Alþýðublaðið - 30.08.1962, Page 4

GUÐMUNDUR
GISSURARSON 95 ÁRA:
GUÐMUNDUK GISSURAR-
SON, fyrrverandi fiskimatsmaður
dvelur á Hrafnistu. Herbergið
♦ians er á annari hæð, mjög vist-
:legt og bjart en lítið. Húsgögnin
hans úr Vaktarbænum voru flutt
*neð honum. Þau eru þarna:
Gömul húsgögn og nokkuð slitin
en itraustleg. Tvö borð, kommóða,
fitólar, einn legubekkur og forn-
■tfálegt rúm með rúmstólpum og
tiúnar á stólpunum. Þegar hann
*ús upp af rúminu sínu og geng-
ur að glugganum, sem snýr í
vestur, sér hann yfir borgina
tiafnarmegin, allt Skuggahverfið,
sjóinn og Örfirisey. Þarna var
starfssvið hans langa æfi. Þar
fæddist hann og ólst upp og
starfaði sleitulaust í meira en
’fiíutíu ár. í dag er hann níutíú
og fimm ára gamall.
Ég heimsótti hann og rabbaði
við hann góða stund. Vlð höfð-
tini þekkzt lengi og alltaf verið
tnjög hlýtt á milli okkar. Hann
sótti alla fundi í Dagsbrún og
alla fundi í Jafnaðarmannafélag-
inu og síðan Alþýðuflokksfélag-
inu. Hann heimsókti oft rit-
stjórnarskrifstofu og afgreiðslu
Alþýðublaðsins. Hann kom og
borgaði blaðið alltaf sjálfur,
sama dag, næstum á sama klukku
tíma árum og áratugum saman.
í>eir voru nokkrir, sem vildu
hafa þetta svona og liánn var
einn af þeim.
Þetta er táknrænt um allt hans
líf: Alger reglusemi um alla
skapaða hluti, órofa tryggð og
liollusta, hárnákvæm samvizku-
semi og orðheldni í hvívetna. —
liann var alltaf liraustmenni, vel
fcyggður, karlmannlegur, hress í
•ínáli og svo Ijúflyndur á hverju
sem gekk. að orði hallaði aldrei.
t>að er sagt að góðlyndi og jafn-
aðargeð sé einhvér bezti lækn-
♦rinn og þeir eldist vel, sem
þannig eru af guði gerðir. Þetta
hefur l»ka sannast á Guðmundi
Gissurarsyni.
ALUTAF í skuggahverf-
INU.
L|ann sagði:
,,*Ég er fæddur í Skuggahverf-
inu; og átti þar heima alla tíð.
Faðir minn hét Gissur Guðmund^
son og var sunnan úr Vogum og
tnófíir mín hét Guðbjörg Guð-
mi^idsdóttir. Ég er farinn að
law minni, en það man ég að
Viðjjlifðum við skort í æsku. Við
voFum fiögur systkinin, og þó að
laðír minn væri vinnusamur og
tnólir mín myndarkona, þá
fcuaftu þau að þiggja af sveit
óg þess vegna voru tvö systkini
-wíá tekin af þeim. Annar bróð-
4r Aiinn, sem þá fór að heiman
•íór‘ með foreldrum sínum vest-
ur til Utah, til mormónanna. Ég
fékk bréf og sagt var í því, að
hann hefði farizt í „trein“-slysi,
mér er sagt að það þýði járn-
brautarslysi. Hann hafði verið
tryggður á tveimur stöðum fyrir
háum upphæðum. Hannes heit-
inn Þorsteinsson, ritstjóri og
Þjóðskjalavörður skrifaði mörg
bréf vestur um haf til þess að
grennslast fyrir um þetta, en
ekkert hafðist upp úr því. Hálf-
bróðir minn af föðurnum, sem
búsettur var vestra mun hafa náð
því öllu saman.
Ég lærði lítið í æsku, enda ekki
fengizt um slíkt og eingöngu
'nugsað um það, að komast sem
fyrst í gagn, það er að fara að
vinna. Enda byrjaði ég svo að
segja um leið og ég fór að geta
staðið uppréttur. En þegar ég
var 16 ára fór ég að róa suður
í Garði og þaðan réri ég í
ellefu vertíðir. Allt vann ég for-
e’drum mínum fram eftir árum
og sá varla eyri. Þannig var þetla
í þann tíð. Þá gerðu foreldrarnir
kröfurnar til barnanna. Þau
skyldu borga uppeldi sitt. Nú
gera krakkarnir kröfur tii for-
eldranna og þau eiga að borga
með þeim fram á fullorðinsár.
Ég veit ekki hvort er betra,
hvort tveggja jafn bölvað.
FALLEG OG GÓÐSTÚLKÁ.
. Ég kynntist fallegri og góðri
stúlku í Skuggahverfinit: Mar-
gréti Tönnesdóttur. Faðir hennar
var keyrari, dálítið stór upp á
sig gamli maðurinn, enda ríkt
fólk í nálægðinni, sem átti stór
svæði í Skuggahverfi. En við átt-
umst samt, Magga mín og ég, og
héldum alltaf saman. Við fengum
af mikilli náð leigt hjá Jarðþrúði
ömmu hennar á Steinsstöðum.
Ekkert áttum við til og líkast til
mesta fásinna að byrja á þann
hátt. Ég seldi karli jakkann minn
daginn, sem ég gifti mig og við
keyptum okkur fyrsta kaffið og
fyrsta sykurinn í heimilið fyrir
andvirðið. Okkur langaði að fá
soildu hjá Jarðþrúði og koma
okkur einhverju upp, en við það
var ekki komandi hjá henni. Hún
seldi Einari Finnssyni allt af því
að hann átti peninga.
Guðmundur Stefánsson, vak!
ari átti Litlabæ. Bærinn var síð-
ar Lindargata 13, en nú er hann
Lindargata 35. Þetta var stein-
bær, allra myndarlegasti bær
á þeirra tíma mælikvarða. Guð-
mundur hugsaði burt úr bænum
og vildi selja. Ekki datt okkur
Möggu í hug að við gætum keypt
Vaktarabæinn, en svo var það
einn sunnudag, að Magga segir
við mig:
„Ég ætla nú að bregða mér
út í Litlabæ og heyra hvernig
þeim gengur að selja“.
, Hún var þar góða stund og
þegar hún kom sagði hún, að
hún hefði spurt um verðið og
sagt að það gæti vel verið að
við mundum vilja kaupa og að
Guðmundur hefði sagt, að hann
Guðmundur Gissurarson
skyldi láta vita næsta sunnudag.
Svo kom sá sunnudagur og Guð-
mundur vildi selja. Fétur Hjalte-
sted bjó til samning og ég varð
«ð skrifa undir. Aldrei á æfi
minni hef ég verið eins bíræfinn,
en það var Margrét. Hún var svo
bjartsýn. Það hefði líka orðið
lítið úr mér án liennar. Ég vildi
fara varlega, en það var rétt
sem hún sagði alltaf, að sá nær
aldrei langt sem engu víll hætta.
Ég átti svo sem ekkert til að
setja á hættu, nema skilvísina
og orðheldnina og mér hefur allt-
af verið ákaflega annt um hvort
tveggja. En það skilur enginn
nú orðið.
HVERGI SKIKA AÐ FÁ
Ög við fluttum inn. Tryggvi
gamli hjálpaði um lán. Ágætur
maður Tryggvi. Ég kaus hann
Afmælisviðtal
4 30. ágúst 1962
4
ALÞÝÐUBLAÖIÐ
einu sinni eða tvisvar. Það var
áður en hann veitti mér lánið.
Jæja, nú var um að gera að
vinna. Ég réri og réri og vann
og hún tók upp mó næstum næt-
ur og daga og hún verkaði fisk.
Ég 'réri úr Klapparvör og tók
fisk minn sjálfur og við verkuð-
um hann heima, en áttum hvergi
athvarf . með stakkstæði, gátum
hvergi breitt fiskinn til þerris.
Við báðum Jarðþrúði um ein-
hvern bansettan skika, melbarð
eða móa og nóg var þá til af
þessu öllu í Skuggahverfinu, en
hún neitaði. Hvað gerðum við þá?
Magga fann ráðið. Þar sem nú er
Laugavegur 42 og 44 var ber
klöpp. Við bárum allan fiskinn á
börum þangað upp eftir og þurrk
uðum hann þar, vöktum yfir
honum og verkuðum hann vel.
Það var fyrsta flokks fiskur hjá^
okkur Margréti. Hann rétti okkur |
svolítið við. Mér féll aldrel verk !
úr hendi ef nokkuð verk var j
annafs að hafa. Og svo árið 1904, j
gerðist ég fiskimatsmaður og
stundaði þá atvinnu eins lengi
og kraftarnir leyfðu. Margrét
mín dó í Vaktarabænum og ég
flutti ekki úr honum fyrr en
1959. Eftir að ég var orðinn einn
fékk ég mér ráðskonu, en svo gát-
um við ekki aðstaðið í Litlabæ,
og þá var ekki annað en að leita
hingað og svo dó ráðskonan mín
hér — og ég er á hraðri ferð
orðinn nuitíu og fimm. Já,
Kvöldúlfur vildi endilega kaupa
Vaktarabæinn. Það var aðallega
lóðin, sem hann var að sælaSt
eftir. Hann bauð mikið fé, en
hvað hafði ég að gera við pen-
inga? Peningarnir voru mér ekki
mikils virði. Vaktarabærinn,
Litlibær, hafði verið okkur Mar-
gréti minni svo mikils virði. En
svo seldi maður bæinn fyrir mig.
Ég veit ekkert um það hver
hreppti hann eða ég man það
ekki; skiptir heldur ekki miklu
máli.
ÞAÐ GENGUR NÆST
BARNALÁNI AÐ EIGNAST
EKKI BARN.
Við Magga mín eignuðumst
ekki börn. Sumir segja, að það
gaiigi náest barnaláni að eignast
ekki barn. Það getur vel verið,
en einmanalegt er það í hárri
elli að eiga ekkert barn eða
barnabarn. Ég er einn á lífi syst-
kina minna, en þau áttu börn og
þau börn og börn þeirra líta til
manns. Það gleður hjartað.
V. S. V.
Ég hef alltaf verið fastur fyrir.
Ég hef þó verið nokkuð uppreisn
argjarn. Ég gerðist einn af stofn-
endum Dagsbrúnar og ég var
með í því að stofna Alþýðuflokk-
inn. Ég hef alltaf fylgst með þess-
um samtökum og ég reyni enn
að lesa blaðið mitt. Hérna sérðu
er það. Ég hef stækkunargler.
Hefði ég átt kíki hefði ég getað
séð skipin, þegar þau koma og
fara, en það var ekki venja
manns, að eyða fjármunum í
glingur — og óinhvern veginn
hefur ekki orðið af því að ég
keypti mér kíki. Finnst þér, að
ég ætti að gera það?“
Guðmundur Gissurarson, er
orðinn ellimóður. Sjónin hefur
mjög daprast, en heyrnin er heil
eða næstum því heil. Hann fer á
fætur á hverjum degi og fer
jafn vel fram á gang. Hann er
hress í máli og dómvægur um
samtíðarmenn sína eins og hann
hefur alltaf verið.
MINNINGARNAR MARGAR
SÖGUR.
,,Ég átti marga góða vini og
félaga. Ég bið þig að færa þeim
öllum kæra kveðju mína. Þeg-
ar ég ligg' hér einn á herbergi
mínu hugsa ég um þá og atvik
bundin við þá; Stundum reiðist
ég svolítið. Annað sinn brosi ég
góðlátlega og stundum skelli-
hlæ ég . . . Þannig lifum við
gömlu mennirnir á minningun-
um, njótum þeirra í viðburða-
fátækt liárrar elli“.
Og Guðmundur tekur um háls
mér og vefur mig að sér. Það
er hlýtt við hið breiða brjóst
þessa aldna verkamanns og mikla
Ijúfmennis.
V. S. V.
Háskólabíó: Stúlkan bak við
járntjaldið. Karl Heins Böhm og
Anouk Aihée í aðálhlutverkum.
Ástarsögur fólks, sem býr sitt
hvoru megin járntjaldsins, eru
afar vinsælt efni kvikmynda-
gerðarmanná. Ein slík er á
tjaldinu í Háskólabió. Amerísk-
ur blaðamaður verður ástfanginn
af rússneskri stúlku — og gagn-
kvæmt. Samband þeirra endar
með þeim ósköpum, að af hljót-
ast manndráp á báða bóga. En
að loknum miklum hörmungum
söguhetjanna ná þau saman að
lokum — sem sagt gott. Myndin
gerist í Austurríki árið 1955,
skömmu áður en það land hlaut
að nýju frelsi sitt undan her-
setu austur og vesturvelda.
Saga sú, er myndin er gerð
eftir, er sögð afar vinsæl og
engin ástæða er til að efast
um það. Ekki er heldur ástæða
til að draga úr þeim boðskap
hennar að engin landamæri,
séð eða óskað, eigi að geta
skilið elskendur að, en þá er
líka komið að annmörkum mynd
arinnar — og um of fljótt. Mér
virðist, að engan veginn hafi
nógu vel til tekizt um val sögu
hetjanna. Bæði eru þau óneitan-
lega glæsilegar manneskjur og
Karl Heins Böhm þar á ofan,
góður leikari. En hlutverk ame-
ríkanans í myndinni fer honum
ekki vel úr hendi Aumari er þó
hlutur Anouk Aimée. Hún er
sérkennilega fögur kona, en leik
Framh. á 12. síðu