún hefir yfirburði yfir
hana í kraftinum. Þvílíkan dýr-
grip, sern hreystin er, ætti hvorki
að ofurselja ógætni né flasfengni.
Raunar fylgir henni meiri fögnuð-
ur og vegsemd þö hún berjist fávís-
lega, heldur en bleyðiskapnum þó
hann berjist hyggilega. En ef
hreystin berst óhyggilega, missist
hinn dýri ávinningur, sem skal
greiða veg framförum og hugsjón-
um. En speki hreystinnar er marg-
brotin og vandlærð. Fað er líka
hin dýrasta hugsjón heimsins og
lífsþrá, að hreystin verði meir og
meir fullnuma í ment sinni. En
þau eru verst afglöp hreystinnar,
þegar hún vinnur alt af síngirni
og sest að krásinni, snæðir og
sofnar yfir henni, tæmir nægta-
hornið, og v.aknar ekki fyr en
hreysti nýrra víkinga steypir sér
yfir krásina og rífur hana af eig-
endunum.
Þó er enn aumiegra útlit hjá
bleyðunum, þær hafa ölmusukrásir
og setjast að þeim áður en þær
hafa aflað þeirra og reita sig fyr-
ir krásir, sem engin saðningur er
í, og engin sönn nautn. Yíkinga-
þjóðirnar hafa keypt sér bleyði
fyrir herfangið, en bleyðurnar afla
sér fyrir ölmusurnar enn meiri
bleyði, svo margt er nú líkt með
skyldum. Svona verður það þang-
að til hreystin verður hreinsað
gull og vopnast í hjörtum almenn-
ings og leggur svo undir sig lönd
og lýði. J. B.
Nýmóðins réttlæti
er það, sem beitt hefir verið við
ölmusu- eða réttara sagt styrk-
veitingar 1 lærða skólanum, núna
eftir miðsvetrarprófið. Eins og
getið hefir verið um áður í þessu
blaði, hefir verið ail-róstusamt í
skólanum í vetur, hverju sem það
er að kenna. Er kennurum óljóst
um, hver valdur sé að sumum af
þeim brekumj er þar hafa fram
farið, en þykjast að sögn gruna
einhverja úr 4. bekk fremur öðr-
um. Út af þessu hefir verið grip-
ið tii þess óyndisúrræðis, að vor-
um dómi, að svifta aiian 4. bekk
efnilegasta bekkirm í skóla, eft-
ir dómi sjálfs rektors ■— styrk
þeim, er hann átti að fá, fyrst um
sinn, að minsta kosti fram í maí-
mánuð. Hefh' verið skilið eftir
nokkuð af styrk þeim, sem skól-
anum er ætlaður, sem geymast á
til þess tíma og þá á að skifta
því meðal bekkjarsveina, ef þeir
verða þœgir þangað til. Þess skal
getið, að fé það, sem eftir hefir
verið skilið i þessu skyni, er miklu
minna en það á að vera, samkvæmt
venju í skólanum. Ástæðan sem
kvað vera færð fyrir þessu, er sú,
að ekki hafi þótt rétt eða viðkunn-
anlegt að gera þannig upp á milli
pilta í bekknum, að þeir fengju
styrk, sem áreiðaniegt var að eng-
an þátt áttu í nokkurri órósemi,
en hinir ekki, þar sem ekki væri
með vissu hægt að segja hverjir
sekir væru. En nú stendur þann-
ig á, að ekki er heldur hægt að
segja hvaða bekkur er sekur og
er það því alveg jafnórétt að gera
þannig upp á milli pilta yfir höfuð.
Það liggur í augum uppi hve mik-
il óþægindi þetta hefir í för með
sér fyrir fátæka pilta, sem hafa
stundað nám sitt af kappi allan
veturinn og þar af leiðandi, ekki
gefið sór tíma til þess að innvinna
sér neitt í hjáverkum, treystandi
því, sem sjálfsagt var og þeir áttu
heimting á, að þeir fengju styrk
að afloknu prófi; eru líkindi til að
sumir piltar verði jafnvel að hætta
námi í bráð fyrir bragðið, þar sem
þeim brást það, er þeir bygðu á
lífsvon sína. Þetta tiltæki hlýtur
að mælast afarilla fyrir og Dagskrá
sér ekki betur en að það só blátt
áfram gjörræði.
Ferðapistlar
eftir Sig. Júl. Jóhannesson.
—o—
XI.
Vopnafjörður er einhver stærsta
sveit landsins. Liggja að henni
heiðar og fjallgarðar á þrjá vegu,
en sjór á einn veg. Sveitin skift-
ist í þrjá aðal-dali, er svo heita:
Selárdalur, Yesturárdalur og Hofs-
árdalur. Til suð-vesturs úr Hofs-
árdal, liggur aftur Sunnudalur, en
utar er „Fjallasíða", er liggur út
með firðinum að sunnanverðu.
Milli Selárdals og Yesturárdals er
fjallhryggur sá, er Núpur nefnist;
á suðurenda hans eru haugar þrír
eða dysjar; er sú'sögn um þær,
er hór segir: Lýtingur og Ljótur
hétu bændur tveir, Lýtingur bjó
að Lýtingsstöðum, en Ljótur að
Ljótsstöðum. Peir deildu um landa-
mærin og óvinguðust svo að af
varð fullur fjandskapur. Kom loks
til vopnaviðskifta þeirra á milli.
Fékk Lýtingur nágranna sinn í lið
með sér. Sá hét Leifur og bjó að
Leifsstöðum. Börðust þeir við
Núpinn og féllu aliir; voru þeir
síðan heygðir í Núpnum og eru
dysjarnar haugar þeirra. Fað vár
trú manna, að gersemar nokkrar !
væru í haugunum fólgnar. Tóku [
merm sig því til einn góðan veð-
urdag, bjuggu sig að tækjum og
tólum og fóru með vígahug mikl-
um í því skyni að rjúfa haugana.
Hugðu menn sér gott tii frægðar
og féfanga og tóku til starfa. En
ekki lröíðu þeir all-lengi að verið,
er þeim varð litið til næsta bæjar
og yirtist hami standa i íjósum
loga. Urðu þeir næsta felmtsfull-
ir við sýn þessa, sem von var, og
vildu koma til hjálpar; hljóp þá
hver sem betur gat frá verki sínu
til þess að slökkva eldinn og stöðva
brunann. En þetta reyndust mis-
sýningar einar, og var göldrum
haugbúa um kent. Fékk þessi at-
bui-ður mönnum svo mikils geigs,
að enginn hefir siðan gerst svo
djarfur, að raska ró þeirra, er haug-
ana byggja.
Vopnfirðingar munu allvel efn-
um búnir. Meiri hluti bænda stund-
ar landbúnað og er jörð þar all-
vel ræktuð, einkum tún umhverfis
kaupstaðinn. Fiskafli er þar mik-
ill einkum á haustin og síðári hluta
sumars. Par dvelja Færeyingar
sumarvistum og þykja heppnir og
dugandi og útsjónarsamir til fisk-
fanga. Veður var einkar fagurt
þann dag, er við komum á Yopna-
fjörð, og gladdi það mig stórlega,
því ég vonaðist til að alt gengi
fljótt og greitt og við kæmumst
af stað kl. 2, eins og ákveðið var:
við vorum orðnir á eftir tímanum
hér um bil hálfum öðrum sólar-
hring og það þótti mér ilt, því ég
þurfti að standa við sem lengst á
Seyðisfirði; það var einn af þeim
fáu stöðum, þar sem ég þekti
nokkurt fólk og æskti því að hafa
þar viðdvöl. Ki. 2 vóru allir far-
þegar komrúr á skip út eins og
skipstjóri hafði fyrir mælt; en þá
var hann sestur að drykkju ásamt
einhverjum verzlunarfulitrúa, er
nefndur var Bache, að mig minn-
ir. Þegar liðnar vóru 2 klukku-
stundir (kl. orðin 4) var skipstjóri
spurður, hvort ekki væri óhætt að
fara í land, en hann kvaðst mundu
fara á hverri stundu. Pannig leið
fram á kvöld, að ekkert varð af
framkvæmdum; veitingaþjónninn
bar hvern bakkann á fætur öðrum
inn til þeirra, fulla af vinflöskum
og alt var tæmt; fólkið stóð tug-
um saman á þilfarinu, bölvandi
þessum drætti og frámunalega
slóðaskap, að slæpast inn á höfn
heilan dag í hvíta logni, án þess
að hafa hið minsta að gera annað
en að hneyksla náungann, vera
orðinn langt á eftir tímanum, og
hafa marga farþega-, sem þurftu að
hraða ferð sinni. Að eyða þannig
mörgum hundruðum króna. frá fá-
tæku fólki, til þess að svala dýrs-
löngun sinni, teppa dýrt gufuskip
með öllu tiiheyrandi o. s. frv.
Það er svo langt farið í öfuga átt,
að engum ætti að líðast slíkt.
Getur þess konar athæfi haft al-
varlegri afleiðingar i för með sér,
en með tölum verði talið, og ætti
skipstjóri þessi að gæta betur skyldu
sinnar að sumri, ef hann vill eiga
vinsæla framtíð fyrir höndum hér
við land.
REYKJAVÍK.
--0--
Austanátt og bezta veður hefir
hvass nokkuð öðru hvoru.
Fiskilítið á þilskip; en hákaria-
skipið „Matthildur" (skipstj. Þorl.
Teitsson) kom í fyrra dag/með ÚO
tuníium lifrar efth' l úma viku. í
Miðnessjó kvað vera nokkur afli á
oprium bátum, en í Garðsjó ekki
fiskivart.
21. þ m. andaðist Ingibjörg
Guðmundsdóttir hér í bænum,
móðir Guðmundar læknis Magnús-
sonar.
22. þ. m. lést ungfrú Ragnhild-
ur Skúladóttir Sivertsen frá Hrapps-
ey. Hún var systir frú Katrínar
konu Guðm. iæknis Magnússonar.
18. þ. m. andaðist Sveinn bóndi
Bjarnason í Sauðagerði við Reykja-
vík.
Póstskipið „Laura“ kom frá út-
löndum 18. þ. m., og með því
nokkrir farþegar, þar á meðal
kaupm., B. H. Bjarnason og Ben.
Þórarinsson, Einar, Helgason garð-
yrkjufræðingur, Jón Jónsson frá
Ráðagerði, Jón Þorkelsson stud.
jur. frá Reynivöllum, Páll Torfason
frá Flatey, Magnús Magnússon
skipstjóri, W. Baldt, Oddur Sig-
urðsson véifræðingur, Ólafur H.
Benediktsson, M. Ward fiskikaupm.,
einn íslendingur frá Ameríku og
skipstjórarnir af „Oddi“ og „Reykja-
víkinni". Frá Vestmannaeyjum
Magnús Jónsson sýslumaður.
Próf í læknisfræði við háskól-
ann hefir tekið Áki Scierbeck með
2. einkunn.
Lækniseinbættift í Vestur-
Skaptafellssýslu er veitt, Friðjóni
Jenssyni, aukalækni á Mýrum.
Lansn frá embætti hefir Tóm-
as læknir Helgason á Patreksfirði
fengið, með eftirlaunum.
Yeitt prestakall. Þóroddsstaður
í Köldukinn er veittur séraSigtryggi
Guðlaugssyni, presti að Svalbarði,
samkvæmt kosningu safnaðarins.
cJCiíí og þoíta.
—0---
Laun prestanna i Kristjaniu.
Sóknarpresturinn í „Söfnuði frels-
arans“ hefir 7,200 kr. og aðstoð-
arprestur 4,400; sóknarpresturinn
í „Jóhannesar söfnuði" 4,500 og
aðstoðarprestur 3,400; sóknarprest-
urinn í „Þrenningar söfnuði" 12,-
000, og aðstoðarprestur 11,000
og þriðji prestur 8,900. Sóknar-
presturinn í „tiraníuborgar söfnuði “
10,300; sóknarpresturinn í „Gamie
Akers söfnuði“ 7,400 kav og að-
stoðarprestur 5,200; sóknarprest-
urinn í „Sagenessöfnuði" 5,300,
presturinn í „Pálssöfnuði" 3,000
og „Péturssöfnuði" 6,400, en að-
stoðarprestur 2,500. Presturinn í
„Jakobssöfnuði" 3,200 og aðstoðar-
pr. 1,800; presturinn í „Græn-
landssöfnuðinum" 5,400 og aðstoð-
arpr. 3,200; presturinn í „Stríðs-
söfnuðinum" 4,800, aðstoðarprest-
urinn 2,400, presturinn í „Osloar-
| söfnuði" 5,200 aðstoðarpresturinn
| 3,000. Pað er munur að vera
| prestur í Noregi og á íslandi. Það
| er ekki furða þótt íiorsku prest-
arnir geti gefið sig betur við em-
bætti sínu.
*