Alþýðublaðið - 20.11.1906, Blaðsíða 8

132
ALÞÝÐUB laðið
og endir. Mestu stærðfræðingar
heimsins reyna ekki að skilja þau,
því það væri ekki til annars en eyða
tíma.
Vegalengdin frá sólinni okkar til
næstu nágrannasólar er 25 billjónir
mílna1). Hlutur sem færi 1 milu á
mínútu hverri þvrfti 49 milljónir ára
til að fara þessa leið alla. Næst-
næsta sól er meir en helmingi lengra
á burtu. Sé lengra farið, verður að
nota ljóshraðann til að mæla vega-
lengdirnar. Ljósið fer 186000 mílur
á sekúndu. Hvílíkan óravegfer ljósið
þá á 1 kl.tíma, dag viku eða mán-
uði! Þó er ljósið meir en 4 ár á
leiðinni milli sólai'innar okkar og
næstu sólar. Sú vegalengd, sem ljós-
ið fer á einu ári er kölluð Ijósár.
Milli endimarka hins sýnilega heims
telja sumir stjarnfræðingar að vera
muni 30,000 ljósár!
Starðfræðingarnir hafa líka reynt
að reikna saman hve mikill sé þungi
allra sólnanna, eða með öðrum orð-
um, hve mikið sé efnismegin þeirra
allra. En þá hafa þeir fundið, sér
til mikillar undrunar, að efnismegin
allra sýnilegra sólna er svo sára-lítið
brot af því efni, sem þeir vita að er
til í geimnum, að þess gætir varla.
Niðurstaðan verður sú, að meginið aí
efni alhemsins ber ekki birtu. Lifs-
mörkin eru svo lítil í heiminum
að hann má heita »dauður«.
Ljósmyndir af heiminum sýna 100
milljónir sólna. En eins og' að ofan
er sagt þarf varla að taka þær til
greina. Starðfræðingarnir vita það
að í alheimsrúminu er nóg í
32 milljónir sólna, af sömu stærð og'
okkar sól. Að eins örlítill hluti þessa
efnis er sýnilegur. Hvað á að ímynda
sér um það, sem ekki sést? Eru
það útdauðar sólir, jarðstjörnur og
tungl, sem reika þar í ómælisviðáttu
útheimsins? Ef við hugsum okkur
32 billjónir sólna og að hver þeirra
hafi 8 fylgihnetti, eins og sólin okkar,
ættu sólkerfln eða »heimarnir« að
vera 256 billjónir talsins.
Reikistjörnurnar 8 í okkar heimi
eru allar saman ekki nema V745 hluti
aí megingildi sólarinnar, af þvi má
sjá að hnettir geta myndast og fyr-
irfarist milljónum saman, svo ekkert
beri á í alheiminum, — ekki meir
en þó litlum steini sé kastað í hafið.
Hita sólnanna og hraða mæla menn
með undraverkfæri því er firð-litsjá
nefnist og fundið var upp á öldinni
sem leið. (Vor Jord).
Jekyl-Island var eyðiey nokkrar
mílur undan landi, frá ríkinu Georgiu
í Norðurameríku. Hana fengu 100
miljónaeigendur í félagi, og bygðu
þar yfir sig skýli hver fyrir sig, —
hundrað veglegar hallir —, til að
geta skroppið þangað til tilbreytingar
við og við, þegar óhófið og sællífið
í landi keyrði fram úr hófi.
1) Hér cr átt viö cnskar mílur.
Prcntsmiöjan Gutenberg 19Q6.