Alþýðublaðið - 27.10.1961, Page 11

Alþingi mót-
mæli spreng
ingum Rússa
Alþýðublað.ð — 27. okt. 1961 ^
Mótmælin
Framhald af 16. síSu.
löndum, sem séu í mestri
hættu. Hann sagði, að ísland
væri í sérstakri bættu -vegna
veðráttunnar, því regn og
snjór flýtti mjög fyrir úrfaJli.
Sveinn Einarsson sagði, að
næsta vor yrðu íslenzk heil-
brigðisyfirvöld að 'nafa nánar
gætur á nýgræðnignum vegna
tgeislunarmnar. Mjólk og önn-
ur matvæli yrðu að vera undir
stöðugu eftirliti næsta sumar
og framvegis.
Sveinn sagð; að lokum, að ís
lendingar myndu halda áfram
að mótmæla kjarnorkuspreng-
ingunum, en þær myndu verða
til þess að íslendingar styddu
enn ákafar varnarsamtök vest-
rænna ríkja og þeir myndu
leggja sérstaka áherzlu á að
uppræta kommúnismann á ís-
landi.
Næstur talað; Arinbjörn Kol
beinsson, formaður Læknafé-
lags Reykjavíkur. Hann ræddi
eðli kjarnorkusprengjunnar og
hættur geislunar fyrir mann-
kynið. Hann kvað hættuna ber
ast til íslendinga með þrennu
mót':, geislaryki, geislameneun
í sjó og lífverum í hafinu og
með innDuttum matvælurri
Að lokum sagði Arinbjörn,
að tilraunir með kjarnorku-
vopn væri tilræði v'ð mann-
kynið og svívirðiileg misnotk-
un á vísindum og tækni.
Þar næst talað; Jón Skafta-
son hrl. Hann sagði að spreng-
ing rússnegku helsprengjunnar
23. október hafi vakið slíka
öldu mótmæla, að fádæmi
væru. Hann sagði, að 50 mega
tonna sprengjan hefð; haft 25
sinnum me'ri kraft en allar
þær sprengjur samanlagt, sem
varpað var á Þýzka.land og þau
lönd, sem Þjóðverjar hernámu
í síðustu styrjöld
Jón Skaftason sagði, að
valdamenn Sovétríkjanna hefðu
tekið upp kjarnorkusprenging
arnar til að festa sij í sessi
heima fyr.'r, breiða yfir mis-
tök, þagga niður í gagnrýninni
og ryðja úr vegi keppinautum
og hins vegar að skapa ótta er
lendis og neyða Kína og Alban
íu 11 hlýðni við Moskvu.
Jón sagði, að Krústjov og fé
lagar hefðu reiknað með því
að skapa ótta meðal lýðræðis-
þjóðanna, en sprengingarnar
hefðu haft þveröfug áhrif, því
lýðræðisþjóðimaj- væru nú ór-
suggari en nokkru s'nn; fyrr
um að forsendan fyrir frelsi
þeirra væri að berjast gegn hin
í um sovézka einræðishrammi.
I Að lokum sagði Jón Skafta-
| son, að það væri krafa allra að
| Rússar stöðvi sprangingarnar
I áður en verra hlyrist af.
Síðastur ræðurnar.na var
Benedikt Gröndal, r.tstjóri. —
Hann sagði, að árum sarnan
hafi íslenzkij. kommúnistar
hótað okkur kjarnorkuárás irá
Sovétríkjunum, ef við breytt-
um ekki utanríkisstefnu okkar,
en nú væ:u kommúri'star
hræddir, hræddir við þetta
vopn, sem þeir beittu árum
saman í áróðri gegn meirihluta
ísíend nga, því þeir sáu hvað
gerðist í Noregi er síðasti kom
múnistinn féll í norsku þing-
kosningunum og sá maður, Em
il Lövljen, sagð: eftir kosning
arnar, að Krústjov hefði
sprengt srg út úr þinginu.
Skyldi Krústjov ekki líka hafa
sprengt fylgi af kommún'stum
á fslandi? spurði Benedikt.
Benedikt sagði, að tilgangur
Rússa væri augljós. Hann væri
að hræða hinar frjálsu þjóðir
ti] að koma skriðar.di til Mosk
vu og ganga að kröfum þeirra,
BORGARAFUNDUR-
INN í Gamla Bíó í gær
var mjög fjölmennur. —
Tal.'ð er að nær 700
manns hafi koniið þar- til
að mótmæla rússnesku
helsprengingunni! og
kjarnorkusprengingum
Sovétríkjanna að undan-
förnu.
Mynd.'n sýnir nokkurn
hluta fundarmanna og
sést greinhega hve þétt
húsií’ð var skipað.
en þar hefðu þeir mlsveiknað
sig herfilega Því atí'erii þeirra
hafi þjappað hinum írjálsu
þjóðum fastar aaman en nckkru
sinn; fyrr.
Að lokum sagði Benedikt:
,,Við mótmæium ógnar-
sprengingu Sovétrikjanna norð
ur við íshaf. Við rnótmælurn a]
veg sérstaklega þeirri svívirðu
að Sovétríkin skuii eiga hér á
íslandi sprengjumenn, við Þióð
viljann og í röðum konimun-
ista, sem taka upp hanzkann
fyrr Krústjov eftir illvirki
har.s.
Við skulum lára það sama
gerast hér á iandi og gerðist i
Noregi, þegar Krústjov
sprengdi síðasta kommúnistann
út af þingi. V ð skulum láta
það sannast einnig hé.r, að
Krústjov hafi sprengt af ís-
lenzkum kommúnistum fylgi
og áhrif. Það eitt samræmist
sjálfstæðri, íslenzkri hugsun
og lund.“
Að lokinni ræðu Benodikts
Grönda.l mælti formaður Stúd-
entafélags Reykjavíkur, Matt-
hías Johannesen, fyrir tillogu,
sem vítir hariVega kjarnovku-
sprengingar og krefst þess að
Rússar hætti þeim tafarlaust.
Tillagan var samþykkt e'n-
róma. Fundarstjóri lagð. ti'. að
formenn Stúdenta f é: ogs? n s og
Stúdentaráðs afhentu anibassi-
dor Sovétríkjanra mótmæiin.
Hann hvatti fundarmenn til að
hópast ekki fyrir utan sendi-
ráðsbústaðinn.
Han.i þakkaði að lokum ræðu
mönnum fyrir ræður þeirra og
! furidarmönnum komuna
TVEIR ^ 'J fngismenn, þeir I
Sveinn S. E.narsson og Bene- í
dikt Gröndal flytja á atþingi t/1
lögu til þingsálvktunar um að
alþing; mótmæli risaspreng-
/ngu Sovétríkjanna.
Tilagan fer hér á eftir:
„Alþ.ngi ályktar að mót-
mæla eindregið sprengingu
Sovétrikjanna á risakjarnorku 1
sprengju og skorar á þau að
hætta nú þegar kjarnorku-
sprengingum sínum, þar sem |
geigvænleg geislunarhætta af
þeim stofnar framtíðarvelferð
ailrar heimsbyggðar og þar
með íslenzku þjóðarlnnar í
voða. Sérstaklega mótmælir
alþjtngi neflansjávarsprenging-
um, er geta stofnað afkomu-
möguleikum íslendinga j
hættu.
Alþing; skorar enn fremur á
kjarnorkuveldi heimsins að
gera hið fyrsta samkomulag
um bann við tilraunum með
kjarnorkuvopn og öruggt eftir
1-t með því.“
Greinargefð með tillögunni
er á þessa lund;
Það er alkunnugt, hvílík
hætta mannkyninu er þúin af
notkun kjarnorkunnar til hern
aðarþarfa, ekki aðeins í ófr.ð',
ef tii kemur, heldur eir.r.ig
vegna tilrauna með slík vopn
á friðartímum.
Vegna fordæmingar almenn
ingsálitsins í lieiminum á til-
raunum með kjarnorkuvopn
féllu stórveldin, Bandariki
Norður-Ameríku, Stóra-Bret-
land og Sovétríkin, frá slíkujn
tilraunasprengingum um ára-
bil, eða þar til Sovétríkin rufu
þessa samstöðu og hófu á ný
kjarnorkusprengmgar 1. sept-
ember síðastliðinn. Síðan hef-
ur þetta stórveld; sprengt yfir
20 kjarnorkusprengjur, að því
er talið er, þar af eina neðan-
sjávar, en hinar í andrúmsloíti
jarðar, með þelm afleiðingum,
að geislavirkni í gufuhvolfi
jarðar hefur aukizt geigvæn-
léga síðan.
Áhyggjur manna hafa ekki
sízt vaxið, síðan forsætlsráð-
herra Sovétríkjanna boðaði ný
verið sprengingu risasprengju,
er að afli til samsvarar 50 millj
ónum smálesta af TNT sprengi
efni, og að því er virðist bc n-
línis í ögrunarskyni.
Nú berast fregnir um þa4,
að risasprengja af þvilíkri
stærð haf; verið sprengd 23.
október nálægt ströndum Norð
ur-íshafsins, og enn fremur, að
sprengd hafi verið kjarnorku-
sprengja neðansjávar í Norður
íshafinu. Þessi síðarnefnda
fyrir fiskstofnana v5ð ísland
og þar með afkomu íslenzku
þjóðarinnar,
Afleiðing þessa er sú, r,ð
enn hefur gífurlegt magn
geislavirkra efna bætzt við og
mun menga al!t andrúmsloft
jarðarinnar og stór hafsvæði
um árabil. Úrfall geislavirkra
efna frá þessum og fyrri
spreng ngum mun spilla
drykkjarvatni, jarðargr Vðri og
þar með matvælum hvarvetna,
en mest í löndnm á no’’ðlægum
breiddargráðum eins og ís-
landi, sem vegna legu sinnar
er í sérstakri hættu vegna af-
leið nga af kjarnorkuspreng-
ingum Sovétríkjanna.
Af þessum sökum hlýtur Al-
þingi íslendinga að mótmæla
þessum aðförum og taka þann
ig þátt í þeim andmælum gegn
kjarnorkusprengingum, sem nú
heyrast úr öllum heimsálfum,
jafnframt því sem það skorar
á kjarnorkuveldin að hætta
tilraunasprengingum og setja
öruggt eftirlit með því, að þær
fari ekki fram.
mvuwwuvwwwwww
spreng-ja gæti skapað hættu
Ivo Andric
fékk Nóbels-
verölaunin
Stokkhélmi og
Beígrad, 26. okt. -
NTB-AFP. . .. .
Sænska ákademíán
sæmdi í dag júgóslav-
neska riíhöfundrnn Ivo
Antlrfc Nóbelsverðlaun-
um í bókmenntum.
Þegar blaðamenn til-
kynntu honum í dag þess
ar gleðifréttir, var hann
nýkominn frá lækn/, en
heilsa hans hefur ekkf
verið vel góð undanfarið,
t. d. varð hann af þeim
sökum að afþakka boð ný-
lega um að koma til-Ind.
Iands t íilefn/ af fæðing-
arhátíð Tagores. Andric
kvaðst þó vonast til, að
geta farið t.l Stokkhólms
til að taka vi’ð verðlaun-
unum.
Blaðaljósmyndarar tóku
fjölda mynda af skáldinu
og á meðan á því stóð
kom sænski sendifulltrú-
i’nn til að t/lkynna honum
fréttina. Andric upplýsti,
að hann væri með skáld
sögu í smíðum.
WWWMWWWWWWM