Alþýðublaðið - 29.10.1961, Qupperneq 4

(WV%WWWWVmWVWWWWWW%W%WVWH%MWWM I
Biðjið um
ÍSABELLA sokka
Margra ára reynsla hefur staðfest gæðin.
ÍSABELLA
kwensokkar
eiga meiri vinsældum að fagna um allt land
en nokkur önnur sokkategund.
Þessar vinsældir byggjast á hóflegu verði,
mikilli endingu og fallegu útliti,
Fást i tízkulitum
í verzlunum um allt land.
ÞÓRÐUR SVEINSSON & CO. H.F.
%%%%WWW%M»VWW%WM%%MWW%WWW%VW%WWMW
GÓLFTEPPI
stærð 3V2 x 4Y2
Gamalt verð. — Hagkvæmir greiðsluskil-1
málar.
HÚSGAGNAVERZLUN
AUSTURBÆJAR
Skólavörðustíg 16. Sími 24620.
AÐALSTEINN EIRlKSSON
-SEXTUGUR -
ÞAÐ þóttu tíðindi vestra fyr*
ir nær þrjátíu árum, er það
fréttist að ungur kennari úr
Reykjavík hyggðist vinna að
því að koma upp skólasetri í
Reykjanesi við isafjarðar-
djúp. Þótt hugmyndin þætti
furðuleg vakti þó fram-
kvæmd hennar enn meiri
undrun. Þessi ungi maður
virtist með ólíkindum laginn
á að vinna stórmenni til fylg-
is við nýtízkulegar hugmynd
ir sínar í skólamálum. —
Fræðslumálastjórnin veitti
honum fulltingi ,sitt, bæjar-
stjórn ísafjarðarkaupstaðar
og sýslunefnd Norður- ísa-
fjarðarsýslu komu til móts
við har.n, og bændur í héraði
gengu fúsir til samstarfs við
hann.
Á skömmum tíma risu upp
miklar byggingar í Reykja-
nesi og skólinn tók til starfa.
Það fór mikið orð af stofn-
anda skólans fyrir hagsýni
og fjármálavit. Þá var starf-
semi skólans með nýju sniði.
Hann var heimavistarbarna-
skóli fyrir tvo hreppa. Yar
það fyrsta tilraun, sem gerð
vár, til þess að sameina sveita
félög um heimavistarbarna-
skóla. Auk þess var skólinn
héraðsskóli, sem veitti
nokkra bóklega fræðslu og
bjó vel að nemendum sínum
til l'kamsmenntunar og verk-
legr.ar þjálfunar. Skólinn
vanrt sér fljótt orð og skóla-
stjórinn og stofnandi hans,
Aðalsteinn Eiríksson, varð
þjóðkunnur maður.
Aðalsteinn Eiríksson kom í
Reykjanes að sunnan, en
hann er Þingeyingur að upp-
runa. Hann er fæddur í
Krossavík í Þistilfirði þar.n
30. oklóber 1901. Hann er af
þingeyskum bændum kom-
inn, annars vegar harðskeytt-
um athafnamönnum, en á
hins vegar ætttengsl við
listelska menningarfrömuði.
Gætir þeirra beggja ættar-
erfða í fari hans. Ungur að
árum sturdaði Aðalsteinn
nám í Eiðaskóla undir skóla-
stjórn Ásmundar Guðmunds
sonar, síðar biskups. Eftir
skólavistina á Eiðum var Að-
alsteinn við ker.nslu einn vet-
ur heima í héraði, en fór svo
í Kennaraskólann og tók það-
an kennarapróf vorið 1924,
eftir tveggja vetra nám. —■
Seinni veturinn í Kennara-
skólanum var hann jafn-
framt náminu kennari við
barnaskólann í Reykjávík.
Fyrstu kennsluár sín lagði
hann mikla stund á söng-
kennslu, enda unnandi söngs
og hljómlistar.
Slrax og Aðalsteinn hafði
lokið kemaraprófi fór hann
á námskeið til Norðurlanda,
en dvaldist mest í Noregi. —
Tíu árum seinna fór hann
öðru sinni til Norðurlanda,
en lagði þá mesta rækt við
að kynnast skólum höfuðborg
anna, jafnframt því, er hann
aflaði gagna til norrænr.ar
skólasýningar í Reykjavík.
Þegar Áðalsteinn fluttist
vestur í Reykjanes, hafði
hann mikið íhugað skólamál
sveitanna og hvaða leiðir
mundu líklegastar til þess að
koma þeim í það form, er
bezt hæfði. Skólinn í Reykja-
nesi átti að vera tilraun um
framtíðar skólaform fyrir
sveitirnar, og óneitanlega
berti allt til þess að rétt væri
stefnt í höfuð dráttum. Aðal-
steinn hafði þá og setið nokk-
ur ár í stjórn kennarasam-
bandsins og sat þar enn um
hríð eftir að hann flultist
vestur. Stjórn Kennarasam-
bandsins var á fjórða ára-
tugnum skipað ýmsum ágæt-
ustu mönnum kennarastétt-
arinriar. Þeir lögðu kapp á að
gera veg stéttarinnar sem
mestan og stóðu fast að rétt-
indum hernar og skyldum.
Meðan Aðalsteinn átti þar
sæti, mun hann hafa látið að
sér kveða. Hann var mikill
málafylgjumaður og heill í
liðveizlu sinni við þann mál-
stað, er hann taldi réttan
vera.
Með skólaslarfi sínu í
Reykjanesi aflaði Aðalsteinn
sér mikilla vinsælda og
frama. Þótti ýmsum þar
vestra, að hann ætti sér fáa
líka. Einstaka manni mun þó
hafa þótt nóg um uppgang
hans og grunaði hann um að
hann mundi ætla sér að nota
vinsældir sínar sér til annar-
legs frama.
Árið 1937 gaf Aðalsteinn
út fjölritaðan bækling, sem
hann nefndi: „Tillögur um
skólamál sveitanna". Gerði
hann þar grein fyrir tillögum
sínum og áliti um framtíðar-
skipulag skólafræðslunn ar í
sveitum landsins. Margt var
nýstárlegt í tillögum þessum,
og ýmislegt af því mátti vita-
skuld gagnrýna. En í megin-
atriðum voru tillögurnar sam
hljóma því. er nú hefur mest
kapp verið lagt á, en það er
að sameina sveitarfélög um
heimavistarbarnaskóla.
Fyrir einhver undarlegheit
voru tillögur Aðalsteins af-
fluttar. Á Kennaraþingi voru
þær fordæmdar og Aðalsteinn
settur í eirs konar útlagaað-
stöðu á þinginu.Mun þar hafa
verið um of horft á aukaatriði
og emstaka góður skólamað-
ur óttast að með tillögunum
væri gengið á hlut skóla f fjöl
býlinu, hvernig sem sú skoð-
un hefur mátt fram koma. —
Aðalsteini mun hafa fallið
þunglega meðferð þingsins á
málinu, en hann kunni að
taka ósigri.
Þegar Jakob Kristir.sson,
fræðslumálastjóri. kom á
námsljórn barnafræðslunnar
1941, fékk hann Aðalstein til
þess að tak.a að sér námseftir
lit á Vesturlandi. Aðalsteina
gegndi því starfi aðeins eitt
ár, en hvarf þá aftur að skóla
stjórnir.ni.
Eftir tíu ára skólastjórn í
Reykjanesi mun Aðalsteinn
hafa álitið að starfsemi skól-
ans' væri komin í svo fast
form, að öruggt væri um fram
tíð hans. Hann fluttist þá aft-
ur til Reykjavíkur og gerðist
fulltrúi á fræðslumálaskrif-
stofunni. Þótti mikil eftirsjá
að honum úr héraði. Ekki
sleppti harn með öllu hendi
af skólanum. heldur hefur as
síðan haft náið samband við
hann og fylgzt með starfsemi
hans. Átti hann meðal ann-
ars þátt í að breyta héraðs-
skólanum í verknámsskóla.
Hefur það gefið góða raun.
Árið 1949 varð Aðalsteinn
námstjóri héraðs — og gagn-
fræðaskólanna, og um svipað
leyti var honum falin athug-
un á fjárhagslegri fram-
kvæmd hinna nýju fræðslu-
laga.
Með fræðslulögunum 1946
varð alger bylting í viðskipt-
um ríkis og sveitafélaga í
fjármálum skóla. Með lögun-
um var ríkissjóður gerður
meiri þátttakandi í stofnkostn
aði skóla en áður, og til við-
bótar skyldi hann nú eiga
margþælta aðild að viðhalds-
og rekstrarkostnaði skól-
anna. Yfirstjórn fræðslumál-
anna gerði sér tæplega nógu
ljóst í upphafi, hversu marg-
þætt og vandmeðfarin þessi
fjármálaviðskipli yrðu. Um
ótal atriði var vant skýrra
ákvæða og fjölda regla þurfti
að móta til þess að koma
fullu og öruggu skipulagi á
þessi viðskipti.
Athuganir Aðalsteinsi
leiddu meðal annars til þess,
að þáverandi menntamála-
ráðherra, Bjarni Benedikts-
son, gekksl fyrir því, að á al-
þingi 1955 voru samþykkt ný
lög um fjármál skóla. Eitt af
mörgum ákvæðum þeirra
var, að settur skyldi fjármála
eftirlitsmaður skóla. Það emb
ætti hefur Aðalsteinn skipað
síðan. Starfið hefur verið
vandasamt og ekki líklegt til
þess að verða þakklátt, en ó-
hætt mun að fullyrða að Aðal
steinn hafi þar unnið sér
traust og trúrað allra þeirra,
sem góð störf kunna að meta.
Honum hefur verið það kapps
mál .að á engan væri hallað
og hver fengi það, er honum
bæri.
Aðalsteinn Eiríksson á að
baki ntrkið og merkilegt starf
í skólamálum okkar. Hann
hefur hlotið traust og vin-
■sældir margra ágætra manna,
franiliald á 10. síðu.
4 29. okt. 1961 — Alþýðublaðtð