Lögberg-Heimskringla - 28.04.1995, Qupperneq 8

8 • Lögberg-Heimskringla • Föstudagur 28. apríl 1995
Fi5lan og byssan
Jón Sen er fæddur á
eyjunni Amoy í Iíína og
ólst þar upp til þrettán
ára aldurs. Faðir hans
Kwei Ting Sen var þar
háskólaprófessor. Kona hans
og móðir Jóns var Oddný
Erlendsdóttir frá Breiðaból-
stöðum á Alftanesi. Hún tók
sig upp haustið 1909 og hélt til
Skotlands til móts við sérken-
nileg örlög sín. Hún starfaði
sem bókari í Leith en fékk
jafnframt leyfi til þess að stun-
da nám við háskólann í
Edinborg meðfram starfí sínu.
Þar kynntist hún Kwei Ting
Sen. Þau giftu sig árið 1917 og
eignuðust fljótlega son sem
Erlendur hét. Árið 1922 fluttu
þau með drenginn sinn til
Kína. Skömmu eftir komuna
þangað beit óður hundur
Erlend litla og tókst ekki að
bjarga lífi hans.
Árið 1924 fæddist Sen-hjó-
nunum annar sonur sem þau
gáfu nafnið Jón. Fjórum árum
seinna eignuðust þau svo dót-
tur sem Signý heitir og er
Iögfræðingur að mennt. “Við
vorum allvel efnum búin,
áttum stórt hús og mamma
hafði margt þjónustufólk,”
segir Jón þegar talið berst að
lífi þeirra í Kína. Það er
fjarskalega fallegt í Amoy og
loftslagið milt og yndislegt.
“Pabbi hafði verið rektor
háskólans í Amoy um tíma og
fékk síðan starf í Shanghai. Líf
okkar leið rólega fram þar til
dag einn að það fréttist að
Japanir hefðu gert innrás í
Kína, það var árið 1937. Þeir
byrjuðu á að taka allar hafnar-
borgir en við fréttum að þeir
kæmu senn til Amoy. Pabbi
sagði okkur að taka allt dót
sem hægt væri og pakka því
niður og stinga af meðan hægt
væri. Mamma pakkaði niður
en var að öðru leyti ekki búin
að gera neinar rástafanir
hvemig við ættum að komast
burtu þegar stórt fraktskip
kom til Amoy. Svo merkilega
vildi til að norsk kona sem var
farþegi með þessu yfirfulla
slcipi var svo sjóveik að hún
treysti sér ekki til að halda
ferð sinni áfram. Mamma fékk
hennar pláss og gat haft okkur
hjá sér.
Við fórum með skipinu til
Hong Kong. Þaðan komust
við með japönsku skipi á
brott. Það blessaðist þótt við
værum öll með kínversk
vegabréf. Við þræddum strön-
dina og fórum gegnum Súez-
skurðinn yfir Miðjarðarhafið
og léttum eldd ferðinni fyrr en
í London. Þetta var löng og
mikil feð en ég var ekki
sjóveikur, þetta var stórt sldp,
byggt sem skemmtiferðaskip.
En eitt leiðir af öru í þessu
lífi. Niðurstaða margvíslegra
atburða varð sú að við
komum aldrei aftur til Kína.
Pabbi og mamma hittust aldrei
framar þau þrettán ár sem þau
voru eftir þetta í hjónabandi.
Eftir að Japanir drógu sig í hlé
hófst gangan milda með Maó í
fararbroddi. Svo var það
heimstyrjöldin. Kína varð
lokað land. Það var varla hægt
að skrifa þangað bréf, þau
voru öll tekin og lesin og
komust sum aldrei á áfanga-
stað.
Þegar borgarstyrjöldin í
Kína var loks á enda, og nýja
stjómin komst til valda og var
viðurkennd barst okkur sú
fregn að pabbi væri látinn,
það var árið 1952.
Ég hafði mjög gaman af að
koma til íslands. En fljótlega
fór mér þó að leiðast loftsla-
gið. Ég man að fyrsta veturinn
fraus Skerjafjörðurinn alveg.
Auðvitað söknuðum við Kína
og gerum enn. Mig langaði
alltaf þangað út aftur. Amoy er
á 23. gráðu breiddar og þess
vegna sést hvergi skuggi á
sumrin þegar sól er hæst á
lofti, það liðu aðeins fimm
mínótur frá því birtu fór að
bregða og þar til komið var
kolsvart myrkur.
The Violin
and the Gun:
Jón Sen was bom on the
island of Amoy in China
and lived there until the
age of 13. His father
Kwei Ting Sen was a
university professor there. His
wife and Jón’s mother was
Oddný Erlendsdóttir from
Breiðabólstaður at Álftanes.
In 1909 she went to Scotland
and there she met her destiny.
She worked as a librarian in
Leith, and took some courses
at the University of Edinbourg
along with her work. There
she met Kwei Ting Sen. They
were married in 1917 and
soon had a son whom they
named Erlendur. In 1922 they
moved to China with the boy.
Shortly after arriving there
Erlendur was bitten by a mad
dog, and his life could not be
saved.
In 1924 the Sen’s had
another boy whom they
named Jón. Four years later
they had a daughter, named
Signý; she is a lawyer by edu-
cation. “We were fairly well
off, had a large house and
mother had many servants”. It
is very beautiful in Amoy and
the climate is mild and won-
derful. “Father had been a rec-
tor at the university in Amoy
for a while and later got a
position in Shanghai. Life was
rather uneventful until one
day the news arrived that the
Japanese had invaded China;
that was in 1937. They began
to occupy the cities along the
coast and we heard that they
F. V. Karl Zeise, Jón Sen, George Humphrey og Björn Ólafsson.
would soon come to Amoy.
Father advised us to take what
we could and get out of there.
Mother began packing, but
had not made any plans on
how to get away, when a large
freighter arrived in Amoy. As
luck would have it a
Norwegian woman who was a
passenger on this over-crowd-
ed ship was so sea-sick that
she was unable to continue
the voyage. Mother got her
place and was able to take us
children with her.
We sailed to Hong Kong.
There we got onto .a Japanese
ship, even though we only
had Chinese passports. We
sailed along the coast and
through the Suez-canal,
crossed the Mediterranian and
did not stop until we arrived
in London, England. This was
a long trip, but I was not sea-
sick. It was a big ship, built as
a cruise ship.
But one thing follows
another in this life. The out-
come was that we never went
back to China. Father and
mother never met again in the
thirteen years that remained of
their marriage. After the
Japanese left, the long march
with Mao began. The World-
War followed. China was a
closed country. You could
hardly write a letter, they were
all opened and read and some
never got to their destination.
When the civil war finally
ended in China and the new
party was in power, we
received news that father had
died - that was in 1952.
I was happy to come to
Iceland, but I soon tired of the
climate. I remember during
the first winter the
Skerjafjörður froze solid. Of
course we were homesick for
China and we still are. I
always wanted to go back
there. Amoy is at the 23.
degree latitude and there are
no shadows to be seen in
summer when the sun is high
in the sky, and only five min-
utes passed from dusk until it
was pitch black.
To be continued.
Translated by Gunnur Isfeld
Landsbókasafn íslands & Háskólabókasafn
The National Library of lceland The University Library
We have now merged as a new institution in a new building.
Our new name and address are:
Landsbókasafn íslands - Háskólabókasafn
The National and University Library of lceland
Arngrímsgötu 3, IS-107 Reykjavík, Tel. (354) 563 5600, Fax: (354)
563 5615. E-Mail; lbs@bok.hi.is National Librarian: Einar Sigurðsson
The new library assumes all duties and obligations of the original
libraries and all mailing lists should be changed accordingly.
Lögberg-Heimskringla
er eina blaðiö í Norður-Ameríku sem ritað er
bæði á íslensku og ensku máli.
Slyðjið blaðið með því að gerast áskrifendur
eða að endurnýja áskriftina. Um leið slyðjið
þið íslensk þjóðernismál í Norður-Ameríku.
MorgunblaOiö