Lögberg-Heimskringla - 04.01.1962, Blaðsíða 5

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 4. JANÚAR 1962
5

Leskaflar í ísíenzku
handa byrjendum
Prof. Haraldur Bessason
Prof. Richard Beck, Ph.D.
IV.
We
shall now consider the third person pronouns, in
• ^ular and plural, in all four cases, which were explained
e Past lesson. Again, for the sake of clearness, we list
0vv in full the pronouns under consideration:
Sitig.
Nom.
Acc.
öat.
Gen.
Plur.
Nom.
Acc.
Öat.
^en.
Masculine Feminine Neuier
hann he hún she það it
hann him hana her það it
honum him henni her því it
hans his hennar her þess its
þeir they þær they þau they
þá them þær them þau them
þeim them þeim them þeim them
þeirra their þeirra their þeirra their
að
^n this lesson let us also include the forms of the verb
^ vera (to be) used with the third person pronouns, namely:
aitd ’ Wilicil is use<^ wRL all such pronouns in the singular,
To ' 6rU ^arel’ whieh correspondingly, is used in the plural.
^ Wstrate the declension of the pronouns listed above and
St ^USe the torms ot the verb að vera with the pronouns,
ty' ^ following sentences and translate them into English
a the aid of the words previously listed in these lessons
the vocabulary below:
Uxn ^3nn er kennar. Ég sé hann oft. Jón er að læra hjá hon-
ej^'. ^er er bréf til hans. Hún er ung stúlka. Ég þekki hana
l- Systir mín er með henni. Þetta er bók hennar. Það er
b . mt hérna. Þeir eru úti. Ég sé þá koma inn. Þær eru
þaij113 ^ann talar um þær. Þau eru ekki hér, en ég þekki
* • skrifa þeim stundum. Þessi bók var send til þeirra.
er að byrja að læra íslenzku.
^ocabulary:
a letter
53 by:
. /f]a, to begin, beginning
dark
Kkl' n0t
a3á' With
n' int0 (the house)
^ ®Uzku. Icelandic
nuari, a teacher
0,Oa' come
að læ
ra- to learn, study, learn-
send. sent, past participle of
the verb senda, to send
stundum, sometimes
siúlka, a girl
systir, a sister
talar, speaks, talks, present
tense of the verb að iala,
to speak, talk
ung, young, feminine form
um, about
þekki, know, pres. tense of the
verb að þekkja, to know
W
AtiliCAHAL
LVCNNA
VALDHEIÐUR THORLAKSON:
^lað úr dagbók
eldhJn ^>Uriður gamla stóð við
legaUSVashirin og þvoði vand-
Ilún moldina af höndum sér.
blómnafði verið að hlynna að
Unutn sínum og mat-
i heifrðinum> er lá baðandi
Suimari m°rgunsólinni fyrir
heunf , htla snotra húsið
r 1 Úesturbænum.
Þunei_ abhaði hún hægt °g
a *eð *!eP að glugganum
síuar hun þerraði hendur
Hún Vandlega á svuntunni.
3Urtab anzaði °g starði a mat-
haf§i e ið> sem daginn áður
hlög ^ reitt breið og bústin
híuuj^ Uti árdegissólinni, nú
R. 11311 stltð °g ormétin.
hvag dæsti við og hugsaði,
líkur 3Urtagroðurinn er oft
stuudi mannfélaginu, eina
^shum fs^nist allt ganga að
ingann ormar freist-
a °g naga í sundur blöð
Þuríðar gömlu
og rætur. Hugurinn leið yfir
hennar eigin ævi. Það hafði
allt $ýnzt ganga að óskum.
Þau hjónin höfðu auðgazt vel
á hinni frjósömu Dakota
sléttu. Satt — þau unnu sleitu-
laust, en bæði hraust. Þeim
hafði ekki orðið barna auðið,
en — alið upp tvö, pilt og
stúlku. Er þau tánuðust, og
æskan hefði getað fært þeim
ótal möguleika, fór bóndinn
að eiga vingott við stelpuna.
Jú — auðvitað gaf hún eftir
hjónaskilnað. Hún skildi ,að
ung blómarós var gimilegri
til sambúðar en hún kerling-
in, sem aldrei hafði nein feg-
urðardís verið. Verst, þegar
allt þetta amstur var hjá lið-
ið, hló stelpan að heimsku
karlsins og fékk sér annan
yngri. Já — veslingurinn, hún
var eins og jurtin fyrir utan
gluggann, öll æska hennar
ormétin.
En hvað mundi nú verða úr
Sigga greyinu? Ekki vantaði
hann vitið, en veikur var hann
á svellinu. Nú var hann að
vinna sér heimilisrétt á bú-
jörð í þessari nýju Vatna-
byggðar-gósen. Það átti að
styrkja hann til framhalds-
náms, því lögfræðingur var
hann staðráðinn að verða,
hafði lesið af kappi við há-
skólann síðustu tvo vetur og
þangað færi hann að hausti.
Nú, — ef hann ætti mjög erf-
itt, — ja, ætli hún stingi þá
ekki að honum nokkrum doll-
urum, svona í kyrrþey.
Hún sneri sér frá gluggan-
um, teygði sig eftir kaffikönn-
unni, til lítils að láta hugann
dvelja við liðna tíð. Bezt að
gleyma, og ekki dæma, þá
yrði maður sjálfur ekki dæmd-
ur. — Þá heyrðist hratt fóta-
tak í framskúrnum, hurðin
flaug upp og þarna stóð Siggi
hennar með andlitið afmynd-
að af ofsahræðslu, hann skellti
hurðinni í lás á eftir sér, eins
og vítis árar væru á hælum
hans, lét sig falla upp að dyra-
staf og gekk upp og niður af
mæði.
Þuríður gamla starði högg-
dofa á fósturson sinn. „Nú, —
hvað er þetta maður?“ spyr
hún.
„I Guðs bænum feldu mig,
hann Fúsi ætlar að drepa mig.“
Og það var eins og orðin
kæmu í gusum. fram úr Sig-
urði.
„Er hann ekki vestur í
landi?“
„Jú — en hann kemur á
næstu lést.“
„Og býstu við, að hann drepi
þig? Hvað hefir komið fyrir?“
spyr Þuríður og nú kvað hún
fast að orðunum.
'Hann elti mig með byssu,
ætlaði að skjóta mig. Ég var
fljótari að hlaupa, komst á
lestina, er hún rann fram hjá,
en hann hefir einhver ráð að
ná mér.“
„Og hver var ástæðan?“
„Hún vitlausa Stína er van-
fær, kennir mér það. Fúsi
drepur mig, ef ég giftist
henni ekki. En fóstra, ég get
ekki gifzt hálfvita.“
„Og jæja —garmurinn. Allt-
af ert þú sjálfum þér líkur.
Hefðir átt að hugsa út í það
fyrr.“ Og nú leit hún með
hálfgerðri fyrirlitning á fóst-
urson sinn, þar sem hann stóð
enn upp við dyrastafinn, rif-
inn og skítugur, og hvar var
nú allur lesturinn og lög-
fræðin.
„Fóstra, segðu eitthvað —
gerðu eitthvað.“ Og nú mændi
hann á hana bænaraugum.
„Jú sezu niður, ég kem með
matarbita.“ Og hún kippti
fósturSyni sínum að eldhús-
borðinu, þar sem hann féll of-
an í stól og byrgði andlitið í
höndum sér.
En hún fór að búa út nesti.
Raðaði því með vandvirkni í
pappakassa, gekk svo þung-
um og föstum skrefum inn í
svefnstofuna sína, kom fram
að vörmu spori, greip hægri
hönd Sigurðar og þrýsti þykk-
um seðlabunka í lófa hans.
„Hérna garmurinn, þú þarft
fargjald, föt og fæði, svo er
hér nesti, sem dugar þér suð-
ur fyrir landamærin. Þú ert
Bandaríkjaþegn, svo það
verða engin vandræði. En ef
Fúsi hefir sigað lögreglunni á
þig, er bezt þú sjáist ekki hér
á vagnstöðinni, því gengur þú
til Fort White og tekur lest-
ina þar. Ef þú flýtir þér, nærð
þú henni, en gakktu yfir
landamærin. Þú ættir að geta
það, og þá er þér borgið.“
„Ganga til Fort White. Það
er svo langt,“ og það kom
ámáttarsvipur á Sigurð.
„Já, garmurinn, þú gengur
og lætur bera eins lítið á þér
og hægt er. Og hana nú, af
stað með þig maður,“ og hún
hrinti fóstursyni sínum all
hvatskeytislega út úr dyrun-
um. „Og sendu línu, þegar um
hægist.“
Hún horfði á eftir honum
skokka suður götuna, þar til
hann hvarf á bak við húsaröð-
ina, þá rölti hún hægt og
þunglamalega inn í stofuna,
lét sig falla niður í ruggustól-
inn sinn,greip um bríkurnar
krepptum hnefum og tók að
rugga sér ákaft. Það var svo
sem huggulegt, sem þessi
blessaði sólskins morgunn
hafði fært henni. En hvað
hann Siggi gat verið mikill
ræfill og ómenni.
Þá snarstanzar hún ruggið.
„Ræfill og ómenni,“ sagði hún
upphátt og málrómurinn varð
mildur og annarlegur.
„Hvað er ég að dæma. Skrif-
að stendur: Dæmið ekki, svo
þér sjálfir verðið ekki dæmd-
ir.“
Augun luktust aftur og höf-
uðið seig ofan á bringuna sem
í þögulli bæn.
Dr. RICHARD BECK:
Þættir úr minnisstæðri íslandsferð
v.
Þó að hinni formlegu Há-
skólahátíð lyki með sérstak-
lega virðulegu og ánægjulegu
kvöldverðarboði háskólans á
Hótel Borg laugardagskvöldið
7. okt., var ferð sú, er farin var
sunnudaginn 8. okt., í raun og
veru framhald hátíðarhalds-
ins. En kl. 10 að morgni þess
dags fóru heiðursdoktorarnir
og aðrir gestir háskólans og
konur þeirra, ásamt ýmsum
fleiri gestum, í boði Reykja-
víkurbæjar að Þingvöllum.
Var farið í tveim stórum lang-
ferðabílum og aðbúð hin á-
kjósanlegasta, og föruneytið
ekki síður, í hvorum bílnum,
sem maður hlaut sæti. Við
vorum svo heppin að hafa að
leiðsögumanni í okkar bíl dr.
Sigurð Þórarinsson, einn af
hinum nýju heiðursdoktorum,
sem bæði er hinn skemmtileg-
asti ferðafélagi og gagnkunn-
ugur íslenzkri náttúru, enda
fræddi hann okkur óspart á
leiðinni austur um merkisstaði
nær og f jær, heiti þeirra, land-
fræðileg og jarðfræðileg sér-
kenni þeirra og sögu, svo að
landið varð okkur sem opin
bók. Numið var staðar á
Kambabrún, og var það, nú
sem áður, svipmikil sjón og
tilbreytingarrík að horfa það-
an austur eftir sveitum, með
víðfeðma útsýn til fjalla og
hafs, því að veður var hið
bezta og skyggni gott, og þeim
mun betra, er á daginn leið.
Þegar til Þingvalla kom
var gengið á Lögberg, og
flutti prófessor dr. phil. Stein-
grímur J. Þorsteinsson þar
prýðilegt erindi á ágætri
ensku um sögu staðarins.
Benti hann, meðal annars,
sérstaklega á þá staði, þar sem
búðir fornmanna höfðu staðið
um þingtímann í fornöld. Var
lýsing hans glögg og greina-
góð, og gerðu mér ljóðlínur
Jónasar Hallgrímssonar að
lifandi veruleika:
Hátt á eldhrauni uppi, þar
sem enn þá öxará rennur
ofan í Almannagjá, alþingið
feðranna stóð.
Þar stóð hann Þorgeir á þingi,
er við trúnni var tekið af
lýöí,
þar komu Gissur og Geir,
Gunnar og Héðinn og
Njáll.
Ekki hvílir jafn mikil sögu-
leg helgi yfir neinum stað á
íslandi eins og Lögbergi, og
hvergi verður fortíðin nær-
göngulli íslendingi, sem eitt-
hvað þekkir til sögu þjóðar
sinnar, heldur en einmitt þar.
Aldrei hafa mér fundizt Þing-
vellir fegurri að haustlagi en
þennan októberdag, er við sá-
um þá hlæja við sjónum af
Lögbergi í fegurð þeirra og
stórbrotinni umgerð hins ein-
stæða og svipmikla landslags
á þeim söguríku slóðum. Er ég
stóð þar þá stund, sá ég bak-
tjald sögunnar lyftast, og for-
tíðin blasti mér, við augum
eins og hún er túlkuð í snjöll-
um Alþingishátíðarljóðum
Davíðs Stef ánssonar frá
Fagraskógi:
Sjá liðnar aldir líða hjá
og ljóma slá
á vellina við Öxará,
á hamraþil
og gjár og gil.
Hér hefir steinninn manna-
mál *
og moldin sál.
Hér hafa árin rúnir rist
og spekingar
og spámenn gist.
Hér háði þjóðin
þing sitt fyrst.
En ég hefi vafalaust ekki
verið sá eini í hópnum, er fann
svipaðar tilfinningar bærast
Frh. blt. 7.