Alþýðublaðið - 19.01.1963, Blaðsíða 13

Verzlunarfólk vill ekki
lengja vinnufímann
í nýjasta blaði Verzlunartíðinda,
scm gefin eru út af Kaupmanna-
samtökum íslands er löng grein
eftir Pál Líndal hæstaréttarlög-
mann, um verzlunartima i Keykja-
vík. Rekur Páll í megindráttum
sögu þeirrar skipunar, sem höfð
hefur verið á verzlun hér svo að
segja frá öndverðu og lýkur máli
sínu með tillögum að nýjum regl
um um afgreiðslutíma, sem bornar
vorp fram í bréfi til bæjarráðs
Reykjavíkur, sem dagsett var 23.
nóvember 1962. Bréfið var undlr-
ritað af Páli Líndal og Slgurði
Magnússyni formanni Kaupmanna
samtaka íslands. Hinar nýju regl
ur miða að því að lengja afgreiðslu
tímann tU hagræðis fyrir neytend
ur og er gert ráð fyrir því, að verzl
anir séu framvegis opnar einu
sinni í viku til kl. 22.00 til þess að
gefa þeim, sem erfitt eiga með að
komast í verzlanir á venjulegum
sölutíma, tækifæri til að verzla.
Páll bendir á það í upphafi grein
arinnar, að ýms 'gildandi lög um
sölubúðir séu frá árinu 1744, þótt
lögin væru aukin og endurbætt árið
1855, en núgildandi lög sem eru
nr. 45/1962 eru töluvert í sama
anda, þótt ýmislegt hafi þó verið
fært við hætti nútímans. Segir Páll
að það megi til nefna sem dæmi
um það, hvað lögin séu úrelt, að
samkvæmt lögum sé bannað að
selja dagblöð úr söluturni eftir
kl. 12 á sunnudegi, að ekki sé tal
að um sælgæti eða gosdrykki.
23. nóvember 1962 rituðu Páll
Líndal og Sigurður Magnússon fo>
maður Kaupmannasamtaka ís-
lands borgarráði bréf, þar sem þeir
gera grein fyrir þeim tillögum,
sem þeir gera til breytingar á nú
verandi ástandi í þessum wiálum.
Aðalinntak þessara tillagna er það,
að auka eigi þjónustu við neytend
... þegar ég las auglýs-
inguna frá emiðnum í Vísi í
gær. Hún var svona: „Trésmið-
uf um þrítugt vantar her-
b.ergi með' skáp. Vanur úti á
landi.’’ ■
ur með lengdum afgréiðslufcíma'
verzlana. í öðru lagi: Reynt sé að
skapa sæmilega glögga verksskipt
ingu milli almennra verzlana, sölu
tuma og veitingahúsa. í þriðja
lagh Leitast verið við, að því leyti
sem það er hægt með lögum og:
reglum að spoma við hangsi barna
og unglinga á sölustöðum, þ.e. í
verzlunum og söluturnum.
í fjórða lagi: Gerðar eru tillög
ur um almennan lokunartíma kvölc
sölustaða XVí klst. íjtt en nú er.
Gert er ráð fyrir að samþykktin
taki til hvers konar smásöluverzl-
ana í Reykjavík, þar á meðal sölu
turna, svo og einnig brauð- og
mjólkurbúða. En jafnframt er gert
ráð fyrir, að borgarstjóm geti með
samþykki ráðherra ákveðlð, að fyr
irmæli þessarar samþykktar taki
að nokkru eða öllu leyti til af-
greiðslutíma annarra fyrirtækja,
sem bein viðskipti hafa við almenn
ing, t.d. rakarastofur, hárgreiðslu-
stofur, ljósmyndastofur o.s.frv., eti
en undanþegnar ákvæðum sam-
þyktarinnar verði þó lyfjabúðir,
bifreiðastöðvar og benzínstöðvar.
Samkvæmt hinum nýju tillögum
ætti daglegur afgreiðslutími ,:imá
söluverzlana og annarra sölúsfcaða
er samþykkt þessi tæki til, aðyera
sem hér segir, nema öðru vísijVæri
ákveðið i samþykktinni.
„Virka daga skal heimilt að opna
sölustaði kl. 8.00 og loka skal þeim
ekki síðar en kl. 18.00
Á föstudögum skal hein^f að
halda sölustöðum opnum tlt kl.
22.00
Á laugardögum skal lieimiít að
halda þeim opnum til kl. 14:00 á
tímabilinu frá 1. maí til 30. sept.,
en til kl. 16.00 á tímabilinu l^ okt.
til 30. apríl.
Samkvæmt hinum nýju tillögum
ættu mjólkur- og brauðbúðir að
vera opnar kl. 8.00-18.00 dagleg.
alla virka daga nema laugardaga,
en þá skal loka eigi síðar en kl.
16.00.
Gert er ráð fyrir því, að borgar-
ráð jafnframt Ieyft að sala fari
selja um söluop eingöngu smurt
brauð og annan tilbúinn mat inn-
pakkaðann ásamt mjólk, megi vera
opin til kl. 23.30. Að fengnum með
mælum lögreglustjóra geti borgar
ráð jtafnframt leyft a ðsala íari
þar fram eftir kl. 23.30, en þá skul
ákveðið hvenær lokað skuli.
Þetta er aðeins fátt eitt' af því
sem tekið er fram í tillögum Páls
Líndals og Sigurðar Magnússonar.
Þar er einnig komið fram með
breytingartillögu við lögreglusam
þykkt Reykjavíkur og er þar t.d.
lagt til að upphaf að 79. gr. lög-
reglusamþykktarinnar orðist svo:
„Veitingastaöi, þar sem fram fer
sala heitra máltíða, heitra sérrétta
eða fjölbreyttra kaffiveitinga, skal
heimilt að hafa opna frá kl. 6.00 til
23.30, enda sé slík sala meginhluti
rekstrarins að dómi heilbrigðis-
nefndar, og þar fari ekki fram al-
menn sala sælgætis. Allir gestir
sem eigi hafa þar nóttstað o.s.frv.”
Niðurlag greinar Páls Líndals
hefst með þessum orðum:
„Aukinn afgreiðslutími verzlana
þýðir að sjálfsögðu aukna vinnu
og þar af leiðandi aukinn kostnað.
Með framanskráðum reglum er
alls ekki ætlunin sú að rýra kjör
þeirra, sem að vörudreifingu vinna
Eitt af skilyrðum þess, að þær
geti komið til framkvæmda, er að
samkomulag takist milli kaup-
manna og verzlunarfólks um starfs
tilhögun, hvort sem það yrði með
aukagreiðslum, vaktaskiptum eða
breyttri vinnutilhögun 6 annan hátt
Mér er mjög til efs, að kaupmenn
telji slg geta tekið á sig aukinn tll
kostnað án þess að fá hann bætt
an. Ekki er ósennilegt, að einhver
aukin vörusala fylgi auknum af-
greiðslutíma, en þá er spurningin
hver borga eigi það, sem á vantar
Það mál verða verðlagsyfirvöld að
meta, ef til kemur.“
Blaðið átti í þessu sambandi tal
við Guðmund Garðarsson, forman.i
Verzlunarmannafélags Reykjavík-
ur og spurði hann um álit verzlun-
úrmanna á tiflögdnum. Honum
fannst þróunin miðast í ranga átt,
ef að þetta ætti að fela í sér aukna
vinnu fyrir verzlunarfólk, þegar
allt miðast að því nú á dögum að
stytta vinnutímann. Hann taldi til
efs, að verzlunarfólk vildi skipta
vinnutímanum þannig, að það
yrði að vinna lengur frameftir,
og það jafnvel, þótt það fengi eitt
hvað meiri greiðslu.
Guðmundur spurði hver ætti að
greiði „hin naukna kostnað" —
hvort neytandinn fengi ekki að
greiða hann með aukinni álagn-
ingu?
Þegnarhennar
hátignar
Framh. af 4. síðu
allt eru Englcndingar í dag betux
klæddir, betur nærðir og búa við
betri húsakost, en áður, Fullyrða
má, að fátæktinni sem herjaði
landið á árunum 1930 — 1940,
verði ekki boðið aftur heim. llinn
venjulegi borgari hefur í dag
mikilvægra hagsmuna að gæta.
Hann hefur lagt í fjárfestingu fyr
ir framtíð sína á einn eða annan
liátt. Miðstéttar-maðurinn er yfir-
leitt orðinn húseigandi. Sérhver
Englendingar er staðráðinn í þcim
ásetningi að horfa ekki hlutlaus
á þá þróun mála, að lát nýja
eymdartima þoka núverandi góð-
æri til hliðar.
Frá SÞ
Frh. af 4. síðu.
Sjóðurinn lagði fram 3P0.000 doll-
ara. Aðeins nokkrum mánuðum
eftir að niðurstöðumar höfðu ver-
ið birtar, fékk Argentína 300.000.-
000 dollara einkafyrirtækjum og
alþjóðastofnunum til að hrinda í
framkvæmd fyrsta hluta áætlunar-
innar, sem mælt hafði verið með.
LEIKRIT
Framh. úr opnu.
sama hátt og da Vinci, en hann
synir áhorfanda, hvemig konuand-
lit er byggt upp, þótt það virðist
við fyrstu sýn sem kassalagaður
ferhyrningur.
Ég fæ ekki betur séð, en sama
meginreglan komi fram í íslenzku
dróttkvæðunum. Þar er aldeilis
ekki verið að lýsa hlutunum á ein-
faldan og venjulegan hátt. Allt
úir og grúir af kenningum og lík-
ingum. Dróttkvæðin tala ekki ein-
faldlega um konu eða kvenmann.
Þau myndu frekar minnast á EIK-
INA FRÆNINGS ,TÚNA.
Já. Faulkner var mikill rit-
höfundur. Persónur hans eru að
vísu oftast skuggalegar og auð-
vitað afskræmdar. Hin sama kem-
ur fram hjá Strindberg, Lager-
quist og að nokkru leyti hjá Kilj-
an.
— Hvert er álit þitt á síðasta
verki Kiljans?
| — Öll leikrit Kiljans eru mis-
! heppnuð, nema e. t. v. íslands-
klukkan. Það leikrit hef ég hvorki .
séð né lesið. Það væri ekki I
minnzt á leikrit eins og Silfur- J
tunglið, Strompinn og Prjóna- j
stofuna, ef einhver annar væri
höfundurinn. Hæfileikar Kiljans
til skáldsagnagerðar eru hafðir
yfir deilur, en hann ætti ekki að
fást við leikritagerð.
— Hver voru aðalverkefni þín
hér heima auk námsins?
— Ég vann m. a. að orðabók
Blöndahls og bar ábyrgð á hljóð-
merkjunum í bókinni. Saga Eiríks
Magnússonar, prófessors í Cam-
bridge, er samin hér á landi að
mestu leyti á árunum 1924—26,
þótt hún kæmi ekki út fyrr en
1933.
— Hvað viltu segja um gagn-
rýni þá, sem fram hefur komið á
Bókmenntasögu þína?
— Bók þessi var fyrst skrifuð
á ensku og var fyrst og fremst
ætluð amerískum lesendum. Var
bókinni vel tekið vestra. Síðan
þýddi ég hana á íslenzku. og gaf
Snæbjörn Jónsson hana út. Það er
rétt, að bók þessi hefur fengið
misjafna dóma. Athyglisvert er
það, að sú gagnrýni hefur ein-
göngu beinzt að þeim köflum, er
varða núlifandi rithöfunda. Ýmsir
af þessum rithöfundum hafa tjáð
rhér, að galli bókarinnar væri
aðeins sá, að of litlu rúmi væri
varið til að geta þeirra sjálfra. Sér
staklega minnist ég eins þessara
manna, sem jafnframt er dálkarit-
höfundur eins dagblaðsins, er
hann réðst að mér persónulega
fyrir þessa bókmenntasögu á ó-
sanrigjarnan' og ruddalegan hátt.
Það var e. t. v. vanhugsað lijá
mér að greina frá núlifandi mönn-
um í bókinni. Ég mátti vita, að
samkvæmt lögmálinu dregur slíkt
ávallt dilk á eftir sér.
— Hvað er að segja um næstu
verkefni þín?
— Ég lief styrk frá vísindastofn-
un, sem kennd er við John Simon
Guggenheim. Þau viðfangsefni,
sem ég nú fæst við að rannsaka
á vegum þessarar stofnunar, eru
tvö. Hið fyrra varðar áhrif kristn-
innar á íslenzkar bókmenntir í
fornöld. Hitt fjallar um Primi-
tívismus í íslenzkum bókmennt-
um.
— Þar sem þú hafðir samfleytt
starfað í Baltimore í 35 ár, kom
mörgum það á óvart, að þú skyld-
ir flytjast aftur heim til íslands
til rannsóknarstarfa, þegar þú
varst leystur undan starfsskyldu.
Hvaða ástæður lágu til þess?
— Þrátt fyrir hinn langa starfs
feril í Bandaríkjunum hef ég á-
vallt haft meira samstarf við ís-
lendinga en ameríska háskóla-
menn. Þó skal tekið fram, að í
alla staði kunni ég mjög vel við
ailt samstarf við hina bandarísku
vísindamenn. Samvinnan við þá
gat ekki verið ákjósanlegri. Banda
rískt fólk er einnig mjög geðþekkt
að öllu ieyji.
Fræðigrein mín hefur hins veg-
ar valdið þýí, að hugurinn hefur á-
vallt verið austanmegin Atlants-
hafsins. Vinir og venzlamenn eru
og flestir hérlendis. Aðstaðan til
fræðiiðkana er mjög sæmiieg hér
í Reykjavík. Þó skortir mikið á,
að Landsbókasafnið og Háskóla-
bókasafnið sé þeim bókkosti bú-
in, sem æskilegt væri. Virðist mér
einkum tilfinnanlegur skortur á
erlendum umsögnum um ísland
og íslenzkar bókmenntir í söfnun-
um hér.
En þrátt fyrir ágæt starfsskil-
yrði í Baltimore er ég ánægður
með heimkomuna.
Þrátt fyrir ómerkilega gagn-
rýni á bókmenntasögu mína met
ég miög mikils þá viðurkenningu,
sem fslendingar hafa sýnt mér í
orði og verki bæði nú og áður.
Sérstaklega þótti mér vænt nm
þann heiður, sem Háskóli íslands
sýndi mér á fimmtíu ára afmæli
Við kveðjum þennan lífsreynda
og áfkastamikla prófessor, sem
hlotið liefur víðfeðma frægð í
tveimur hcimsálfum fyrir fræði-
mennsku sfna.
Þeim kveðjum fylgja þær von-
ir, að dr. Stefáni Einarssyni auðn-
ist að leysa þau tvö athyglisverðu
verkefni, sem hann nú vinnur að,
og mörg önnur með þeirri vísinda-
legu nákvæmni, er einkennt hafa
öll störf hans.
J. P. E.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 19. janúar 1963 13