Baldur - 23.02.1903, Qupperneq 1

A
*
I. ÁR.
GIMLI, MANITOBA, 23. FEBRÚAR 1903.
Nr. 7.
J árnbrautamálin.
Járnbrautafjclíigin og kornverzl-
unarmennirnir hafa lcngi steininn
klappað í viðskiftum sfnum við ak-
uryrkjubœndurna. Bœndurnir hafa
keppt f líf og blóð hver við annan,
að verða hver um sig fyrstur að ná
I Þíí fáu vagna, sem til hafa fallist
á hverri stöð brautanna. Þeir hafa
keyrt að heiman frá sjer að nœtur-
tagi til þess, að reyna að vera nógu
snemma dags við hendina, ef vagn
skytdi verða að fá þann og þann
j daginn. Vitanlega hafa margir haft
upp úr þvf hlaup en engin kaup,
en þcsskonar erfiðleikum er minna
haldið á loft, þegar verið er að lýsa
bœndalífinu hjerna, heldur en gróð-
ursæld jarðarinnar og íiðrum hags-
munum bœndastjettarinnar.
BŒNDAFUNDIR.
í síðastliðnum nóvcmbermánuði
sauð loksins upp úr pottinum. Þvf
er haldið fram, að kornflutnings-
verð hafi lækkað, og þar fram eftir
götunum, en samt hefir óánægja
^ bœndanna aldrei komist á jafn hátt
stig í þessu fylki cins og einmitt f
k &r\
Þyrsti hvellurinn kom 22. nóv.
, Þann dag hjeldu bœndurnir f Elva
(næstu stöð fyrir vestan Melita)
fund með sjcr. Þeir höfðu flutt
korn sitt að brautarstöðvunum í
grfð og ergi, en gátu svo sem cnga
vagna fengið til þess, að koma þvf
jv 1 burtu, og vildu ekki gjöra fjelag-
>nu það til cftirlætis, að selja korn-
>ð inn í hlöðurnar. Daginn, sem
fundurinn var haldinn, voru 15,000
bushel af korni komin saman f
hrúgur í kringum vagnstöðvarnar.
Eftir nokkrar umræður varð það
samhljóða heitstrenging fundar-
manna, að selja aldrei nokkurt hár
af korni f hlöðurnar, og um leið til-
kynntu þeir Kyrrahafsbrautarfje-
laginu, að þcir vildu h a f a noegi-
lega flutningsvagna þá . innan
skamms. „Enn fremur heitum
vjer því,“ stendur sfðast í ályktun
þessa fundar, „að notaöll þau með-
(51, scm höfundur jafnaðar og rjett-
lætis hcfir lagt oss f hendur, til
þess, að losna undan áþján þessa
þjóðstyrkta járnbrautarfjelags, og
sleppa við okrun kornhlöðuvið-
skiftanna.
Þetta frekjukast bœndanna í
J kring um Elva er hinn fyrsti órœki
vottur um það, að bœndur þessa
fylkis þykist eiga nokkuð undir
sjer. Þessi bœndafundur sagði
Kyrrahafsbrautar fjelaginu svo
rœkilega til syndanna, að það hefir
víst aldrei verið betur gjört. Það
var f 1. lagi bcnt á, að fjelaginu
nœgði ekki lönd, peningar, hlunn-
indi, og flutningsgjíild úr vösum
landsmanna, heldur reyndi það, að
gúkna yfir kornverzluninni lfka,
og mundi vera búið að grœða svo
sem $25,000,000 á henni. í 2.
lagi, að kornflutningslöggjöf sam-
bandsþingsins hefði verið saman-
soðin með svikum og undirhyggju
járnbrautafjelögunum í vil. I 3.
lagi, að skilningur bœndanna á
þeirri löggjöf ætti samt sem áður
jafnmikinn rjett á sjer, eins og
skilningur járnbrautafjelaganna. I
4. lagi, að Kyrrahafsbrautarfjelag-
ið hefði auglýst það f sumar, að það
I hefði aukið vagnabyrgðir sfnar um
þriðjung, en reynzlan sýndi aumara
ástand en nokkru sinni fyr, og að
bœndur yrðu fyrir 5—15 centa
tapi á hverju busheli fyrir bragðið.
I 5. lagi, að stjórnarumboðsmaður
kornflutningsmálanna væri svo
hlutdrœgur meðhaldsmaður fje-
lagsins, að engrar aðstoðar væri að
vænta af hans hendi. Allar þess-
ar ástœður hö0u bœndurnir fyrir
því, að láta nú lpksins skríða til
skara milli sín og járnbrautafjc-
laganna.
Tveimur dögum eftir fundinn í
Elva var annar bcendafundur hald-
inn f Ninga, (þriðju stöð austan víð
Deloraine). Fundarefnið var svip-
að, að öðru en þvf, að kærurnar
gegn stjórnar umboðsmanninum
voru ennþá ákveðnari og harðorð-
ari. Tveir sendimenn höfðu farið
á fund hans frá Ninga, og hafði
lent f svo hart á milli þeirra, að
hann hafði í fyrstu hótað þeim lög-
sókn fyrir óhœfileg ummæli um
sig, en síðast höfðu þó leikar farið
þannig, að hann sá það sinn kost
vænstan, að bjóða bœndastjettinni
ekki byrginn. Járnbrautarfjelagið
brá við hið skjótasta og sendi vagna
til Ninga, og bœndurnir komust
að raun um það, að með sameigin-
legri einbeittni væri þeim mögu-
legt að rjetta hluta sinn móti járn-
brautarfjelaginu og öðrum kúg-
urum.
VERZLUNARSAMKUNDAN.
Nú loksins fór höfuðstaðurinn að
rumskast. Eftir tæpan mánuð, eða
19, dcs. hjelt verzlunarsamkundan
fund til þess, að ræða um flutnings-
erfiðleikana. A. Macdonald, heild-
sölukaupmaður í Winnipeg, gjörði
tillögu þcss efnis, a ð a f þ v f, að
afkastaleysi Kyrrahafs fjclagsins
hefði valdið bœndum og kaup-
mönnum hjer vestra miklu tjóni
árið 1901; o g a f þ v í, að fjelag-
ið hefði lofað að vcra bctur útbúið
í ár (1902); o g a f þ v f, að þing-
ið hefði leyft fjelaginu að bœta á
brautina $20,000,000 til umbóta í
þessa átt; o g a f þ v í, að ástand-
ið f þessu efni hefði í ár heldur
versnað en batnað ; o g a f þ v í,
að fólk hcfði orðið að lfða fyrir að-
flutningsleysi á eldsneyti og öðrum
nauðsynjum ; o g a f þ v í, að
menn yrðu fyrir mesta óhagræði
af óreglubundnum farþegjaflutn-
ingi; o g a f þ v f, að allt ástand
brautarinnar beri það með sjer, að
fjclagið rjeði ckki við allan flutn-
inginn f Vestur-Canada; og af
þ v f, að menn gætu ekki sýnilega
með neinu móti fengið skaða sinn
bœttan hjá fjelaginu ; o g a f þ v í,
járnbrautafjelögin helðu fengið
hlunnindi, peninga, lönd, og fjár-
lánstryggingar hjá þjóðinni móti
þvf, að sjá henni fyrir hœfilegum
flutningsfœrum í landinu ; o g a f
þ v í, að sambandsþingið, . sem
stofnskrárveitandi fjclaganna og á-
byrgðarfullt yfirvald yfir meðhöndl-
un samgöngufœra þjóðarinnar,
hefði vald til þess, að láta fullnœgja
ákvæðum stofnskránna; þe ss-
v e g n a áminnti þessi verzlunar-
samkunda sambandsstjórnina um
það, að gjöra strax það, sem gjöra
þarf til þess, að bœta úr þeim erf-
iðlcikum, sem fólkið í Manitoba og
norðvpsturlandinu á við að stríða ;
og að sjá svo um, að annað eins
ástand geti ekki aftur komið fyrir,
f landinu.
Það var sú tfðin, að það hefði
ekki verið til mikils, að bera fram
slíka tillögu I canadiskri verzlunar-
samkundu; en tímarnir breytast
og mennirnir með. Þarna voru
þeir samankomnir Wm. Whyte,
yfirmaður Kyrrahafsbrautarinnar
hjer f fylkinu, J. H. Shaw, flutn-
ingastjóri Canadian N orthern braut-
arinnar, W. F. McCreary, sam-
bandsþingmaður, J. P. Gordon,
fylkisþingmaður, R. L. Richard-
son, ritstjóri blaðsins Tribune, og
fleiri, — alls um 40. Mr. Whyte
bar fram nokkrar afsakanir fyrir
hönd sfns fjelags, en viðurkenndi
yfir höfuð að tala, að ástand braut-
arinnar væri umkvörtunarvert eins
og stœði. Á því sagði hann, að
yrðu sarrtt ráðnar bœtur innan
skamms, og fullyrti, að fyrir næsta
júlí yrði búið að breta 92 nýjum
gufuvögnum á brautina. Mr. Shaw
áleit, að sitt fjelag ætti ekki eins
þungar ákærur skilið eins og hitt
fjelagið, en fundarmenn voru hon-
um ekki samdóma f þvf.
Að lyktum var þessi harðorða
tillaga samþykkt í eiau,
hl jóð i.
L