Austurland - 20.11.1920, Qupperneq 3

AUSTURLAND
3
studdan samanburð á þekkingar-
stigi nemendanna fyr og nú.
Til að komast að raun um
þekkingarstig nemenda, eru próf
haldin og einkunnir gefnar. Ein-
kunnin er álit þeirra, er prófin
dæma, um þekkingarstig nemend-
anna, og miðað við það, hvernig
nemandinn uppfyllir ákveðnar kröf-
ur. Einkunnirnar eru færðar inn í
prófbækur skólans og undirritað-
ar af prófdómurum og kennurum
til staðfestingar.
Prófbækur skólanna eru einu
gögnin, sem hægt er að byggja á
rökstuddan samanburð á þekking-
arstigi nemenda á ákveðnum tíma-
bilum.
Af þekkingarstigi nemenda má
að nokkru marka gáfnafar þeirra
og dugnað kennara. Þó verður
kennari svo réttast dæmdur, að
maður eða menn, sem skyn bera
á starfið, hlusti og horfi á hann
við starfið til lengdar.
Ef dæma skal kenslu í skóla
og byggja dóminn á þekkingarstigi
nemenda, verður að miða við flesta
eða alla nemendur en ekki einn
eða fáa.
Með þessar athuganir að bak-
hjarli sný ég mér aftur að H. Þ.
Síðan ég kom að skólanum hér,
hefur H. Þ. aldrei komið í eina
einustu kenslustund og aldrei verið
viðstaddur próf í skólanum, svo ég
viti. Prófbækur skólans hefur hann
aldrei litið á í minni tíð. Hann
hefur því ekkert far gert sér um
það að kynnast kenslunni og ár-
angri hennar alment og af eigin
raum þótt hann þykist fær um að
dæma hvorttveggja. Hitt þykist ég
vita: að hann hafi kynt sér fróð-
leik og færni barna sinna og byggi
hinn almenna dóm sinn á þeirri
einhliða kynningu.
Vil ég benda H. Þ. og öðrum
á það, að þótt honum kunni að
þykja börn sín miður vel að sér,
þá er vitnisburður hans eins um
það ekki einhlítur, og því síður
er hann sönnun þess, að öll börn,
sem gengið hafa i sama skóla og
hans börn, séu ilia að sér, og
kenslan ónýt. Og enda þótt það
sannaðist, að börn H. Þ. væru
illa að sér, þá er það alls ekki
sönnun þess, að öll börn á Seyð-
isfirði séu illa að sér. Og vafa-
laust yrði það álitamál, hvort or-
sök þess, að börn H. Þ. reyndust
illa að sér, væri sú, að kennarar
þeirra væru illir og ónýtir, eða
hin: að þau eru hans börn, eða
hvorttveggja.
Enginn taki orð mín svo, að ég
með þessu vilji kasta nokkrum
skugga á börn H. Þ. Ég hefi rök-
studda von uni, að öll verði þau
föðurbetrungar.
Dómur H. Þ. um kensluna í
skólanum er annaðhvort bygður
á einstökum dæmum eða engum
rökum, og verður því að dæmast
ógildur.
Skal ég nú leiða fram álit dóm-
ara þeirra, er dæmt hafa um kunn-
áttu barnanna í lestri og reikn-
ingi, síðan ég kom að skólanum.
Qet þess jafnframt, að fræðslu-
kröfur hafa allan tímann verið
hinar sömu, og sömu menn hafa
undantekningarlítið verið prófdóm-
arar öll árin. Eru því miklar lík-
ur til, að samræmi sé í dómunum.
Leikur það naumast á tveim tung-
um, að dómar þeirra manna, sem
ár eftir ár hafa verið viðstaddir
prófin séu ábyggilegri en dómur
manns, sem aldrei hefur verið við
þau staddur.
Vanalega ljúka börnin lögskip-
uðu námi í 4. bekk skólans. Ein-
kunn sú, er þau fá við árspróf
þar, er því oftast fullnaðarprófs-
einkunn, sé hún nógu há. Én
fullnaðarprófseinkunnin á að sýna
árangur alls skólanámsins.
Skrá sú, er hér fylgir, sýnir
meðaleinkunn allra nemenda í
4. bekk skólans við vorprófin
1912—1920.
1912 1913 1914 1915 1916
Lestur 6,08 6,72 5,78 6,12 5,36
Reikning 5,85 6,34 5,13 5,70 4,95
1917 1918 1919 1920
Lestur 5,41 6,19 6,65 6,67
Reikningur 6,53 6,34 6,23 5,91
Meðaleinkunnir fjögra fyrstu ár-
anna eru: í lestri 6,17, í reikningi
5,75, en fjögra síðustu áranna: í
lestri 6,23, í reikningi 6,25. Hafa
því einkunnir í báðum þessum
námsgreinum farið hœkkandi.
Heimildir þessara talna eru
prófbækur skólans.
Nemendaskrá skólans sýnir, að
af nemendum í 4. bekk voru inn-
an 13 ára: Skólaárið 19u/i2 31 °/o,
1912/is 35°/o, 1913/i4 57°/o, 1914/is
42°/o, 1915/i6 14°/o, 1916/i7 65°/o,
1917/i8 73°/o, 1918/io 88°/o og 1919/ao
17°/o.
Fyrstu fjögur árin hefur 41 ^l^jo
nemenda til jafnaðar verið innan
13 ára en síðustu fjögur árin 603/4°/o.
Hefur því aldur barnanna farið
lœkkandi jafnframt því, að ein-
kunnirnar hafa farið hœkkandi.
Þegar nú þar við bætist, að kenslu-
tíminn hefur styzt um nálega 30°/o,
og síðast en ekki sízt, að jafnvel
10—11 ára börn koma gersamlega
ólæs í skólann, þá þarf mér, og
líklega flestum, alveg óþekta rök-
vísi til að draga þá ályktun, að
kenslunni fari aftur. Hitt virðist
líklegra, að hún hljóti að hafa
batnað, svo framarlega sem gáfur
barnanna eru líkar og áður.
Hefði H. Þ. viljað leita sannleik-
ans í þessu máli, mundi hann
hafa leitað hans fyrst og fremst
innan vébanda skólans: komið í
kenslustundir, verið við próf og
rannsakað bækur skólans. Þetta
hefur hann ekki gert, heldur ráð-
fært sig við Skugga-Svein og Qróu
á Leiti um það, hvernig haga
skyldi árás á skólann.
Eru H. Þ. nú tveir kostir fyrir
hendi og hvárgi góður: Annar sá,
að lesa rétt tölur þær, sem tilfærð-
ar eru hér á undan og draga af
þeim eðlilegar ályktanir, þvert ofan
í sjálfan sig. Hinn sá, að lesa alt
öfugt, eins og sæmir lærisveini
og þjóni meistarans, sem öfugt
les allar ritningar, og þó einkum
biblíuna.
Kvörtun H. Þ. yfir því, að ung-
lingaskólinn sé úr sögunni fer
honum manna verst, og sýnir á-
takanlega, hversu ókunnur hann er
Brúðurin.
Eftir
Theóddr Caspari.
Slœðuna þína, blómguð björk,
breiddu’ yfir laut og móa.
Borin til hvíldar er brúður mín,
blundar hún sveipuð í helgilín,
þar blómin á gröfunum gróa.
Þagnaðu vesalings þröstur minn.
— Þrotin var fyr en varði
birtan, sem Ijómaði’ um leiti’ og mó,
lokuð voru’ augun og svafu’ í ró,
er brúðgumann bar að garði.
Var þér ei bundinn, brúður kœr,
brúðarsveigur að enni?
Lyngblómin fögur, Ijúf og smd
legg ég nú gröf þína hljóður d,
— titra nú tárin á henni.
Blundaðu’ í friði brúður mín,
bœri ég hljóðlega strengi.
Dagurinn kveður — Kystu migi
— Kvakandi þröstur, stiltu þig —
Sofðu nú sœtt og lengi!
Guðm. Q. Hagalín.
skólanum. Hann veit sýnilega ekki,
að hér var unglingaskóli s. I. vet-
ur, þótt ekki fengi hann styrk úr
landssjóði. Nú er hanp enginn, og
mega bæjarbúar þakka H. Þ. og
samherjum hans þann drengilega
þátt, sem þeir eiga í því, að svo
er komið. Skal ég eigi ræða það
mál frekar hér. Til þess er það
of umfangsmikið. En vera má, að
ég geri það síðar.
Lýk ég svo máli mínu og legg
grein þessa ásamt grein H. Þ. í
dóm samtíðar og sögu, en —
með fyrirvara. 15/n ’20.
Karl Finnbogason.
Spurningar.
1. Nýlega heyrði ég rætt um
bæjarnafnið Desjamýri og hélt
annar málsaðiija því fram, að það
væri rangfærsla, ætti að vera
Dysjamýri, dregið af dys. Vildi.
ég gjarnan fá nánari upplýsingar
um þetta, þar eð bæjarnafnið er
í fornum ritum skrifað Desjamýri.
Spurull.
Svars
Bærinn er í fornritum nefndur
Desjamýri og mun það rétt.
Dregið af kvenkynsorðinu des,
flt. desjar, sem merkir heyfúlgu.
Sbr. desjagarður = heygarður.
2. Nýlega birti rafmagnsnefndin
áskorun um að spara rafmagnið
hér í bænum. Sjálfsagt mun þess
hafa verið full þörf — en mér er
spurn: Hvers vegna er ekki sölu-
stöðum lokað hér kl. 6, til þess
að spara ljós og hið dýrmæta
eldsneyti, svo sem t. d. er lögboð-
ið í Danmörku. Þegar fólk veit
að Iokað er ki. 6, getur það al-
veg eins gert kaup sín fyrir þann
tíma. Er þetta ekki mál, sem
verzlunarmannafélagið ætti að
taka til meðferðar?
H. Schlesch.
Svar.
Auðvitað get ég hvorki svarað
fyrir hönd bæjarstjórnar né verzl-
unarmannafélagsins, en ég hygg að
uppástunga herra Schlesch verði
eigi vinsæl eða mæti góðum und-
irtektum hér í bænum. Mundi það
þykja óþægindi almenningi frekar
en hitt og hefði óhjákvæmilega í
för með sér lækkun launa verzl-
unarmanna, þar eð hér mun gilda
enn sem komið er: Því lengri
vinnutími, því meiri laun, því
skemri vinnutími, því lægri laun,
— en eigi heróp tímans: há laun,
lítil vinna.
Símskeyti
frá
fréttaritara Austurlands.
Rvík ls/n.
Stórbruni í Borgarnesi í gær-
kvöldi. Brann hús Jóns Björns-
sonar frá Svarfhóli, allur vestan
og norðan póstur til Reykjavíkur
brann inni öil skjöl, Mýra- og
Borgarfjarðarsýsla. Tjón póstsjóðs
áætlað 300,000 kr. Eldur kom
upp í eldhúsinu.
Rvík 15/n.
Bókmentaverðlaun Nóbels 1920
veittKnut Hamsun, Svisslanding -
num Carl Szitteler 1919. Bretenil,
forstöðumaður alþjóðamáls- og
vogar-skrifstofunnar, hefur hlotið
eðlisfræðisverðlaunin. Efnafræðis-
verðlaununum ekki úthlutað.
Rvík la/n.
Tjónið minna af brunanum í
Borgarnesi heldur en búist var
við, nokkuð af ábyrgðarbréfum
óskemt, búið að finna 4000 kr. í
lítt skemdum seðlum. Dönsk
skonnorta strandaði í fyrrinótt við
Gróttu. Kom með salt til „Kol
og salt“, Qeir að reyna að ná'
skipinu út. „Úlfur“ strandaði á
boða utan við Sandgerði í fyrri-
nótt, talið líklegt að hann náist
óskemdur. Þýzkur botnvorpungur
bjargaði vélbát um síðustu helgi.
Fann hann vestur af Snæfellsnesi.
Kom með hann hingað.
Rvík 18/n.
Þrír menn teknir fastir hér í
gær, Elías Hólm, veitingamaður,
Hallgrímur bróöir hans, skipstj.,
Qeir Pálsson, trésmiður, höfðu
borað 6 göt á botn skfpsins Leo,
ætluðu að sökkva því á leiðinni
til ísafjarðar. Höfðu vátrygt vörur
hátt. Lítils nýtar vörur voru í skip-