Dagskrá - 12.04.1899, Síða 1

DAGSKRA.
III. Ko. 37. ||
Reykjavík, miðvikudaginn 12, april.
1899.
ÍIí) (TQlrT'P kemur út á hverjum
UcL^olVlCL iaUgar^egit árg. kostar
B,75 (erlendis 5 lcr.), gjalddagi 1. okt.
A.fgreiðsla og skrifstofa er í Kirjustræti
4, opin hvern virkan dag kl. 11—12 og
4—5 siðd.
Innheimtu og reikningsskil á
Dagsskrá
annast búfræðingur Sigurður Þór-
óifsson, og er hann að hitta á af-
greiðslustofu hlaðsins í Kirkjustræti 4,
kl. 4—5 síðdegis á virkum dögum.
Til minnis.
Bæjarstjórnar-fundir 1. og 3. Fmtd. í
mán., kl. 5 síðd.
Fátækranefndar-fundir 2. og4. Fmtd. í
mán. kl. 5 síðd.
Forngripasafnið Mkd. og Ld. kl. 11—12
árd.
Holdsveikra-spítalinn. Heimsóknartími
til sjúklinga dagl. kl. 2—3V2-
Landsbankinn kl. 11 árd. til 2 síðd. —
Bankastjóri viðst. kl. 11 */2—1^2 síðd.
Annar gæzlustj. vidstaddur kl. 12—1.
Landsbókasafnið. Lestrarsalur opinn
dagl. 12—2; á Mán d., Mvkd. og Ld.
til kl. 3 síðd., og þá útlán.
Náttúrugripasafnið (GUasgow) op. kl.
2—3 á Sunnudögum.
Reykjavíkur-spítali. Okeypis lækning-
ar tÞriðjad. og Föstud. kl. 11—1.
Söfnunarsjóðurinn (í barnaskól.) op. kl.
5—6 síðd. 1. Mánd. í hv. mán.
Augnlækningar ókeypis 1. og 3. Föstud.
í hv. mán. á spítalanum kl. 11—1.
Tannlækningar ókeypis 1. og 3. Mánad.
í hv. mán. kl. 11—1., Hafnarstr. 16
(V. Bernhöft).
J2jóé Rins
sorgmœééa.
Eftir (Uhland).
—0—-
Ég er svo snauð og aUslaus sál
og einn geng mína leið.
og gremju hjartað hrennir hál,
en hyrgð er lifssól lieið.
Hjá foreldrunum fann ég ró
og frið i hverri þraut,
en með þeim ást og yndi dó,
í arf ég sorgir hlaut.
jÉg lit að hlómgast grös á grund
og glóa frœkorn smá;
en hjarta mitt er opin und,
sem enginn lœkna má.
En oft ég geng með grátna sál
á gleði manna fund,
og hið að heimsins hræsni’ og tál
ei hryggi nokkra lund.
Ó ríki guð, þig ráða’ ég læt,
min ró og hjálp og v'örn;
frá liæðuni kemur huggun sœt,
er heimsins kveina hörn.
Og hús þin gnæfa himins til
með helgum dýrðarkranz,
og enn þá hljómar orgelspil
% eyrum sérhvers manns.
Og enn þá Ijómar sumarsól
og syndrar stjarnaher,
og alt af finn ég yl og skjól
og aihvarf, guð, hjá þér.
E11 hráðum hjartans þrýtur þrá
og þagna harmkvein 'óll,
og gleðiskriiða skœrum þá
ég skrýðist guðs í h'óll.
Lárus Sigurjónsson.
Verzlun vor.
—o—
[Frh.]
[Leiðrétting. í síðasta blaði
stendur við 16. lið: „Glervarning-
ur“, á að vera, „Glysvarningur".
Samtal liðanna er ofreiknað 2,477
kr. — Höf.].
Allar framanskráðar upphæðir
eru taldar eftir því, sem inn var
flutt, en engin skýrsla er til um
það, hve mikið var keypt á sama
árinu. En líklegast er, að ekki
hafl meiri leifar orðið eftir hjá
kaupmönnum þetta ár, heldur en
svarar því, sem selst hefir af leif-
um frá fyrra ári, á þessu sama
ári. Eins er það aðgætandi fyrir
þá, sem lesa C.-deildina í stjórn
artíðindunum, að hér eru ótoll-
skyldar vörur taldar hærri en í
henni, því það þykir reynsla fyrir
því, að það gangi hinu rétta næst
að hækka verzlunarskýrslurnar
um Vb-
Kornmatui' var borðaður á ár-
inu þrefaldur við það, sem borð-
að var áður en fjársala hófst, og
töluvert meiri, ogþað mikið meiri
en hollast og sparast er fyrir eðli
líkamans. Mikið var keypt af þeim
kornmat, sem léttvægastur er, en
lítið af baunurn og haframéli. Vel
mættu kornmatarkaup minka um
þriðjung og sumstaðar meira, ekki
einungis að skaðlausu, heldur
til óreiknanlegra hagsmuna, ef
kjöt, fiskur og rajólk væri haft í
staðinn, mætti það vel muna sem
svarar 600,000 til 800,000 kr.
Svona er nú verzlunarneyðinni
háttað.
419,507 kr. kornu inn í landið
1896. Það er ekki mikið á móti
þeim upphæðum, sem ég hefi sýnt
að sparast rnættu. Meira mætti
spara á meðan vér værum að losna
við skuldirnar.
En því verður ekki neitað, að !
I
skuldirnar, sem vér höfum steypst í
í, eru tilfinnanleg neyð. Úr þeim |
verður ekki , kornist neyðarlaust, I
því engin lánstofnun er til í lan'd-
inu, sem hlaupið getur undir bagga
En væri hún til, og notuð skyn-
samlega, yrði vaxtamunurinn ekki
lengi að borga skuldirnar, sem
lánsstofnunin tæki og sú, sem
leggjast ætti á kaupstaðarskuldirn-
ar. En hér má búast, við skulda.
hallæri eitt eða fleiri ár.
Ég stefni í aðra átt en þeir,
sem fylkjast í allskonar verzlun
við útlönd. Mér sýnist bezt að
hafa hana ekki meiri en nauðsyn
krefur, og jafnvel klípa eitthvað
úr nauðsynjum, meðan skuldahall-
ærið stendur yfir, og þangað til
nýr vöruauki fæst. En það er
verst við óþarfann, að hann kallar
svo hart að, að þarfirnar sitja á
hakanum. Éað er líka naumast
eðlilegt, að sú þjóð, sem ekki kann
að koma ull í fat, og mjólk í mat,
hafi ákaflega auknar þarfir, sem
kaupir efnin dýrum dómum af
öðrum þjóðum, sem hún hefir
nægileg heima fyrir. Það lítur út
fyrir, að vera einhver ofhyldgunar
menning. Það er menning, sem
hefir auknar þarfir í för með sér,
er kemur afurðum landsins í mik-
ið verð; og mikið gagn prýðir land-
ið og bætir allan aðbúnað; finnur
nýjar auðsuppsprettur 0. fl. En
hér hlaupa flestir í kostavendni og
kauphæð vinnufólks og daglauna-
fólks.
Landfarsóttin, sem af því er ris-
in, að geta ekki selt sauðina á
fæti út úr landinu, ætti ekki að
liggja lengi í iandi. Pví það er
ekki vand reiknað, nema ef véra
skyldi í ímyndun almennings, að
sauðasalan hefir haft illar afleið-
ingar, og verið fremur til skaða
en ábata. Óþarfakaupin hafa mik-
ið vaxið, og hvergi stendur hagur
landsmanna betur en áður. Lands-
menn bera einungis sauðasöluna
saman við kaupstaðarreikninga frá
kaupmönnum, en þess gæta menn
ekki, hve mikil áhrif fjársalan út
úr landinu hefir á búið, gæta þess
ekki, að nýjar þarfir koma, sem
ekki vóru til áður, og hins því
síður, að alt er rýrara, sem inn í
búið kemur en það, sem út úr
því gengur. Pó sauðiuinn gangi
með hærra verði, og overheads-
mélið sé í lægra verði en hjá kaup-
manninum. Sauðarskinnin ganga
öll út úr landinu, í þeirra stað eru
keyptar húðir, hérumbil 100,000
kr. virði, ný kvöð, sem legst á
fjársöluna. Berum svo saman
dagsfæði úr kaupstað eða pöntun
með eðlilegu mataræði þar, sem
nóg er skorið og svipað því, sem
lengi hefir tíðkast á íslandi, dags
fæði með kjöti tel ég 125 kvint
két, jarðarávöxt, sem jafngildi 75
kv. af rúgi, kétpund á 20 aura,
korn-pundið 10 aura. Pað verður
31 eyrir; nú ætti að duga móti
þessu 200 kvint af kornmat, korn-
maturinn er oftast svo að úr hon-
um ganga 0,40 úr 125 kvintum
verður þá kornmetið = 250 kv.
á 25 aura. Nú vantar smérið 30
kvint á 20 aura = 45 aura, 13
aurum dýrara en hitt dagsfæðið,
en þó miklu verra, þó er flutn-
ingskostnaður ótalinn, en þarna er
nú ábatinn sem stendur í tölunum
þegar gildi talnanna er metið. Þó
kornmetið væri nú ekki lakara en
það, að til jafnaðar þyrfti ekki að
telja úrganginn meira en 0,30, er
skaðinn samt ómetandi. í athuga-
semdunum um mataræði í „Dag-
skrá“ 26. tölublaði, hefir mér orð-
ið það á, að reikna þetta alt of
ónákvæmt, en hér held ég að alls
sé gætt.
Sumir afstýra skaðanum, sem
af því leiðir, að lifa á tómu mél-
meti, með því að kaupa: ýsu, tros,
hval, og í einstöku stöðum með
fuglakéti. Sumir eru 4—10 daga
í þessum útvegum. Ýsu-pundið
verður þá hérumbil 23 aura heim
komið. Miklu meira gengur úr
þvi en keti, svo er kostnaður við
það að koma af sér kindunum,
svo það dregur margan dilkinn á
eftir sér, að losna við féð. Úr
öllu því fé, sem út hefir verið flutt,
er ekki lítill mör; ullin gæti þó
aukið talsvert verzlun, og það lag
ætti að komast á, að geta sparað
smér, sem tólknum svaraði, og
verzlað með það.-
Ýmsir segja það sé ekki fjár-
sölunni að kenna, þó illa hafi verið
með hana farið; en skyldi það nú
vera hægðarleikur, að aðskilja verzl-
unarmennina frá vörunni og gera
hana út af fyrir sig að ráðdeild-
arkonu? Pað er ekki alt komið
undir markaðinum, eða mikilli
verzlun; mest er komið undir ráð-
deildinni. í ráðleysinu hafa mik-
il auðæfi til grunna gengið, og það
lýsir sér oft í ofmikilli fikn í kaup-
skap. Ekki þarf lengra en á upp
boð, til að sjá ráðleysi og ráðleys-
ingja. [Frh.].