Lögberg-Heimskringla - 19.05.1966, Síða 6

6
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 19. MAÍ 1966
&___K ■ 1 V=- ■ - - «
GUÐRÚN FRA LUNDI:
Tengdadðttirm
Skáldsaga
■=*yj
„Mér þótti nóg um frekjuna
í henni fyrstu dagana, sem
hún var hérna. Svo fór hún að
hægja á sér, taka sér snið af
heimilinu og ganga um
bæinn eins og hver önnur
manneskja, en ekki eins og
hross væri á ferðinni“, raus-
aði gamla konan. Svo bætti
hún við í breyttum málróm:
„En þó að ykkur takist að
koma þeim saman, Hjálmari
og henni, mun hún varla ráða
mikið yfir honum, þótt hæg-
ara fari. Ég hefði gaman af
að sjá framan í hana, þegar
hann af tók að fara þennan
Hvarfdal með henni. Nei,
hann lætur ekki af meiningu
sinni, sá drengur, fyrr en í
fulla hnefana“.
Þorgeir klappaði henni á
öxlina: „Þú skalt nú ekki hafa
orð á því við neinn, mamma
mín, nógur er tíminn að það
fréttist, en betur fannst mér
ég ekki geta séð fyrir framtíð
hans en að fá slíka konu
handa honum“.,
„Þú þarft ekki að láta þér
detta í hug, að sú sambúð
blessist. Hann verður aldrei
ánægður með henni. En það
er bara það eina góða við
þetta, að hún verður góð við
Gunnhildi“.
„Það eina góða?“ tók Þor-
geir upp eftir henni stórmóðg-
aður. „Þetta finnst mér nú
heldur mikið sagt. Mér datt nú
bara ekki í hug annað en að
þér geðjaðist að þessu,
mamma, en það gerir enginn
svo að öllum líki“. Hann snér-
ist á hæli og geystist fi;am í
stofu og gekk þar um gólf,
meðan hann var að jafna sig.
Hann var aldrei ánægður, ef
móðir hans var á annarri
skoðun en hann sjálfur. En
að Hjálmar yrði aldrei ánægð-
ur með aðra eins konu gat
hann ekki skilið. Það var bara
þessi vitlausa þrá, sem brann
í hans blóði, að komast til
Noregs. Þess vegna hafði hann
ekki viljað bindast neinum
hjúskaparböndum. Að sam-
eina aðrar eins eigur var þó
álitlegt. Því var nú fjandans
verr, að hún var ekki einbirni.
Ef svo hefði verið, skyldi
Hjálmar hafa tekið við á
Hálsi, því stórbýli. En tví-
skiptur arfahlutur hlaut þó að
vera álitleg fúlga. En Hjálm-
ar hugsaði víst ekki mikið um
peninga og gróða — líklega
vegna þess, að hann þekkti
ekki hlutskipti fátæklingsins.
Ef hann hefði þekkt ævina
hans, þegar hann varð himin-
lifandi yfir því að fá góðan
hlut á „spottann“ sinn, svo að
hann gæti keypt sér nýja skó
eða fallegt hálsbindi, þá
myndi hann hafa litið öðruvísi
á gildi peninganna.------—
Og svo gat móðir hans aldrei
verið ánægð hjá honum hér í
auði og allsnægtum. Þetta var
eitt af því, sem sífellt skyggði
á ánægju.hans. Og svo Hjálm-
ar, þessi kaldlyndi, sígruflandi
unglingur, sem sjaldan var
hægt að vita, hvort honum
líkaði betur eða verr það, sem
fór fram í kringum hann. Allt
var þetta öðruvísi en hann
hefði óskað sér. Það var þó
gott, að Gunnhlidur var að
hressast. Það hefði orðið stórt
skarð í heimilið og hans eigið
líf, ef hún hefði fallið frá. —
Líklega væri bezt að fara að
hugsa eitthvað um lömbin. —
Það yrði sjálfsagt ekki næstu
daga, sem Hjálmar sæist á
leið til fjárhúsanna. Hún vildi
sjálfsagt hafa hann hjá sér um
hátíðirnar, kærastan. Hún léti
svei mér ekki fjúka að honum
í lífinu, konan sú. Það var
ánægjulegt að eiga konu, sem
dáði mann og dýrkaði — það
þekkti hann vel sjálfur — og
það líka aðra eins manneskju
og Sigurfljóð var. Hann gekk
suður til lambhússins léttur í
spori.
Um miðaftansbil var Gísli
á Sviðningi kominn með
byssu sína um öxl. Hann lét
aldrei standa á sér, ef til hans
var leitað, sízt þegar hann var
var beðinn að hafa byssuna
með. Sveitungarnir sögðu, að
hann missti aldrei marks. —
Hitt vissu líka allir, að fátækt
og auðnuleysi fylgdu jafnan
skyttunum — það var gömul
trú og ný sannind.i Þorgeir
tók landseta sínum vel að
þessu sinni og bauð honum
inn í suðurhús. Gunnhildur
hafði verið á fótum þennan
dag, en ætlaði að fara að
hátta, þegar gesturinn kom
inn.
„Það er gleðilegt að sjá þig
á róli, Gunnhildur mín“, sagði
Gísli, þegar hann hafði heils-
að og fengið sér sæti. „Það var
búið að fréttast, að þú værir
líklegust til að flytja í Staðar-
garðinn — en Þorgerður varð
þó á undan. Það fer að fækka
fréttunum hjá ykkur hérna
undir fellinu, fyrst hún er
hætt að flytja þær til ykkar.
Ég reyni að hugsa um fram-
sveitina".
G u ð b j ö r g gamla saug
þykkjulega upp í nefið, þegar
hún heyrði hverju var varpað
ti lkunningjakonu hennar á
líkbörunum. Hann lét vana-
lega eitthvert skensyrði úti til
allra, þessi kauði. Hjá því
komust víst fáir.
„Ójá, það leit víst út fyrir
það á tímabili, að ég færi
þangað fljótlega, en það eru
víst fáein spor eftir ennþá“,
sagði Gnnhildur.
„Já, það er einmitt það, fá-
ein spor eftir ennþá“, tautaði
Gísli, „mættu gjarnan verða
þó nokkuð mörg“.
Það er Gunnhildur, sem
nýtur náðarinnar hjá honum,
þessum lygamerði, hugsaði
Guðbjörg gamla. Gunnhildur
hvíslaði því að henni, að hún
þyrfti að fá lyklana að búr-
kistunni, sem hún hafði alltaf
í sínum vörzlum, þegar
tengdadóttir hennar var ekki
á fótum. Henni fannst það
ekki viðeigandi, að Valka
hefði þá. Það voru líka fleiri
lyklar á þeim hring. Henni
var alltaf kalt í sinni svona
undir niðri við Völku eins og
alla sem henni fannst Gunn-
hildi vera jafnkærir og
hún sjálf eða jafnvel kærari.
* * *
En Gunnhildi sýndist Gísh
vesalingurinn daufur á svip-
inn og datt í hug, að hann
væri kannske svangur.
„Það hafa víst komið gestir
til þín í dag, Gísli minn?“
sagði Þorgeir glaðlega.
„Já, fleiri en einn og fleiri
en tveir“.
„Já, það koma oft gestir að
Sviðningi, en ég átti nú við
gesti héðan, Hjálmar minn og
hans fylgdarmey“.
„Sér er nú hver meyjan“,
hnussaði í Gísla. „Já, þau
komu. Þess vegna er ég hér
staddur“.
„Stönzuðu þau eitthvað?“
„Nei, það er tæplega hægt
að bjóða svoleiðis frúm inn í
kofana á Sviðningi, enda upp
á lítið að bjóða. Fía hefur
ekki átt baun út í könnu í
heila viku“.
„Það er þá heppilegt að hér
var verið að súpa kaffið rétt
þegar þú barðir að dyrum“,
sagði Guðbjörg. „Þér er nýtt
um að smakka kaffi, vesaling
ur“.
„Ég hef nú brugðið mér
bæjarleið og fengið kaffi“,
sagði Gísli. „Það er ekki hér
með sagt, að allir í hreppnum
séu kaffilausir“.
„Þú gerir þér það að góðu
að hlaupa á bæi til að fá þér
hressingu, en láta konuna og
krakkana svelta heima“, sagði
Þorgeir.
„Það er nú svo sem engin
svelta, þó að ekki sé til kaffi“,
sagði Gísli. „Kýrin er nýbor-
in, þá er þó alltaf til mjólk og
kálfskjöt. Kaffið hefur maður
nú svona til bragðbætis, eins
og þú þekkir“.
„Þú hefðir nú kannske get-
að fengið lánað kaffi hjá ein-
hverjum, sem betur býr,
þangað til þú nærð í kaup-
staðinn. Það er víst langt til
aðdrátta fyrir þig“, sagði Guð
björg.
„Það læt ég vera, hvað langt
það er“, sagði Gísli, „En hann
er sjaldan svo stórtækur við
okkur fátæklingana, kaup
mannsskepnan, að heppilegt
sé að þurfa að borga mikið af
lánum, þegar heim er komið.
Það er bezt að þeir falli, sem
ná ekki að verjast, kona góð“.
Bjössi hafði fylgzt með föð
ur sínum inn í suðurhúsið og
sat við hlið hans ánægjulegur
á svip. Þorgeir virti þá feðga
fyrir sér. Aldrei hafði sonur
hans setið við hlið hans svona
upptendraður af hrifningu og
aðdáun — og var hann þó
heldur álitlegri maður í sjón
og reynd en Gísli tetrið. •
Gunnhildur kom nú inn með
vel úti látinn matarskammt
á tveimur diskum og setti fyr-
ir gest sinn. Það hýrnaði líka
fljótlega svipur hans, þegar
hann byrjaði að stýfa hangi-
kjöt úr hnefa. Gunnhildur
spurði Bjössa litla, hvort hann
langaði í bita með pabba sín-
um.
„Guðbjörg gamla svaraði
fyrir drenginn: „Það er nú
ekki svo langt síðan hann
borðaði ágætan mðidegismat,
að hann getur varla verið
sársvangur“.
„Ég er það heldur ekki“,
sagði drengurinn.
„Ónei, hann sýnir það, ang-
inn litli, að hann fær nóg að
borða“, sagði Gísli. „Hann er
lánsamur, meðan Gunnhildur
er matmóðir hans. Þau eru
þynnri á vangann, litlu skinn-
in, sem heima eru“.
Gunnhildur lagði sömu
spurninguna fyrir Gísla og
maður hennar hafði gert, en
hún ekki heyrt, hvort Hjálm-
ar hefði komið á hans heimili
þennan dag. Hann svaraði því
játandi.
„Sigurfljóð var að ráðgera
að fá þig til að fylgja þeim
eitthvað vestur á Bungurnar,
vegna þess að hún er svo
ókunnug“.
„Þess gerðist engin þörf.
Það var maður nýfarinn vest
ur yfir, svo að þau gátu rakið
slóðina hans, enda eru þetta
svo sem engin börn, að
minnsta kosti hún“, sagði
Gísli og glotti sínu hlálega
ertnisglotti.
Nú ætlaði hann að koma
með eitthvert útskitið um ein-
hvern, hugsaði Þorgeir. En
Bjössi tók fyrr til máls: „Þeim
var ekki boðið inn á Sviðn-
ingi, því að mamma á ekkert
kaffi núna“.
„Aumingja stráið“, and-
varpaði Gunnhildur.
„Líklega hefur nú Sigur-
fljóð verið búin að tala utan
að því við þig allan þennan
tíma, að þú gengir í ábyrgð
fyrir karl föður hennar?“
sagði Gísli.
„Ónei, á það minntist hún
nú ekki. Það eru víst ekki svo-
leiðis ástæður á því heimili,
að þess þurfi“, anzaði Þorgeir
heldur fálega.
„Kannske þú haldir, að það
sé skuldlaus búskapur á
Hálsi?“ sagði Gísli. „Þú held-
ur kannske, að það kosti ekk-
ert að láta dæturnar ganga í
skóla vetur eftir vetur, og svo
að reisa þessa líka litlu höll,
sem núna er í smíðum? Svo
ætlar Sigurfljóð að panta frá
Reykjavík dýrindis sófa og
stoppaða stóla í beztu stofuna
— og ég get ekki nefnt öll þau
ósköp, sem þar á að rísa upp
í framtíðinni. Svo kemur hin
dóttirin heim skólagengin á
næsta vori. Ekki minnka fín-
heitin við það. Enda tók karl-
inn feikna bankalán í fyrra-
sumar og reið um sveitina aft-
ur og fram til að fá ábyrgðar-
menn. Honum hefur líklega
tekizt það á endanum — að
minnsta kosti hefur hann
fengið Sigga á Ölduhrygg. —
There are
reasons why
you should
help huild
your Manitoba
Centennial
Complex
619 MAIN ST. WINNIPEG 2, MAN.
2517-7