Dagskrá

Tölublað

Dagskrá - 14.04.1899, Blaðsíða 2

Dagskrá - 14.04.1899, Blaðsíða 2
150 um var um þetta kent. Þykír lík- legt að ítalir fái þessa ósk sína uppfylta; en þingmenn eru þar óð- ir og æfir við stjórnina; þykir hún hafa í nægilega mörg horn að Jíta. þótt hún sé ekki að sletta sér fram í þrotabússkiftin austur í Kína, og einkum ámæla þeir utanríkisráð- herranum fyrir ódugnað. Er talið sjálfsagt að hann verði að fara frá. Nú er sagt að Rússar hafi einnig gengið inn á samninga við Itali og eru þeir þannig til komnir, að Rússar vildu að páfinn sendi fulltrúa á friðarsamkomuna í Haag, en ítalir börðust gegn því með hnúum og hnefum, en þann- ig miðluðu þeir málum, að þeir láta undan í því efni, gegn því, að Rússastjórn veiti þeim lið austur í Kína. Þessir samningar haida menn að verði til þess, áð Englendingar verði með öllu frá- hverfir ítölum, og er þá ekki víst nema þeir sjái eftir skiftunum. Belgir gerðu þannig lagaðan samning við Kínverja árið 1865, að þeir mættu óska eftir einhverj- um Kínverskum borgarhluta til um- ráða og er nú sagt að þeir vilji fá Hankan. Þess hefir áður verið getið, að Kínverjar fengu lán hjá Englend- ingum, en Rússar settu sig önd- verða á mót.i því. Nú hafa þeir iátið undan síga og geflð samþykki sitt til þess. Frakkland. Dreyfusmálið er enn til rannsóknar, eru nú rannsökuð öll leyndustu skjöl, er það snerta. Sá sem kom í stað Beaurepaires í einkamáladeildina, heitir Ballot- Beaupré og vita menn ekkert um skoðanir hans í Dreyfusmáiinu. Talið er víst að málið verði dæmt í lok þ. m. 'hvað sem þá verður upp á teningnum. Blöðin breiða alt af út nýja.r og nýjar sögur um málið, en mesti ofsinn er nú rén- aður. Blaðið „Figaro“ hefir birt framburð ýmsra vitna í málinu og vita menn ekki hvernig það hafi komist að þeim, þar sem alt hefir farið fram leynilega. Hefir nú verið höfðað mál gegn ábyrgð- armanni þess fyrir þessa sök. Mál hefir einnig verið höfðað gegn Jules Lamaitre fyrir æsingar, en Picq- vart settur í varðhald, Ný bók var gefin út á Frakk- landi í vetur, sem nefnist „Herinn á móti þjóðirmi"; útgefandi bók- arinnar er Urbani Gohier. Er þar getið framkomu æðstu hershöfð- ingja Frakka, og ekkert kiipið ut- an úr. Var jafnskjótt höfðað mál gegn höf. bókarinnar og útgefanda af hendi hermálaráðgjafans, en það sannaðist að Gohier bafði á réttu að standa, og var hann því sýkn- aður af öllum kærum og kröfum. Framburðir vitnanna í máli þessu sýndu það ljóst, hvílík svívirða ríkir. meðal yfirmanna í hernum á Frakklandi, itæði með fjárdrátt o. fl. Þegar undirhershöfðingjarnir voru svo djarfir. að' vilja athuga gerðir yfirmanna sinna, voru þeir reknir brott. 5. marz varð það, að púðurhús sprakk í loft upp, í nánd við Toulon. 50 —60 menn biðu bana af, en 100 særðust auk þeirra. Var tjón- ið afar-mikið. Pannig gjöreyddist t. d. að mestu bærinn Lagöubrau. Grunur lék á því, að þetta væri af mannavöldum gert, en ekki hef- ir það sannast. Var veitt fé all- mikið tíl þess að bæta skaðann. England. Þar er nú mikíð gert til þess að auka herskipaflota. í fyrra vörðu þeir til hans 20 milj. punda, en nú vill stjórnin bæta enn við 8 milj. punda og verður þá iiðið 110640 manns. Þeir vilja geta tekið hverju sem að höndum ber. Kveða þeir ekki gefandi gaum að friðarmasi Riissa, og það því fremur, þar sem þeir ha.fi kostað 3—4 miljónum punda meira til herbúnaðar, nú en í fyrra. En þó kveðast þeir munu verða með ef nokkrir friðársamningar komist til framkvæmda. Samningarnir um Fashodamálið eru nú undirskrifaðir af báðum pörtum. Þessi ákvæði eru þar hin helztu. Frakkar fá Borku, Kansem, Tibesti, Bagiimi og Wadai, en Eng- lendingar halda Bahrel-Gazel og Darfur. Hvorirtveggju mega verzla milli 5° og 15° n. br. frá Tsad til Níl. í samningum þessura hafa Frakkar orðið mjög afskifta. Englendingar hafa í hyggju að leggja járnbraut eftir endilangri Afríku þannig að Karthum, sem er við suðurstöðvar Norðurbraut- arinnar komist í samband við hana. André. Eins og áður er áminst komu fregnir austan af Síberíu um það, að þar hefði átt að finnast loftfar og 3 lík, en það var síðar talið ósatt. Fréttin var höfð eftir veiðimanni einum, er Ljalin nefn- ist, en Tungusorar áttu að hafa sagt honum . Hann hefir nú rit- að grein í blað eitt í Pétursborg, og sagt söguna frá rótum. Kveð- ur hann líkindi til, að fréttin sé sönn, en er Svíar heyrðu það, brugðu þeir við skjótt og sendu Martin aðstoðarmann. við sagn- fræðissafnið í Stokkhólmi austur til Síberíú. Atti hann að grensl- ast eftir sannleikanum í þessu máli. —• Nú er Daniel Brun hættur við Grænlandsför sína og er ástæðan sú, að Nathorst jarðfræðingur ætl- ar þangað í sumar, til þess að leita að André. Bandamenn. Ófriði heldur altaf áfram öðru hvoru, án þess að nokkuð beri veruiega sögulegt til tíðinda; bera Bandamenn altaf hærra hlut, en uppreistarmönnum hn’ignar dag frá degi. Róstur ali miklar urðu nýlega á Havanna, en þær voru bældar niður. Margir merin voru þar teknir og settir í varðhald. í New-York brann fyrír skömmu stórt veitingahús; brunnu þar inni 50 — 60 manns, og margir meidd- ust. Etjyptska stjórnin hefir haft á orði að banna pílagrímsferðir til Mekka vegna drepsóttar á Indlandi. I S’íberí.a sunnanverðri var or- usta alimikii fyrir skömmu milli tyrkneskj-a liðsveita og serbneskra vaiðmanna á landamærunum. Hvorirtveggju létu sækja liðsauka að heiman en loks tókst að stilla til friðar. Áður hafði þó orðið töluvert mannfall. Óeirðir miklar hafa verið í Bolivia í Suður-Amerikir Hafa Indíánar vakið þær og orðið all- skæðir. Er ekki útlit fyrir að þar komist á friður í bráð. Jarðskjálfta-kippir allmiklir hafa fundist að undanfömu í Björgvin i Noregi og víðar. Hefir sumstaðar hlot- íst af því töluvert tjón. Háskólapróf' hafa þeir landar tekið: Sigurður Pétursson frá Ánanaustum í mannvirkjafræði með 1. einkunn, Jón Þorkelsson frá Reynivöllum og Magnús Arn- bjarnarson frá SeJfossi fyrri hJuta lagaprófs, báðir með 1. einkunn. Aage Schierbeck í læknisfræði með 2. einkunn og Jón Proppé úr Hafnarfirði heimspekispróf með 1. einkunn. Um lausn frá embætti hefir sótt Frans Ziemsen sýslumaður í Kjósar- og Gullbringusýslu frá 1. október þ. á. Hólar komu i fyrradag og með þeim Jón kaupm. Þórðarson. Með Skálholti kom auk þeirra, sem getið var síðast, Páll Snorrason verzlunaragent. Verzlun vor, —o— [Framh.]. Yér ættum að leggja miklu meira kapp á verzlunarfélðg en vér gerum. Fyrst pöntunar- og svo smámsaman kaupfélög á eftir, sem yrðu kaupfélög með sannnefni, en ekki eingöngu með yfirlætis- nafni. í þeim má eflaust hafa betri verzlunarkjör, ef ráðdeild og framkvæmd er í lagi. Hvað eru umboðsmenn? Þeirra þarf í öll- um verzlunarfélögum. Eru það ekki umboðsmenn, sem selja og kaupa fyrir aðra fyrir ákveðna borgun, gera svo eigandanum skýr og full skil fyrir kaupum og söl- um, engu síður fyrir því, sem keypt er heldur en hinu, sem selt er, og flutningskostnaði, eftir áreiðanleg- um skýrteinum ? En eru þeir ekki launaðir hálfrefir af kaupmönnum, ef þeir gera ekki grein fyrir kaupunum með áreiðanlegum skýrteinum, þó þeir geri einhverja grein fyi'ir því, sem selt er? Eða hvaða verzlun- araðferð er það, hvað heitir hún þegar svona verzlnnarmenn taka full umboðslaun? Ágóðinn af pöntunarverzlun vorri heflr jafn- vel að töíunum tiJ, verið harla lít- ill. Meðan ég þelcti til í Dalasýslu var hann álitinn 0,10 eða 0,12 mestqr. í Múlasýslum ekki meiri. Ég man ekki betur en þar væri það til, að kaupmenn seldu sumt með lægra verði-. Framan af voru rojög léttvægar. matartegundir í pöntuninni, mjöl, hálfgrjón og bankabygg, fékkst ekki, annað en það, sem mjólk ysti af. Mörg mat- vara var einnig léttvæg hjá kaup- mönnum. En ekki get ég eftir minni reynslu verið svo auðtrúa, að fallast á þá síðustu reikninga, sem ég hefi séð, yfir ábatann af því að vera í pöntunarfólagi, nema ef til vill, að pöntunin væri borin saman við allra verstu kauptún. En miklu gæti hún verið betri, því miklu minni kostnaður hvílir á henni hór á landi; svo hefir þess verið getið, að ekki rynni eins mikil gjöld af henni inn í Jandið, eins og jafn mikilli verzlun kaup- manna og hún veitir landsmönn- um ekki eins jafna atvinnu og kaupmanna. Framfarir húsagerða standa minni af henni, en annari verzlun; hún bætir kauptún lítið; hún er laus við allan þann mikla verzlunarhalla, sem leiðir af skulda- basli landsmanna. fví annaðhvort verzlar hún skuldiaust eða tekur vöxtu af skuldunum, svo hún þarf ekki að leggja neitt á útlenda vöru fyrir skuldum, þar sem kaupmenn leggja ærið fé á verzjunina fyrir skuldum og vanskilum. Ennfrem- ur hefir verið vaJ.ið úr allri inn- lendri vöru handa pöntunarfélög- unum. Það hefir án efa gert verzlun kaupmanna lakari. Svo nægjusemi landsmanna er mikil með pöntunarverzlunina sína, en sú nægjusemi virðist mér sýna, hvað þeir eru auðtrúa, ráðdeildar- litlir og framkvæmdarlausir í verzlj unarefnum, að þeir skuli ekki brjótast meira um en þeir gera til að gera sór pöntunarverzlunina ábatasamari en hún er, þegar alls þess er gætt, sem hér er sagt um það, hvað hún stendur betur að vígi en aðrar verzlanir hér á landi, og hvað hún hefir verið lands- mönnum óholl, mun það vera rannsóknarvert, hvort nokkur, eða minni en enginn hagnaður hafi verið að henni fyrir Jandsmenn. Pöntunarverzlun heflr þann tilgang að losa við kostnaðinn, sem stend- ur af því, að hafa kaupmenn fyrir millilið í verzluninní; það hefir líka tekist bærilega hjá oss. Siðan höf- um vér haft æði dýra reynslu í því efni, en launaða kaupmenn höfum vér aldrei fyr haft; svo eru nú sjávarmenn, kaupstaðarmenn og sveitabændur orðnir eins og eldur og vatn, þeir meiga ekkert eigast við, þeir verða að ala kaupmenn á kostnað seljanda og kaupanda, eigi þeir að geta selt sína vöru, þó hvor um sig þarfnist annars vöru. Aldrei heflr oss verið eins mikil þörf og nú á því, að ganga í hyggi- leg og öflug verzlunarfélög. Það gera hin ískyggilegu félög, sem farin eru að kaupa stór verzlunar- svæði á landinu. Margir á þeim svæðum munu búa undir einokun þeirra, og verða þeirra ánauðugir þrælar, ef ekki er í tíma reist rönd við því. Svo hefir það mikil áhrif á óþarfa kaupin, að panta alt sjálf- ur. IJá er verzlunarmaðurinn laus við ginningar búðarinnar. [Eramh.j.

x

Dagskrá

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagskrá
https://timarit.is/publication/153

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.